روح چه کسانی پس از مرگ به چاه برهوت فرستاده می‌شود؟

به گزارش سلام نو، «برهوت» نیز نام یک چاه عمیقی است در «حَضْرَموت» که کسی قدرت پایین رفتن از آن و رسیدن به قعر آن را ندارد.

یکی از مباحثی که در ارتباط با عالم برزخ مطرح است، برهوت است .برهوت مانند وادی السلام که جایگاه ارواح مومنین است .جایگاه ارواح کفار، مشرکین و منافقین در برهوت است .

برهوت در سرزمین حَضْرَمَوت در جنوب یمن، قرار دارد؛ در آن چاه، مارهای سیاه، عقرب ها، جغدها و حیوانات وحشی آن قدر فراوان اند که کسی قدرت عبور از آن را ندارد.

آشنایی با برهوت

برای معرفی برهوت از زبان معصومین که صدیق ترین مردمانند استفاده میکنیم.

۱- مرحوم شیخ کلینی در کافی به نقل از حضرت صادق (ع ) آورده است :

... عن ابی عبدالله (ع ) عن آبائه علیهم السلام قال :قال امیر المومنین (ع ):شر ماء علی وجه الارض ، ماء برهوت و هو الذی بحضرموت ترده هام الکفار ۱

بدترین آب های روی زمین آبی است که در برهوت است و آن در بیابان حضرموت واقع است ، ارواح کفار را به آنجا می برند.

۲- و نیز در همان کتاب به نقل از حضرت صادق (ع ) آورده است :

... عن ابی عبدالله (ع ) قال :قال رسول الله (ص ):... خیر ماء علی وجه الارض ماء زمزم ، و شر ماء علی وجه الارض ماء برهوت ، و هو وادی بحضرموت یرد علیه هام الکفار و صداهم۲

رسول خدا (ص ) فرمود:بهترین آبهای روی زمین آب زمزم ، و بدترین آبها، آب برهوت است که در بیابان حضرموت واقع شده و ارواح کفار با بدن های مثالی خود به آنجا منتقل می شوند.

۳- مرحوم مجلسی (ره ) به نقل از شیخ کلینی در بحار الانوار از حضرت صادق (ع ) آورده است که فرمود:

... عن ابی عبدالله (ع ) قال :ان من واء الیمن وادیا یقال له :وادی برهوت ، و لایجاور ذلک الوادی الاالحیات السود و البوم من الطیر، فی ذلک الوادی بئر یقال لها:بلهوت ، یغدی ویراح الیها بارواح المشرکین ، یسقون من ماء الصدید...۳

امام صادق (ع ) فرموده است :پشت یمن بیابانی است که به آن وادی حضرموت می گویند، در این بیابان از جانداران به جز مارهای سیاه و جغد، موجود زنده دیگری یافت نمی شود. سپس فرمود:در این بیابان چاهی است که به آن بلهوت می گویند، این بیابان محل سکونت ارواح مشرکین است ، آنها به آن چاه رفت و آمد می کنند و از آب آن چاه که مانند چرک و خون است می آشامند.

۴- باز مرحوم کلینی به نقل از ضریس کناسی از امام باقر (ع )آورده است :

... و ان لله نارا فی المشرق خلقها لیسکنها ارواح الکفار و یاکلون من زقومها و یشربون من حمیمها لیلهم ، فاذا طلع الفجر هاجت الی واد بالیمن یقال له :برهوت ، اشد حرا من نیران الدنیا، کانوا فیها یتلاقون ، ویتعارفون ، فاذا کان المساء عادوا الی النار فهم کذلک الی یوم القیامه ۴

خداوند در مشرق زمین جهنمی دارد برای اینکه شب ها ارواح کفار را از وادی برهوت به آنجا منتقل کند و از زقوم و حمیم۵ آن به آنها بخوراند و چون فجر طلوع کند ارواح آنها را دوباره به وادی برهوت که در یمن است کوچ می دهد داغی آن بیابان از آتشهای دنیا داغ تر است .ارواح کفار در آن بیابان همدیگر را ملاقات می کنند و یکدیگر را می شناسند و چون شب شود دوباره خداوند آنها به همان جهنم بر می گرداند و این کار تا بر پائی قیامت ادامه دارد.

چاه عجیب و وحشتناک برهوت

آنچه از چهار حدیث فوق استفاده شد عبارتند از:

الف برهوت روی همین زمین است خصوصا که جملاتی از قبیل بدترین آب روی زمین ، پشت یمن بیابانی است ...، وادی حضرموت بر این مدعا دلالت دارد.

ب سرزمینی که برهوت در آن قرار دارد، بیابانی خشک و شن زاری است که به جز مارهای سیاه و آن مرغ معروف به جغد که در عرف مردم ، به مرغ شوم معروف است جنبده دیگری وجود ندارد، این بیابان در جزیره العرب (یمن فعلی ) است .

ج همانگونه که طلوع و غروب خورشید برای مومنین مشهود است و مسکن شب و روز آنها تفاوت دارد، برای کفار که پس از مرگ به برهوت می روند نیز طلوع و غروب خورشید مشهود است ، شب در جایگاه مخصوصی در آتش هستند و روز به همان بیابان برهوت باز گردانیده می شوند.

د- همان گونه که گفتیم :اهل ایمان در عالم برزخ در بهشتند و از نعمت های آن استفاده می کنند، کفار نیز در برهوت که یکی از درکات جهنم است از زقوم و حمیم آن می خورند و از داغی و عذاب آن معذب می شوند.

در کتب لغت و تفسیر در مورد برهوت چنین آمده است

۱- مرحوم شیخ فخر الدین طریحی در کتاب مجمع البحرین آورده است :برهوت ، واد فی حضرموت ، فیه بئر یتصاعد منها لهیب الاسفلت مع صوت الغلیان وریح کریهه ، واشتهر عنها، ارواح الکفار تجتمع فی هذه البئر و تصبح فی الیل من الالم قائله :یا دومه ۶

برهوت بیابانی است در حضرموت و در آن چاهی است که از آن گازهای متعفن و بدبو فوران می کند، مشهور است که ارواح کفار در آن بیابان اجتماع می کنند و از شدت ناراحتی فریاد می زنند و در تب و تابند.

۲- فرید و جدی در دائره المعارف خود آورده است :

حضرموت :اقلیم من جزیرت العرب علی شاطی بحر عمان ، قلیله الزرع و الخیرات ، امارتها فی ید شیوخ قبائلها و مدنها المشهوره :تریم ، قصیر ویروم ، فی شمال حضرموت صحراء الاحقاف بسهوبها المشهوره بالوعوثه حتی انه لایطا قدم حتی تغور فی الرمال لنعومتها، فیختفی فیها الرجل کما یختفی فی لجه من الماء ۷

حضرموت قسمتی از جزیره العرب در کنار دریای عمان است ، بهره های کشاورزی در آن سرزمین اندک است ، ریاست اداره آن در دست شیوخ قبیله های آن است ، شهرهای معروف و مشهور آن تریم ، قصیر و یروم می باشد. در شمال آن بیابان وسیع احقاف است ، راه رفتن در آن به قدری مشکل است که به علت وجود شن های نرم فراوان حتی برداشتن یک قدم هم ممکن نیست و همان گونه که انسان در دریا غرق می شود در شنهای این بیابان نیز مفقود می گردد.

احقاف به بیابان بسیار وسیعی می گویند که شن های بادی فراوانی همه آنرا احاطه کرده باشد. آیه بیست و یکم از سوره احقاف نیز در مورد همین بیابان است ، قوم عاد در همین بیابان گرفتار آمدند. پس برهوت در همان بیابان معروف به احقاف واقع در حضرموت در کشور یمن است . (انسان و عالم برزخ ، محمد مظاهری)

چاه وحشتناک برهوت

اگر به روایاتی که از اهل بیت(علیهم السلام) رسیده است، دقت کنیم خواهیم دید آن بزرگواران بیان کرده اند ارواح همه مومنین در یک مکان و ارواح همه کافران و معاندین نیز در یک مکان جمع خواهند شد؛ یعنی هر کجای عالم مومنی بمیرد، روح او به آن سرزمین منتقل می شود، و هر کجای عالم، کافر و دشمن اهل بیت(علیهم السلام) بمیرد، روحش به سرزمینی که مخصوص کفار و گناه کاران است برده می شود.

از این روایات ـ که تعداد آن ها کم هم نیست ـ استفاده می شود ارواح مؤمنان در «وادی السّلام» و ارواح کافران و معاندان در «بَرَهُوت» جمع خواهند شد؛ «وادی السلام» همان طور که علامه مجلسی(رحمه الله علیه) نیز بیان کرده است، مکانی است بین کوفه و نجف،[۱] که همه ارواح مومنین در هر کجا که باشند در آن مکان جمع می شوند؛ امام صادق(علیه السلام) در این باره فرمودند:«هیچ بنده مومنی در شرق عالم یا در غرب آن نیست که بمیرد، مگر این که خداوند متعال روح او را به «وادی السلام» می آورد».[۲]

در حدیث دیگری نقل شده شخصی به حضرت عرض کرد برادرم در بغداد است و می ترسم همان جا بمیرد، امام صادق(علیه السلام) فرمودند:ترسی نداشته باش؛ زیرا خداوند متعال ارواح مومنین را در «وادی السلام» جمع می کند و لو این که در شرق عالم یا در غرب آن باشند. راوی می گوید:پرسیدم «وادی السلام» کجاست؟ حضرت فرمودند:«پشت کوفه است».[۳]

«برهوت» نیز نام یک چاه عمیقی است در «حَضْرَموت» که کسی قدرت پایین رفتن از آن و رسیدن به قعر آن را ندارد. در حدیث از حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیه السّلام) وارد شده است که فرمودند:«بدترین چاه در روی زمین، برهوت است».[۴] «برهوت» در سرزمین «حَضْرَمَوت» در جنوب یمن، قرار دارد؛ در آن چاه، مارهای سیاه، عقرب ها، جغدها و حیوانات وحشی آن قدر فراوان اند که کسی قدرت عبور از آن را ندارد، هم چنین دارای گرمای سوزانی است که یک دقیقه‏ از آن قابل تحمل نیست.[۵]

امام صادق(علیه السلام) در توصیف «برهوت» فرمودند:«در پشت یمن یک وادی است که به آن برهوت گفته می شود، و در آن جا سکونت ندارد مگر مارهای سیاه و جغد؛ در آن جا چاهی است به نام «بَلَهوت» که هر صبح و شام ارواح مشرکین را به آن جا می برند تا از آبی که چون فلز گداخته گرم و چون چرک مخلوط شده با خون است، بیاشامند».[۶]

بنابراین؛ با توجه به این روایات، همه مومنان و شیعیان راستین ائمه اطهار(علیهم السلام) در هر کجای عالم و از هر نوعی که باشند عرب، فارس، آمریکایی، اروپایی و… زمانی که از دنیا بروند، روحشان در کنار هم جمع شده و در یک مکان خواهند بود. هم چنین است حال کفار و مشرکین و معاندین و طغیان گران؛ یعنی در هر کجای عالم که باشند، همه در یک مکان، جمع شده و در عذاب خدا خواهند بود.

منابع:

[۱]. بحارالأنوار، ج ۹۷، ص ۲۳۴٫

[۲]. همان.

[۳]. الکافی، ج ۳، ص ۲۴۴٫

[۴]. همان، ص۲۴۶٫

[۵]. معاد شناسی، ج‏۳، ص:۲۷۱٫

[۶]. الکافی، ج۸، ۲۶۱٫

منبع: نمناک