به گزارش سلام نو به نقل از رکنا، از تاریخ ۲۳ تیر ۱۴۰۱ که بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت با حضور در صدا و سیما به صورت ناگهانی از آغاز اجرای طرح «دارویار» خبر داد، خود عین اللهی و سایر مسئولان وزارت بهداشت به صف شدند تا در تمام مصاحبه های خود تاکید کنند که با وجود اجرای طرح دارویار و اصلاح سیاست های ارزی دارو، شاید هزینه خرید دارو توسط داروخانه های و دانشگاه های علوم پزشکی افزایش یابد، اما قیمت دارو و پرداختی آن از جیب مردم تغییر نمی کند و عملا نرخ تمام داروهای تحت پوشش بیمه های پایه در داروخانه ها نسبت به قیمت آنها در شهریور ۱۴۰۰ تفاوتی نخواهد کرد.

در این میان اما بررسی های میدانی رکنا از حاشیه «داروخانه ۱۳ آبان» به عنوان یکی از داروخانه های مرجع و «بیمارستان امام خمینی (ره)» به عنوان یکی از مهمترین مراکز درمانی کشور حاکی از آن است که اولا در دومین هفته اجرای طرح دارویار، برخی بیماران از افزایش قیمت داروهای مورد استفاده روزمره خود در هفته ها و ماه های اخیر گلایه دارند و ثانیا آنچه بیشتر از گرانی دارو در داروخانه ها و بیمارستان های مرجع تهران به چشم می آید، کمبود شدید داروهایی است که مردم بخصوص افراد مبتلا به سرطان و بیماری های مزمن نیاز ویژه ای به آن دارند.

کمبود دارو؛ فصل مشترک گلایه بیماران

کمبود دارو، فصل مشترک گلایه عمده مراجعان داروخانه ۱۳ آبان و بیمارستان امام خمینی (ره) است. در میان شهروندانی که ما با آنها صحبت کردیم، چه کسانی که جلوی دوربین آمدند و چه آنهایی که حاضر نشدند جلوی دوربین قرار بگیرند، کمتر کسی بود که از کمبود داروهای مورد نیاز خود گلایه نکند. در دومین هفته اجرای طرح دارویار، کمبود دارو در تهران به حدی رسیده است که مردم بسیاری از داروهای ضروری را در داروخانه های عادی پیدا نمی کنند و ناچارند برای رفع نیازشان به داروخانه های مرجع پایتخت از جمله ۱۳ آبان مراجعه کنند؛ همین مساله منجر به شلوغی شدید داروخانه های مرجع در موج هفتم کرونا شده و عملا داروخانه ها را به محلی برای انتقال بیشتر کووید۱۹ تبدیل کرده است.

همچنین آن طور که ما از صحبت های مردم فهمیدیم، مشکل کمبود دارو در شهرستان ها بسیار بیشتر از تهران است؛ به نحوی که بسیاری از ایرانیان وقتی داروی مد نظر خود را در شهر خودشان پیدا نمی کنند، ناچارند به تهران بیایند و در داروخانه های مرجع پایتخت به دنبال داروهای ضروری بگردند. اساسا هم به نظر می رسد کشور به شدت با کمبود دارو مواجه است و بسیاری از مردم چه در تهران و چه در شهرستان ها ناچارند برای تهیه داروهای سرطانی، شیمی درمانی، کنترل تیروئید، بیماری های کلیوی، قلبی، اعصاب و روان و ... از این داروخانه به آن داروخانه بروند و در نهایت وقتی نمی تواند داروی مد نظر خود را پیدا کنند، به بازار سیاه دارویی پناه ببرند. جالب این که عمده داروهای کمیاب در داروخانه ها به راحتی در بازار سیاه پیدا می شود.

گلایه مردم از اجرای طرح دارویار

در میان تمام شهروندانی که ما با آنها صحبت کردیم، تنها یک زن مسن از اجرای طرح دارویار وزارت بهداشت راضی بود و می گفت قرار شده است که با اجرای این طرح، یکی از داروهای مخصوص درمان سرطان تحت پوشش بیمه قرار گیرد و قیمت آن کاهش یابد. البته مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده اند که ۱۱۹ قلم داروی ضروری و ۳۶۶ قلم داروی بدون نسخه در طرح جدید بیمه خواهند شد و ظاهرا داروی آن خانم هم جزو داروهایی است که قرار است با اجرای دارویار بیمه شود.

اما در مقابل یک شهروند راضی، تعداد زیادی از مردم از گرانی دارو در ماه های اخیر ناراضی بودند و از افزایش قیمت داروهای درمان سرطان، شیمی درمانی و داروهای مخصوص بیماران کلیوی، اعصاب و روان، قلب و عروق و سایر بیماری های مزمن گلایه داشتند. البته شهروندان به ما گفتند که افزایش قیمت داروهای مورد نیاز آنها فقط مخصوص چند هفته اخیر نیست، بلکه اساسا در چند ماه گذشته نرخ بسیاری از داروهای ضروری به شکل محسوسی بالا رفته است. این در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت حتی پیش از اجرای طرح دارویار ادعا می کردند که قیمت امروز داروهای تحت پوشش بیمه نباید هیچ گونه تفاوتی نسبت به نرخ شهریور ۱۴۰۰ داشته باشد، اما به نظر می رسد این ادعا چندان صحیح نیست.

از گرانی دارو تا پوشش ناکافی بیمه ها

البته اعتراض مردم به افزایش قیمت دارو فقط مربوط به بالا رفتن نرخ از چند ماه گذشته تا امروز نیست، بلکه برخی افرادی که ما با آنها صحبت کردیم، معتقدند که در همین دو سه هفته اخیر یعنی در دوران اجرای طرح دارویار،  قیمت برخی داروهای ضروری مورد نیاز آنها افزایش یافته است. این صحبت های شهروندان عملا مهمترین ادعای مسئولان وزارت بهداشت درباره این طرح مبنی بر عدم تغییر هزینه پرداختی دارو از جیب مردم با اجرای دارویار را زیر سوال می برد. البته شهروندان نه تنها به افزایش قیمت دارو معترضند، بلکه نسبت به تحت پوشش نبودن بسیاری از داروهای ضروری مورد نیاز خود، حتی با اجرای طرح دارویار هم گلایه دارند.

همچنین آن طور که ما در بررسی های میدانی خود متوجه آن شدیم، اعتراضات مردم نسبت به نظام بهداشت و درمان کشور صرفا به کمبود و گرانی دارو معطوف نمی شود، بلکه آنها نسبت به مسائل دیگری از جمله ضعف های طرح نسخه نویسی الکترونیک، عدم تخصیص سهمیه دارویی مناسب به بیماران خاص و مزمن و لزوم مراجعه مکرر آنها به بیمارستان ها و مطب پزشکان و عدم پوشش بیمه ای برخی اقدامات درمانی گلایه دارند؛ به طور مثال، یکی از شهروندان این طور گفت که بابت انجام عمل «پت اسکن» به عنوان یکی از مراحل درمانی «تومور کلیه» ناچار شده که ۵ میلیون تومان هزینه کند و یک زن میانسال هم از پوشش بیمه ای ناکافی رادیوگرافی و ماموگرافی مورد نیاز مبتلایان به سرطان سینه گلایه داشت.

چادرخوابی همراهان بیماران، هنوز هم ادامه دارد

اتفاقی دیگری هم که در این گزارش مانند بسیاری از دیگر گزارشات میدانی ما از حاشیه بیمارستان های مرجع تهران به چشم آمد، تداوم «چادرخوابی همراهان بیماران» بود؛ موضوعی که سال هاست توسط رکنا و سایر رسانه های کشور به گوش مسئولان رسیده، اما همچنان شاهد تداوم آن هستیم. البته در سال های اخیر تعدادی همراه سرای خیریه برای اسکان همراهان بیماران در شهرهای بزرگ کشور تدارک دیده شده، ولی به نظر می رسد هم ظرفیت این همراه سراها کافی نیست و هم کیفیت ارائه خدمات در آنها به حدی پایین است که بسیاری از همراهان بیماران، چادرخوابی را به مراجعه به همراه سراها ترجیح می دهند.

البته نباید از این نکته غفلت کرد که ریشه اصلی چادرخوابی همراهان بیماران، کمبود ظرفیت یا کیفیت خدمات همراه سراها نیست، بلکه مشکل اساسی این است که در بسیاری از استان های کشور بخصوص سیستان و بلوچستان، کرمان، کردستان، آذربایجان غربی و حتی خوزستان با کمبود محسوس امکانات تخصصی و فوق تخصصی درمانی به‌ویژه در حوزه درمان سرطان و بیماری های خاص مواجه هستیم و هنوز سیستم بهداشت و درمان کشور فاصله زیادی با تحقق عدالت در نظام سلامت دارد.