فرهنگ و هنر: دعای سیفی صغیر، معروف به دعای قاموس، از جمله ادعیه عظیم الشانی است که علما خاصه اهل عرفان بر قرائت آن مدامت داشته اند. ما در اینجا قبل از هر چیز، خواص دعای سیفی صغیر را متذکر شده آنگاه اصل دعا را همراه با ترجمه و اعراب می آوریم.

مرحوم ثقة الاسلام نوری، در صحیفة ثانیه علویه می فرمایند:از دعاهای علی ـ علیه السّلام ـ سیفی صغیر می باشد که همان دعای قاموس می باشد. و ایشان می فرمایند دعای قاموس در شهرت، کمتر از مناجات خمسة عشر نیست. و در کلمات ارباب علمات و تسخیرات، آثار عجیبی برای آن ذکر شده است.

دعای سیفی صغیر چه خواصی دارد و در چه مواردی خوانده می شود؟

قبل از هرچیز، خواص دعای سیفی صغیر را متذکر می شویم:

۱. از علی ـ علیه السّلام ـ نقل شده است. هرکس دِین و قرض داشته باشد و این دعا را به جهت ادای دین بخواند خدای تبارک و تعالی از خزانة غیبش دین او را اداء نموده، و او آسوده گردد.

۲. هرکس آن را در سفر یا حضر بخواند آفتی به او نرسد.

۳. و اگر دعا را نوشت و با خودش حمل کند، از شرّ دشمن و دزد و راهزن و هر مفسدی در امان باشد. و اگر این دعا را با شکر یا آبی که از نهری جاری برداشته اند، بخواند و آن را بخورد، باب سعادت بر روی او گشوده شود و اسباب سفر برایش به بهترین وجه فراهم گشته و همنشینی نیک قرین او گردد.

۴. خواندن این دعا موجب رستگاری در دو جهان می گردد.

و باز از آن حضرت نقل شده است که فرمودند:در اثنای خواندن دعای سیفی مُلهِم به این حکمت شدم و دانستم که هر خاصیتی در دعای سیفی کبیر است در این کلمات نیز هست.

۵. عرفاء می فرمایند:هرکس این کلمات (دعای سیفی) را هر روز یک بار بخواند، از سرّ توحید چیزی بر او منکشف گردد که «لا عینٌ رأت، و لا اُذُن سمعمت» [۱۱] یعنی هیچ چشمی نبیند و هیچ گوشی نشنود . و هرکس صدبار بخواند، صاحب کشف(مکاشفه) می گردد و از اهل یقین می شود. و این کلمات شریفه به جهت داشتن مقاصد و مضامین عالیه توحیدی، تأثیر بسزایی در دل آدمی دارد. و اگر بعد از دعای سیفی کبیر[۲] خوانده شود در سرعت اجابت بسیار مجرّب است.[۳]

دعای سیفی صغیر در کلمات بزرگان و عارفان

۱. مرحوم سید هاشم حدّاد. یکی از عرفاء بزرگ، نظرش این بوده که این دعا، آنقدر مضامین قدرتی و سلطنتی دارد که موجب قبض و تنگی صدر می گردد. و نباید بدون اجازه استاد خوانده شود. یعنی معلوم می شود که باید انسان مراحلی از عرفان و سیر و سلوک را بپیماید تا لیاقت و توان خواندن چنین دعائی را داشته باشد. چنان که نقل شده، مرحوم قاضی، به شاگردان خصوصی اجازه می دادند، این دعا را بخوانند.

۲. ولی آیة الله مرعشی (ره) و همچنین آیة الله کشمیری، هم خودشان می خوانده اند و به افراد هم توصیه می کرده اند.

خواندن دعای قاموس 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانیاش همیشگی است

رَبِّ أَدْخِلْنِی فِی لُجَّةِ بَحْرِ أَحَدِیَّتِکَ وَ طَمْطَامِ یَمِّ وَحْدَانِیَّتِکَ وَ قَوِّنِی بِقُوَّةِ سَطْوَةِ سُلْطَانِ فَرْدَانِیَّتِکَ حَتَّی أَخْرُجَ إِلَی فَضَاءِ سَعَةِ رَحْمَتِکَ وَ فِی وَجْهِی لَمَعَاتُ بَرْقِ الْقُرْبِ مِنْ آثَارِ حِمَایَتِکَ مَهِیبا بِهَیْبَتِکَ عَزِیزاً بِعِنَایَتِکَ مُتَجَلِّلاً مُکَرَّما بِتَعْلِیمِکَ وَ تَزْکِیَتِکَ وَ أَلْبِسْنِی خِلَعَ الْعِزَّةِ وَ الْقَبُولِ وَ سَهِّلْ لِی مَنَاهِجَ الْوُصْلَةِ وَ الْوُصُولِ وَ تَوِّجْنِی بِتَاجِ الْکَرَامَةِ وَ الْوَقَارِ وَ أَلِّفْ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَحِبَّائِکَ فِی دَارِ الدُّنْیَا وَ دَارِ الْقَرَارِ وَ ارْزُقْنِی مِنْ نُورِ اسْمِکَ هَیْبَةً وَ سَطْوَةً تَنْقَادُ لِیَ الْقُلُوبُ وَ الْأَرْوَاحُ وَ تَخْضَعُ لَدَیَّ النُّفُوسُ وَ الْأَشْبَاحُ یَا مَنْ ذَلَّتْ لَهُ رِقَابُ الْجَبَابِرَةِ وَ خَضَعَتْ لَدَیْهِ أَعْنَاقُ الْأَکَاسِرَةِ لا مَلْجَأَ وَ لا مَنْجَی مِنْکَ إِلا إِلَیْکَ وَ لا إِعَانَةَ إِلا بِکَ وَ لا اتِّکَاءَ إِلا عَلَیْکَ ادْفَعْ عَنِّی کَیْدَ الْحَاسِدِینَ ،

پروردگارا مرا در ژرفای دریای یگانگی ات، و در میان اقیانوس یکتایی ات وارد ساز، و با نیروی چیرگی سلطنت تنهای ات توانمند گردان تا به فضای بیکران رحمتت درآیم، درحالی که در چهره ام درخشندگی های پرتو قرب از آثار حمایتت فروزان باشد و به شوکتت پرشکوه باشم، و به عنایتت عزیز باشم، و به آموزش و پرورشت بزرگ و بزرگوار باشم، خدایا خلعت های عزّت و قبولی را بر من بپوشان، و برایم راه های پیوند و پیوستگی را هموار کن، و به تاج کرامت و وقار تاجدارم نما، و میان من و شیفتگانت در دنیا و آخرت پیوند انداز، و از نور نامت شوکت و قوّتی به من عنایت کن که دلها و جانها مطیع من گردند، نفوس و بدنها نزد من فروتن شوند، ای آن که گردن گردنکشان برایش خوار گشته، و پادشاهان در پیشگاهش فروتن شده اند، پناهگاه و راه رهایی از تو جز به تو نیست و کمکی نیست جز از تو، و تکیه گاهی نیست جز بر تو، خدایا! بداندیشی حسودان،

وَ ظُلُمَاتِ شَرِّ الْمُعَانِدِینَ وَ ارْحَمْنِی تَحْتَ سُرَادِقَاتِ عَرْشِکَ یَا أَکْرَمَ الْأَکْرَمِینَ أَیِّدْ ظَاهِرِی فِی تَحْصِیلِ مَرَاضِیکَ وَ نَوِّرْ قَلْبِی وَ سِرِّی بِالاطِّلاعِ عَلَی مَنَاهِجِ مَسَاعِیکَ إِلَهِی کَیْفَ أَصْدُرُ عَنْ بَابِکَ بِخَیْبَةٍ مِنْکَ وَ قَدْ وَرَدْتُهُ عَلَی ثِقَةٍ بِکَ وَ کَیْفَ تُؤْیِسُنِی [تُوئِسُنِی ] مِنْ عَطَائِکَ وَ قَدْ أَمَرْتَنِی بِدُعَائِکَ وَ هَا أَنَا مُقْبِلٌ عَلَیْکَ مُلْتَجِئٌ إِلَیْکَ بَاعِدْ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَعْدَائِی کَمَا بَاعَدْتَ بَیْنَ أَعْدَائِی اخْتَطِفْ أَبْصَارَهُمْ عَنِّی بِنُورِ قُدْسِکَ وَ جَلالِ مَجْدِکَ إِنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ الْمُعْطِی جَلائِلَ النِّعَمِ الْمُکَرَّمَةِ لِمَنْ نَاجَاکَ بِلَطَائِفِ رَحْمَتِکَ یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا وَ نَبِیِّنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ

و تیرگی های شرّ دشمنان را از من دور کن، و به من مهر ورز زیر سراپرده های عرشت، ای گرامی ترین گرامیان، ظاهر هستی ام را در به دست آوردن خشنودیت تأیید کن، و قلب و نهادم را با آگاهی بر راه های رسیدن به پیشگاهت روشن فرما.
خدایا چگونه از در خانه ات مأیوس و ناامید بازگردم درحالی که با اعتماد به تو وارد آن شدم، و چگونه از عطایت ناامیدم میکنی درحالیکه مرا به دعا در پیشگاهت فرمان دادی، اینک به تو روی آورده ام و از تو پناه می جویم بین من و دشمنانم دوری انداز، چنان که بین دشمنانم دوری انداختی، به نور پاک و عظمت و بزرگواری ات دیدگان دشمنانم را از دین من نابینا کن، به یقین تو خدای عطابخش نعمت های بزرگ و باارزش به بندگان نجواگر خویش هستی، که با لطائف رحمتت تو را می خوانند، ای زنده، ای پاینده ای صاحب بزرگ و کرامت و درود خدا بر مولای ما و پیامبر ما محمّد و بر خاندان پاک و پاکیزه اش همه و همه.