به گزارش سلام نو، شهرستان مرند در آذربایجان شرقی از اهمیت ویژه برخوردار است. این شهرستان با باغها و مزارع سرسبز و آباد از چشمگیرترین نقاط استان است که در ۶۵ کیلومتری شمال غرب تبریز واقع شده است. مرند از نظر سابقه و پیشینه تاریخی نیز یکی از شهرهای بزرگ استان آذربایجان شرقی محسوب می شود و در محور ارتباطی اروپا و آسیای میانه قرار گرفته است. طبیعت و روستاهای این شهرستان همواره مورد توجه گردشگران است، روستای لیوار که در بخش باصفای یامچی در این شهرستان واقع شده است، با داشتن جذابیتهای خاص خود می تواند برای علاقمندان به طبیعت جالب توجه و دیدنی باشد.
بخش یامچی در شمال غربی شهرستان مرند واقع شده است. این بخش از سمت شمال با شهرستان جلفا، از طرف شرق به بخش مرکزی شهرستان مرند و شهرستان جلفا، از سمت غرب به بخش مرکزی شهرستان مرند و از طرف غرب به شهرستان خوی و بخش مرکزی مرند محدود می گردد. این بخش بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دو دهستان ذوالبین و یکانات است که دارای چندین آبادی است. یامچی که در لغت به معنای چاپارخانه است، در گذشته های دور در مسیر جاده ابریشم واقع بوده که بین اهالی به جاده دوه چی معروف است. یامچی بسیار خوش آب و هوا با زمستان های رؤیایی و تابستان هایی خنک با مناظری زیبا و چشمگیر است.
یکی از معروفترین و قدیمی ترین روستاهای بخش یامچی لیوار است. این روستا در دشتی وسیع واقع شده است. قسمت لیوار بالا در ناحیة کوهستانی تأسیس گردیده و از مشرق به روستای تازه کند آخوند، از شمال شرقی به روستای چرچر، و از جنوب غربی به یامچی محدود شده است. این روستا با درختان میوه و مزارع پنبه همواره مورد توجه می باشد. محله به شکلی که در یامچی وجود دارد در این روستا دیده نمی شود و نام برخی طوایف که اکثراً در یک منطقه ساکن هستند به عنوان نام معمول محله به کار می رود. قسمت قدیمی لیوار که در شمال غرب روستا قرار دارد شامل سه محله ترمحمدلو، یدی ایل لو و کلب خانلو می باشد. تقریباً در وسط روستا دفتر مخابرات قرار دارد. در قسمت دیگر روستا محلات قاضی خانلو و محمدیارلو قرار دارند. اندکی بالاتر از محله محمدیارلو، ساختمان های مخروبه متعلق به طایفه لطفعلی خانلو قرار دارد که اکثر آنها پس از شکست حزب دمکرات به آذربایجان شمالی مهاجرت نمودند. مزارع آبی لیواری ها در شرق روستا و در همسایگی باروج می باشد. آنها در فصل کشت و درو به باغات و مزارع خود برمی گردند. عده ای از آنها پس از انقلاب تصمیم گرفتند برای همیشه در باغات خود سکنی گزینند؛ به این طریق سنگ بنای روستای لیوار جدید (لیوار پایین) گذاشته شد. این روستا توسط جهاد سازندگی به عنوان روستای جدید ثبت گردید. راه این روستا از طریق روستای باروج در دسترس است.
وجه تسمیه
لیوار (لووار) یکی از طوایف قدیمی ترکی است که از بازماندگان امپراتوری سوار ترک هستند.
شرایط اقلیمی لیوار
رویهم رفته لیوار آب و هوایی معتدل دارد. طول دوره یخبندان آن ۱۰۰ روز است که از اواخر آذر شروع و در فروردین به پایان می رسد. گاهی بارش تگرگ نیز دیده می شود. میزان باران سالیانه ۳۵۰ میلیمتر و برف سالیانه حدود ۹۰ سانتیمتر است. وسعت اراضی آبی لیوار ۳۰۰ هکتار است.
پیشینه تاریخی لیوار
لیوار یکی از قدیمی ترین آبادی های مرند است. فضل الله همدانی وقتی از منطقه مرند سخن به میان می آورد تنها به ذکر نام چند قریه اکتفا می کند که از جمله زنوز، جواش، هرزند و لیوار است. از متن کتاب وقف نامه ربع رشیدی مربوط به رشیدالدین فضل الله همدانی چنین بر می آید که این روستا در مسیر جاده ارتباطی بوده است. در این کتاب شارع (راه اصلی) بین قریه لیوار و مزرعه خرمشاه ذکر شده است. کول خانه ها در لیوار نشانگر وجود تمدن ایرانی دوران ماد در این منطقه است. در قبرستان این روستا قرچ های سنگی نیز وجود داشته است. این روستا در دوره معاصر و همزمان با جنگ جهانی دوم نقشی در تاریخ منطقه ایفا کرده است که از مهمترین آنها تسخیر ادارة نظمیه مرند توسط تفنگچیان لیواری به تحریک و تشویق نیروهای روسی بوده است.
فرهنگ و مردم
این روستا زادگاه عارف و شاعر اواخردوره قاجار و اوایل پهلوی، ملاباقر لیواری است. مقبره این شاعر در قبرستان قدیمی قرار دارد. لیوار دارای مردمانی شجاع و دلیر است. لیواری های مهاجر اکنون در مناطق مختلف کرج از جمله فردیس و حصارک کرج مقیم هستند و محله ای برای خود پدید آورده اند. آنها در این شهر مسجد با شکوهی دایر کردند. در بندرعباس نیز مهاجران لیواری سکنی دارند. بعد از دههٔ هفتاد روند مهاجرت ساکنان لیوار به شهرستان کرج افزایش یافت به طوریکه اکثراً به تجارت و سازندگی روی آورده اند. در غرب و جنوب کرج دو بنا به نام هیئت قمر بنی هاشم در منطقه حصارک و هیئت حضرت ابوالفضل در منطقه فردیس درست کرده اند تا در مراسم و مناسبت ها دور هم جمع شوند.
طوایف لیوار
لیوار از ۱۰ طایفه بزرگ تشکیل شده است که عبارتند از: ۱- کلب خانلو (کربلایی خانلو) ۲- ترمحمدلو ۳- یدی ایل لو ۴- حاج علی رضا لو ۵- بابادایی لو (بابا داغ لو) ۶- قاضی خانلو ۷- دورسانلو ۸- فرج لو ۹- کزاز لو ۱۰- یارمحمدلو. به قولی طایفه کزازلو از زنجان به این منطقه کوچ نموده اند. علاوه بر آن طایفه باباداغ لو از قره باغ جمهوری آذربایجان به این منطقه مهاجرت کرده اند. شعبه ای از این طایفه به زنجان رفته و آنجا ساکن هستند. شعبه ای از طایفه ترمحمدلو به یامچی مهاجرت کرده و طایفه صادقلو را پدید آورده که در محله کیخالی زندگی می کنند.
جاذبه‌های گردشگری لیوار
چشمه‌های روستای لیوار
برخی از چشمه ها و قنات های قدیمی لیوار عبارتند از: ۱- آغچشمه ۲- آل چاپان (آل چوپان) ۳- حاجی محمد ۴- کهریز ۵- توی قوران ۶- دوازده چارک ۷- قره کهریز. در مورد وجه تسمیه چشمه آل چاپان باید گفت که دولت آل چوپان بعد از ایلخانان در منطقه آذربایجان به وجود آمده است. این دولت معاصر با دولت سربداران در خراسان بوده است.
قازان قریه
با توجه به قدمت این روستا و قرار گرفتن در یک منطقه ویژه طبیعی، هنوز هم رگه هایی از تقدیس طبیعت در فرهنگ مردم لیوار دیده می شود؛ و یکی از جلوه های جالب توجه آن تقدیس تکه سنگی به نام قازان قریه است. بر اساس افسانه و حکایات این سنگ در حقیقت زن حامله ای بوده که دست پسر کوچکتر خود را گرفته و ظرفی نیز بر سر داشته است. اشرار از دور می رسند و او برای در امان ماندن، از خدا می خواهد که آنها را به سنگ تبدیل کند! قازان در ترکی به ظرف فلزی اطلاق می شود که از برای پختن غذا در مراسم استفاده می شود. مردم لیوار از قدیم در روزهای پنجشنبه در کنار این سنگ چراغ و شمع روشن می نمودند و برای آن نذر می کردند. در پایین این سنگ دره قیز تختی (قیستااخدی) قرار دارد.
درخت اژدها و دوه داشی
از دیدنی های طبیعت این منطقه درختی است که به دست روزگار شکل اژدها بخود گرفته و طوری دیده می شود که گویی در حال خوردن درختی دیگر است.
همچنین دوه داشی از مناظر سنگی این روستا است که می تواند برای شما نیز جالب توجه باشد.
منبع: تریپ یار
نظر شما