به گزارش سلام نو، در قلب کوه‌های باصفای شمال شرق استان مرکزی، شهری زیبا و چشم‌واز به نام تفرش قرار گرفته است، این شهر با آب و هوای کوهستانی و مطبوع، جاهای دیدنی و جاذبه‌های گردشگری فراوانی که در دل خود جای داده است به یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران تبدیل شده است.
تماشای شهر تفرش در زیر آسمان آبی و در میان کوه‌های پر پیچ و خم و درختان سر به فلک کشیده در روزهای گرم و طولانی تابستان، دیدن شکوفه‌های بادام این شهر در فصل زیبای بهار، تماشای مناظر بدیع و شگفت‌انگیز آن در پاییز هزار رنگ و زمستان پوشیده از برف خالی از لطف نیست و در هر فصلی که باشد چیزی برای هیجان‌زده کردن شما دارد تا سفری زیبا و به یاد ماندنی را برای شما به ارمغان بیاورد.
این شهر با داشتن آب و هوای مناسب هر فصل، جاذبه‌های گردشگری و غذاهای متنوع انتخاب گردشگران بسیاری هست
تفرش کجاست؟
شهر تفرش در بخش مرکزی شهرستان تفرش و در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهر اراک واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دریا در حدود ۱۸۷۸ متر است و با داشتن مساحت ۱۶۳۳/۴ کیلومتر مربع از جمله شهرهای بزرگ این استان محسوب می‌شود.
این شهر از سمت شمال به شهرستان ساوه، از جنوب به شهرستان‌های آشتیان و اراک، از شرق به شهرستان قم و از سمت غرب به شهرستان فراهان منتهی می‌شود .
تاریخچه شهر تفرش
شهر تفرش به لحاظ تاریخی یکی از شهرهای باستانی و قدیمی ایران است و قدمت آن به پیش از اسلام و به دوره هخامنشیان و اشکانیان می‌رسد. در دوران پیش از اسلام این شهر گبرش نام داشته که از گبر به معنی زرتشتی برگرفته شده بود و نشان از آیین زرتشتی مردمانش می‌داد. اما بعد از اسلام و حمله اعراب و تسلط آنان بر ایران به آن طبرس نیز گفته شده است. مردمان آن بعد از فتح این شهر به دست مالک بن عام اشعری در دوره خلافت عمر به دین اسلام گرویدند. ریشه نام تفرش مشخص نیست اما از دیرباز تاکنون در منابع گوناگون نام شهر تفرش به صورت طبرس، تبرس، تبرش، طفرش و غیره نیز ذکر شده است.
فرهنگ و آداب و رسوم شهر تفرش
هر شهری متناسب با اعتقادات مردم آن شهر دارای آداب و رسوم جذاب و متفاوتی است، تفرش نیز از این قاعده مستثنی نیست. مراسم باران خواهی یکی از رسوم جالب و سنتی در روستای کنگران شهر تفرش است. این مراسم اولین آیینی است که به نام شهر تفرش در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. آیین باران خواهی یا کوسه درآمدن جشنی است که از دیرباز در جوامع روستایی این شهر رواج داشته و هر ساله در دهم بهمن ماه یعنی پایان چله بزرگ زمستان در این روستا برگزار می‌شود. در این مراسم مردمان این روستا لباس‌های ویژه و سنتی پوشیده و موسیقی‌های شاد و محلی می‌نوازند و از خداوند باران و رزق و روزی حلال درخواست می‌کنند. علاوه بر این آیین‌های به تخت نشستن داماد، جشن سده، کوسه گلدی و تخم مرغ بازی نیز از سایر آیین‌های شاد و مفرح روستاهای شهر تفرش است.
یکی دیگر از آداب این شهر برگزاری مراسمات پرفیض در ایام محرم است. آداب و رسومی که از دیرباز وجود داشته و نسل امروز نیز به این رسوم احترام گذاشته و اجرا می‌کنند. اجرای تعزیه، توزیع نذورات، حرکات دسته‌های عزاداری و نخل گردانی از جمله مراسمات کهن تفرشی‌ها در روزهای تاسوعا و عاشورا است.
روستاهای شهر تفرش
جاذبه های طبیعی و تاریخی تفرش در همه جای آن پراکنده شده‌اند، به طوری که روستاهای این شهر نیز در میان علاقه مندان و گردشگران جایگاه محبوبی دارند. شهر تفرش دارای ۲۸ روستا و آبادی است که در مناطق کوهستانی و زیبای تفرش قرار گرفته‌اند. در این روستاها زیبایی ظاهری و جلوه‌های بصری به‌قدری بالاست که شاید کمتر گردشگر و مسافری به زندگی نه چندان مدرن و امکانات کم رفاهی مردمان آنجا دقت کند و در واقع همه مسخ زیبایی این روستاها می‌شوند. در ادامه اسامی برخی از دیدنی‌ترین و زیباترین روستاهای تفرش را برایتان آورده‌ایم:
- روستای احمدآباد
- روستای بهاران
- روستای ثمردشت
- روستای جلایر
- روستای خانک
- روستای دارستان
- روستای دربر
- روستای دلارام
- روستای دیزج
- روستای دیزک
- روستای سر آبادان
- روستای سربند
- روستای سعیدیه
- روستای سفیداب
- روستای شهراب
- روستای طاد
اقتصاد شهر تفرش
پایه اصلی اقتصاد شهر تفرش بر دامداری و کشاورزی استوار است. تفرش از نظر بارندگی جزء مناطق آب و هوایی خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود. میزان بارندگی سالانه در این شهرستان ۲۵۰ میلی‌متر است به همین دلیل بیشتر آب مصرفی کشاورزان از طریق چشمه‌ها فراهم می‌شود. به طور کلی این شهر به دلیل برخورداری از آب چشمه‌ها و کاریزها و همچنین زمین‌های حاصلخیز، دما و رطوبت هوا و وزش باد، فضا و شرایط بسیار مطلوبی برای کشاورزی و دامداری دارد و سالانه مقدار قابل توجهی از تولیدات دامی و محصولات کشاورزی ازجمله فندق، بادام، گندم، حبوبات، پیاز و سیب زمینی و غیره از این شهر روانه بازار دیگر مناطق استان می‌شود. علاوه بر این موارد، بافت فرش و گلیم که ازجمله مشهورترین صنایع دستی این شهر می‌باشند، از دیگر فعالیت‌های اقتصادی شهر تفرش محسوب می‌شوند و نقش ارزنده‌ای در توسعه اقتصادی این شهر دارند.
آب و هوای شهر تفرش
شهر تفرش منطقه‌ای کوهستانی با ارتفاع زیاد است که از سمت شمال توسط کوه قشلاق و از سمت جنوب شرقی به وسیله کوه‌های نقره کمر و منار احاطه شده است. همین قرارگیری در میان کوه‌ها سبب شده است تا این شهر از جاذبه‌های توریستی طبیعی بسیاری برخوردار باشد. تغییرات ناگهانی آب و هوا، سیلابی بودن رودها و همچنین وزش بادهای نسبتاً شدید از مشخصات آب و هوایی این شهر است. تفرش به دلیل موقعیت جغرافیایی که دارد، در زمستان دارای آب و هوای سرد و کوهستانی و در تابستان هوای گرم و معتدل دارد.
مناسب‌ترین زمان برای سفر به تفرش
به طور کلی نمی‌توان گفت بهترین فصل برای سفر به این شهر کدام است چرا که این شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی که دارد به عنوان شهر چهار فصل شناخته شده است و در این شهر هر فصل زیبایی‌های خاص خودش را دارد. در فصل بهار و تابستان هوا بسیار دلپذیر و خنک است و کسانی که دوست دارند در هوای زیبا به تماشای دیار مشاهیر علم ایران بیایند بهترین زمان سفر به تفرش است؛ اما پاییز و زمستان‌های تفرش سرد و پربارش است و در اواخر سال نیز به اوج خود می‌رسد. برای کسانی که به قدم زدن در زیر باران یا به بازی‌های زمستانی علاقه دارند فصل پاییز و زمستان نیز می‌تواند زمان مناسبی برای سفر به تفرش باشد.
تفرش در هر فصلی، مکان‌ها و جاذبه‌های زیبا و شگفت‌انگیزی را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد. به همین دلیل مشخص کردن زمان خاص برای سفر به تفرش بسیار دشوار است. اگر علاقه‌ای به سرما ندارید و می‌خواهید در هوای خنک بهاری و یا گرم تابستانی سفر کنید، نیمه اول سال را به عنوان بهترین زمان سفر به تفرش انتخاب کنید.
جاهای دیدنی شهر تفرش
تفرش یک از زیباترین و دیدنی‌ترین شهرهای استان مرکزی است و دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری بوده و همه ساله میزبان گردشگران زیادی از اقصی نقاط کشور است. فرقی نمی‌کند که عاشق هوای گرم و مطبوع بهار و تابستان باشید یا از کسانی باشید که به برف و سرما علاقه دارید، چرا که شهر تفرش جاذبه‌های گردشگری دیدنی و جذابی برای سفر در همه فصل‌ها دارد؛ اگر دوست دارید مجموعه‌ای از آثار طبیعی و تاریخی ایران را در یک شهر تماشا کنید بدون شک تفرش بهترین انتخاب هست. در اینجا به تعدادی از جاهای دیدنی تفرش اشاره خواهیم کرد.
غار علی‌خورنده
غار علی خورنده مشهور به خشه یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی تفرش است که در ارتفاعات کون نقره کمر و در فاصله سه کیلومتری جنوب غربی تفرش قرار گرفته است. برای دیدن این غار زیبا باید ابتدا از روستای کوهین عبور کرده و از دیواره‌ای ۱۵ متری که دارای سه بند است گذر کنید.
مسجد جامع ششناو؛ مسجدی قدیمی از دوران سلجوقیان
مسجد جامع ششناو یکی از مساجد قدیمی و باارزش است که از دوران سلجوقیان به یادگار مانده است، این مسجد در محلهای به نام فم در مرکز شهرستان تفرش واقع شده است. شیوه معماری خاص، گنبدی زیبا و آجری با نمای تاریخی خاص و همچنین قنات شش ناو در وسط این مسجد منظره‌ای باشکوهی را خلق کرده‌اند که در نوع خود بی‌نظیر و منحصر به فرد است.
چشمه آب معدنی گراو؛ چشمه‌ای با خواص درمانی
چشمه آب معدنی گراو از جاذبه‌های دیدنی و معروف شهر تفرش به حساب می‌آید که در حد فاصل ۵ کیلومتری شهر تفرش و در بین دو روستای کبوران و طراران واقع شده است. هر ساله بسیاری از گردشگران و مسافران هم برای تفریح و هم برای درمان، راهی این منطقه زیبا و دیدنی می‌شوند. آبی که در گراو وجود دارد از نوع آب شور است و از چند بخش در سطح زمین در حال جوشیدن است.
آبشار قطره باران؛ آبشاری در دل کوه
یکی از زیباترین جاذبه‌های دیدنی و طبیعی تفرش بدون شک آبشار قطره باران است که در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال غرب تفرش واقع شده است. این آبشار در داخل یک دره عریض و ما بین درختان سر به فلک کشیده قرار گرفته و دیواره آن از گیاه زیبای پرسیاوشان پوشیده شده است. سرازیر شدن آب از لابه‌لای گیاهان و خزه‌ها و متصل شدن به قناتی که ته دره قرار دارد، منظره‌ای زیبا و بدیع را پیش چشم هر بیننده‌ای به نمایش می‌گذارد.
منطقه شکار ممنوع بازرجان
منطقه شکار ممنوع بازرجان با چشم‌انداز طبیعی و بی‌نظیری که دارد به یکی از مناطق محبوب و پرتردد شهر تفرش تبدیل شده است. این منطقه در بخش شمالی شهرستان تفرش واقع شده است و در آن رودخانه قره چای و ۲۹ چشمه آب جریان دارد. منطقه شکار ممنوع بازرجان صرف نظر از جاذبه‌های گردشگری دارای انواع گونه‌های گیاهی و جانوری هست.
خانه تاریخی خاندان میرفخرایی
خانه تاریخی خاندان فخرایی معروف به خانه میرفخرایی در یکی از کوچه‌باغ‌های محله آب دکان شهر تفرش واقع شده است. این خانه که متعلق به دوره قاجار است قدمت آن به ۲۰۰ سال پیش برمی‌گردد و جزء آثار ملی ایران نیز محسوب می‌شود. این خانه از سه بخش ساخته شده است. همچنین دارای یک حیاط بزرگ و واحدهای معماری است که دور تا دور این حیاط را احاطه کرده‌اند.
از دیگر جاذبه‌های دیدنی تفرش می‌توان به غار امجک، روستای طاد، امامزاده ابوالعلی مهدی، روستای خانک، چاه دیوانه، آتشکده چهارطاقی، خانه نظامی گنجوی، آب انبار تاریخی بلور، قلعه‌های گبری، رودخانه آب کمر و غیره اشاره کرد.
صنایع دستی و سوغات شهر تفرش
یکی از جذاب‌ترین و زیباترین بخش‌های هر سفر، خرید سوغاتی است، سوغات هر شهر نشان دهنده آداب و رسوم و فرهنگ هر منطقه بوده و باعث رونق اقتصادی و از همه مهمتر شناخته تر شدن هنر و فرهنگ آن شهر می‌شود. خرید سوغاتی در سفر از دیرباز در بین مردم رایج بوده و زمانی که مقصد سفر شهر زیبای تفرش باشد، با سوغاتی‌های بی‌شماری رو به رو خواهید شد. بنابراین در ادامه شما را با سوغاتی‌های این شهر که بیشتر شامل خوراکی و صنایع دستی هستند آشنا میکنیم تا علاوه بر خوشحال کردن نزدیکانتان، برای خودتان نیز یادگاری از این شهر زیبا داشته باشید.
صنایع دستی تفرش؛ هنر دست بشر
صنایع دستی هر شهر نشان دهنده فرهنگ و هویت آن سرزمین و دیار بوده و از جمله آثار باارزشی هست که توسط دستان هنرمند مردمان آن شهر ساخته می‌شود. شهر زیبای تفرش نیز که از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران است، صنایع دستی بسیار متنوع و منحصر به فردی دارد که از مهم‌ترین سوغاتی‌های این شهر به حساب می‌آید. از جمله معروف‌ترین صنایع دستی این شهر می‌توان به فرش دستباف، گلیم کاری، تفرشی دوزی، مسگری، آینه کاری، گیوه دوزی، منبت کاری، تنورسازی و غیره اشاره کرد.
خوراکی‌ها
تفرش دارای سوغاتی‌های خوشمزه و محبوبی هست. انواع خوراکی‌ها ازجمله بادام، انگور، لبنیات، کشمش، شیره انگور، میوه‌های خشک شده رب انار، عسل، باسلق، فتیر، گوش فیل از مهم‌ترین سوغات این شهر به حساب می‌آیند. علاوه بر این‌ها این شهر به دلیل آب و هوای معتدل و مساعدی که دارد، دارای باغ‌های زیاد و محل پرورش گیاهان دارویی بسیاری هست. از این گیاهان دارویی برای تهیه عرقیات و درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود که می‌توان از دیگر سوغاتی‌های این شهر برشمرد.
اگر قصد خرید سوغاتی را دارید، می‌توانید علاوه بر قدم زدم و لذت بردن از تماشای بازارهای محلی این شهر تمامی این سوغاتی‌ها از خوراکی‌ها گرفته تا صنایع دستی این شهر را از این بازارها خریداری کنید.
غذاهای محلی شهر تفرش
رفتن به شهر تفرش و خوردن غذا در یک رستوران خوب در این شهر باعث می‌شود خاطرات خوش سفر به یاد ماندنی‌تر و دو چندان شود. شهر تفرش دارای انواع غذاها و خوراکی‌های محلی لذیذ و خوش طعمی است، بنابراین چشیدن غذاهای محلی این شهر از لذت‌های است که هرگز نباید از آن غافل شوید. از جمله غذاهای محلی تفرش می‌توان به انواع آش مثل آش گندینه، آش جو، آش عطرینه، آش ترشی، پته پلو، گوره ماست، قرمه، دوغ گرمه (کله جوش)، گندله (کوفته تفرشی)، آبگوشت کشک بادمجان، آبگوشت قرمه سبزی و غیره اشاره کرد.
رستوران‌های شهر تفرش
تفرش در کنار جاذبه‌های دیدنی دارای رستوران‌های سنتی و متنوع زیادی است و انواع خوراکی‌ها و غذاهای محلی لذیذ متناسب با هر ذائقه‌ای در این رستوران‌ها سرو می‌شود. با توجه به اینکه پیدا کردن رستوران خوب و خوردن غذا یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر در هر سفر هست؛ بنابراین آشنایی با رستوران‌های محبوب شهر تفرش برای داشتن خاطره خوب و خوش در این شهر لازم است؛ در ادامه چند رستوران شهر تفرش را بررسی کنیم. تا شما را با مکان‌هایی که می‌توانید خود را مهمان وعده‌های غذای فوق‌العاده کنید، آشنا کنیم.
رستوران نارنج
رستوران نارنج در شهر تفرش و بلوار شهید بهشتی واقع شده است و به دلیل برخورداری از فضایی شیک با محیطی آرام، تنوع غذاها و سرویس‌دهی بسیار خوب در زمره بهترین رستوران‌های این شهر قرار گرفته است.
رستوران سنتی بلور زاغرم
اگر علاقه به خوردن غذا در یک رستوران دنج با طراحی منحصر به فرد و سنتی هستید حتماا سری به این رستوران بزنید. رستوران سنتی بلور دارای معماری بی‌نظیر با دکوری خاص و فضای دلنشین است.
دیزی سرای تیلیت
اگر عاشق آبگوشت هستید پیشنهاد میکنیم پس از گشت و گذار در شهر تفرش حتما سری به دیزی سرای تیلیت تفرش بزنید و خود را مهمان یک آبگوشت فوق‌العاده کرده و خستگی گردش را از تنتان دور کنید. محیطی گرم و دلنشین، قیمت مناسب این مکان را به یکی از معروف‌ترین مکان‌ها برای کسانی که عاشق دیزی هستند، تبدیل کرده است.
سفره خانه سنتی هفت خان
سفره‌خانه سنتی هفت خان در خیابان امام خمینی واقع شده است. این سفره خانه علاوه بر معماری زیبا و سنتی و انواع غذاهای ایرانی خوش پخت، دارای عتیقه‌جات مربوط به دوران گذشته است؛ که باظرافت تمام جمع‌آوری و در این رستوران به نمایش گذاشته شده است.
کافه تلخ و شیرین
کافه تلخ و شیرین تفرش در بلوار شهید بهشتی واقع شده است. در این کافه انواع شیک‌ها، نوشیدنی‌های سرد و گرم و کیک‌های خوشمزه سرو می‌شود و برای پر کردن اوقات فراغت محیط مناسبی به شمار می‌رود.
مراکز خرید شهر تفرش
خرید کردن مخصوصا خرید سوغاتی جزو بخش‌های زیبا و اجتناب ناپذیر هر سفر هست و همه دوست دارند در سفر به هر شهری حتما سری به بازار آن شهر بزنند. در سفر به شهر تفرش نیز علاوه بر تماشای مکان‌های دیدنی و جاذبه‌های گردشگری، قدم زدن در بازارها و مراکز خرید آن نیز لذت وصف ناپذیری برای بسیاری از افراد دارد.
در تفرش هفته بازارها در ابتدا در روزهای سه‌شنبه برگزار می‌شد اما بعدها به جمعه بازار تغییر یافت. جمعه بازار تفرش در روز آخر هفته و در روز جمعه در میدان امام خمینی و در مقابل ساختمان شهرداری برپا می‌شود. در این بازار هفتگی انواع محصولات از صنایع دستی گرفته تا میوه و سبزیجات متنوع و باکیفیت و همچنین با قیمت پایین توسط دست‌فروشان و کسبه بازار به فروش می‌رسد. علاوه بر این، بازار سنتی تفرش، انواع فروشگاه‌های صنایع دستی و مراکز خرید کیف و کفش و پوشاک و سایر بازارها که هر کدام با محصولات مختلف و متنوعی که دارند تجربه‌ای متفاوت از خرید کردن را برای شما رقم می‌زنند؛ بنابراین اگر به تفرش سفر کردید خرید کردن از این بازارها را از دست ندهید.
اقامت در شهر تفرش
شهر تفرش با داشتن آب و هوای معتدل و کوهستانی، مکان‌های دیدنی و جاذبه‌های گردشگری و تاریخی متنوع و منحصر به فرد، گردشگران و مسافران بسیاری را جذب خود کرده است.
بنابراین اگر قصد سفر دارید و شهر تفرش را برای تجربه یک سفر عالی انتخاب کرده‌اید، این شهر مهمان‌نواز آمادگی کامل برای استقبال از مسافرین و گردشگران را دارد، برای اقامت در تفرش گزینه‌های زیادی وجود دارد از هتل‌ها و سوئیت‌ها گرفته تا اقامتگاه‌های سنتی و بومگردی در اختیار شما قرار دارند اما اگر می‌خواهید بدون دغدغه اقامتگاه، به تفرش سفر کنید و تجربه یک سفر خاطره‌انگیز را داشته باشید می‌توانید قبل از سفر به این شهر در سایت اتاقک تمامی محلهای اقامت تفرش را همراه با جزئیات کامل و تصاویر مشاهده کرده و متناسب با بودجه و سلیقه‌ای که دارید اقامتگاه مورد نظر خود را رزرو کرده و با خیالی آسوده سفر خود را آغاز کنید.
راه‌های دسترسی به شهر تفرش
شهر تفرش فاقد راه‌آهن و فرودگاه است به همین دلیل برای سفر به این شهر می‌توان از اتوبوس‌های بین شهری و ماشین شخصی استفاده کرد.
از ترمینال‌های غرب و جنوب همه روزه اتوبوس‌های متعددی آماده جابه‌جایی مسافران به مقصد شهر تفرش هستند. اتوبوس‌های ترمینال غرب از ساوه و اتوبوس‌های ترمینال جنوب از قم می‌گذرند.
برای سفر از تهران و استان‌های شمالی با ماشین شخصی به تفرش نیز دو مسیر وجود دارد:
مسیر تهران _ قم: مسافرانی که می‌خواهند از این مسیر به تفرش بروند کافی است در جاده قم_ اراک مسافتی در حدود ۴۰ کیلومتر را طی کنند؛ و قبل از سه راهی سلفچکان وارد جاده ساوه شده و پس از طی مسافتی کوتاه در حدود ۱۷ کیلومتر، در سمت چپ یک خروجی مشاهده می‌شود که با پشت سر گذاشتن شهر دستجرد به تفرش می‌رسند.
مسیر تهران _ ساوه: مسافرانی که قصد سفر به تفرش از سمت شهرستان ساوه را دارند باید از مبدأ عوارضی مسیر تهران تا ساوه را در حدود یک ساعت و نیم طی کرده و پس از طی مسافتی در حدود پنجاه کیلومتر از جاده ساوه – اصفهان خارج شده و وارد جاده تفرش شوند. از این جاده تا شهر تفرش نیز حدود ۳۵ کیلومتر فاصله دارد.
نکاتی که در سفر به تفرش لازم است بدانید.
- با توجه به اینکه تفرش دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است و این سرما در نیمه دوم سال به اوج خود می‌رسد بنابراین در هنگام سفر به این شهر در فصل‌های پاییز و زمستان توصیه میکنیم که حتما لباس گرم با خود به همراه داشته باشید.
- در هنگام قدم زدن در طبیعت بکر تفرش تا جایی که می‌توانید سعی کنید به اکوسیستم لطمه‌ای وارد نکرده و آرامش محیط را از بین نبرید.
- در محیط زیست و طبیعت تفرش آشغال نریزید و زباله‌هایتان را درون یک پلاستیک گذاشته با خود به شهر بیاورید.
- تا حد ممکن از روشن کردن آتش در طبیعت تفرش خودداری کنید در صورتیکه مجبور به روشن کردن آتش شدید مساحتی به اندازه سه متر را از شاخ و برگ و سایر مواد قابل اشتعال خالی کنید و قبل از ترک کردن محل حتما از خاموش بودن آتش اطمینان حاصل کنید چرا که یک لحظه غفلت می‌تواند قسمت اعظمی از جنگل‌ها و مراتع را نابود کند.
- در تفرش لباس و کفش‌های مناسب پیاده‌روی در طبیعت را بپوشید.
- منبع: اتاقک
نظر شما