علائم کم کاری تیروئید و راه های درمان آن

به گزارش سلام نو به نقل از رکنا، اگر از خستگی مداوم و بی‌دلیل رنج می‌برید شاید بهتر است مراقب عملکرد غده‌ی تیروئید خود باشید. این غده‌ی پروانه‌ای شکل که در جلوی گردن و زیر سیب آدم قرار دارد، با ترشح هورمون، سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کند. از جمله بیماری‌های مرتبط با این غده، کم کاری تیروئید است. این بیماریِ خاموش ممکن است سال‌ها در بدن فرد مبتلا باقی بماند ولی به درستی تشخیص داده نشود، چرا که علائم آن پراکنده و مبهم است و به همین دلیل پزشک در تشخیص بیماری گمراه می‌شود.

منشا کم کاری تیروئید

بیشتر مواقع کم کاری تیروئید، به مشکلات تیروئید مربوط نمی‌شود، بلکه عملکرد نامناسب سیستم ایمنی بدن، این بیماری را ایجاد می‌کند. آزمایش آنتی‌بادی،‌ راه مناسبی برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن و تشخیص کم کاری تیروئید است. به گفته‌ی دکتر داتیس خرازیان (Dr. Datis Kharrazian) نود درصد افرادی که کم کاری تیروئید دارند مبتلا به هاشیموتو هستند. هاشیموتو یکی از بیماری های خودایمنی است که در آن، سیستم ایمنی بدن به بافت‌های غده‌ی تیروئید حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد. بنابراین برای درمان بیماری‌های تیروئید یا هر بیماری خودایمنی دیگر، ابتدا باید منشاء بیماری کشف شود و نباید علائم بیماری را با دارو سرکوب کرد. برای درمان کم کاری تیروئید و یا پیشگیری از بروز آن، در این مقاله ۱۳ روش ساده و طبیعی ارائه شده است.

اولین خط دفاعی برای درمان کم کاری تیروئید تغییر رژیم غذایی است. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری از خستگی مفرط و مه مغزی (Brain fog) -گیجی، فراموشی و عدم تمرکز رنج می‌برند. برای رفع خستگی و کسب انرژی، افراد به استفاده از قند و کافئین رو می‌آورند. این دو ماده بسیار مضر هستند و علاوه بر ایجاد سایر بیماری ها و نوسان در قند خون، عملکرد تیروئید را نیز دچار مشکل می‌کنند.

۱. تغذیه مناسب داشته باشیم

یک رژیم غذایی مناسب، فاقد کافئین و قند (کربوهیدرات) است. مصرف کربوهیدرات‌های فرآوری شده مثل آرد نیز باید کاهش پیدا کند چرا که این مواد عملکردی شبیه قند در بدن دارند. همچنین باید استفاده از کربوهیدرات‌هایی که به غلات مربوط می‌شوند را به حداقل رساند و از سبزیجات غیرنشاسته‌ای استفاده کرد.

۲. مصرف پروتئین را افزایش دهیم

چون هورمون تیروئید برای انتقال به تمام بافت‌های بدن نیاز به پروتئین دارد، باید در هر وعده‌ی غذایی از پروتئین استفاده کنید. این ماده به عملکرد طبیعی غده‌ی تیروئید کمک می‌کند. مغزها، کره‌ی مغزها، محصولات دامیِ بدون آنتی بیوتیک (ارگانیک، گوشت دام‌های محلی و علف‌خوار، تخم مرغ و ماهی‌های پرورشیِ سالم) و حبوبات حاوی پروتئین هستند.

سویا و مشتقات آن مانند توفو (پنیر سویا)، شیر سویا، گوشت جایگزین (گوشت مصنوعی)،‌ خوراکی‌های انرژی‌زا و… حاوی پروتئین هستند، اما این محصولات حتی اگر به صورت ارگانیک و بدون اصلاح ژنتیکی باشند باز هم در عملکرد گیرنده‌های هورمونی و چرخه‌ی بازخورد در سیستم غدد درون‌ریز اختلال ایجاد می‌کنند.

۳. مصرف چربی‌های سالم را فراموش نکنیم

چربی دوست شما است و کلسترول ماده‌ی سازنده‌ی مسیرهای هورمونی بدن است. اگر به میزان کافی چربی و کلسترول مصرف نکنید، عدم تعادل هورمونی در بدن تشدید می‌شود. با مصرف چربی‌های طبیعی و سالم مانند روغن زیتون، روغن حیوانی، آووکادو، تخم کتان، ماهی، مغزها، کره‌ی مغزها، پنیر و ماست پرچرب بدون هورمون و آنتی‌بیوتیک و شیر نارگیل، در میزان هورمون‌های تیروئید بدن خود، تعادل ایجاد کنید.

۴. مصرف مواد مغذی را برنامه غذایی خود بگنجانیم

شاید کمبود مواد مغذی در بدن منجر به کم کاری تیروئید نشود، اما اگر میزان این ریزمغذی‌ها و مواد معدنی در بدن کافی نباشد علائم این بیماری تشدید می‌شود. مواد مغذی در درمان کم کاری تیروئید عبارتند از ویتامین D، آهن، اسید چرب امگا ۳، سلنیوم، روی، مس، ویتامین A و ویتامین B و یُد.

در باور عمومی علت کم کاری تیروئید، کمبود یُد است. دکتر خرازیان با رد این موضوع توضیح می‌دهد: «اگر فرد به هاشیموتو مبتلا باشد و از مکمل‌های یُد استفاده کند مثل این است که به روی آتش بنزین می‌ریزد. در نتیجه افراد مبتلا به هاشیموتو باید از مصرف مکمل‌های ید و نمک‌های یددار خودداری کنند. منابع اصلی حاوی ید: سبزیجات و غذاهای دریایی است. منابع ثانوی هم عبارتند از تخم‌مرغ، مارچوبه، لوبیا، قارچ، اسفناج، دانه‌ کنجد، کدو حلوایی، برگ چغندر و سیر.

سطح بهینه‌ی ویتامین D باید بین ۵۰-۸۰ نانوگرم/میلی‌لیتر باشد و اگر میزان این ویتامین زیر ۳۲ نانوگرم/میلی‌لیتر باشد در مسیرهای هورمونی اختلال ایجاد می‌شود.

امگا۳ موجود در ماهی، محصولات دام‌های علف‌خوار، دانه‌های کتان و گردو از اجزای سازنده‌ی هورمون‌ها برای کنترل عملکرد دستگاه ایمنی و رشد سلولی است. امگا۳ برای عملکرد تیروئید مهم است و توانایی واکنش به هورمون‌های تیروئید را افزایش می‌دهد.

۵. از مواد غذایی فاقد گلوتن استفاده کنیم

ترکیب مولکولی بافت تیروئید تقریبا به ترکیب گلوتن شبیه است. در افرادی که مبتلا به هاشیموتو هستند، مصرف گلوتن ممکن است باعث افزایش حملات دستگاه ایمنی بدن به بافت تیروئید شود.

۶. مصرف خوراکی‌های ایجادکننده‌ی گواتر را محدود کنیم

گواتر بیماری تورم غده‌ تیروئید است. به آن دسته از مواد غذایی که در ایجاد گواتر نقش دارند، گواترزا یا گواتریژن (Goitrogens) گفته می‌شود. این مواد عبارتند از: انواع کلم (بروکلی، بروکسل، گل کلم، کلم پیچ، کلم قمری)، شلغم، ارزن، اسفناج، توت فرنگی، هلو، شاهیِ آبی، بادام‌ زمینی، تربچه و سویا. استفاده از این مواد به صورت پخته منعی ندارد چون پخت‌وپز مواد گواترزا را غیرفعال می‌کند، همچنین می‌توان از تربچه و شاهیِ آبی در حد اعتدال استفاده کرد.

۷. از منابع غذایی که حاوی گلوتاتیون هستند، بهره بگیریم

گلوتاتیون (Glutathione) یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و در کاهش علائم هاشیموتو موثر است. این آنتی‌اکسیدان با تنظیم سیستم ایمنی بدن به کاهش بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کند، بافت تیروئید را التیام می‌بخشد و از آن محافظت می‌کند.

غذاهای کمی حاوی گلوتاتیون هستند، اما برخی از مواد غذایی به تولید گلوتاتیون در بدن کمک می‌کنند: مارچوبه، کلم بروکلی، هلو، آووکادو، اسفناج، سیر، کدو، گریپ فروت و تخم مرغ خام از این جمله‌اند. ماده‌ی گیاهی موجود در کلم بروکلی، گل کلم و کلم (خوراکی‌های گواترزا) به افزایش ذخیره‌ی گلوتاتیون کمک می‌کند.

۸. حساسیت‌های غذایی را جدی بگیریم

همانطورکه در بیماری هاشیموتو، سیستم ایمنی به غده‌ی تیروئید حمله می‌کند، غذاهایی که باعث التهاب می‌شوند، در بدن به عنوان مهاجم شناخته شده و واکنش‌های خودایمنی را در بدن افزایش می‌دهند. برای کاهش علائم بیماری‌های خودایمنی، مراقب حساسیت‌های غذایی خود باشید.

۹. با باکتری‌های مفید روده دوست باشیم

پروبیوتیک ها باکتری‌های مفیدی هستند که در روده‌ی ما زندگی می‌کنند. در حدود ۲۰٪ از عملکرد تیروئید به میزان کافی این باکتری‌ها در روده بستگی دارد. برای حفظ میزان این باکتری‌ها باید از مکمل‌های پروبیوتیک استفاده کنید.

۱۰. با خوردن غذاهای کامل (فرآوری نشده)، التهاب‌های خاموش خود را درمان کنیم

التهاب سیستمیک، پاسخ التهابی بدن به برخی از عوامل بیماری‌زا است. مصرف موادغذایی فرآوری‌شده، یکی از عوامل ایجادکننده‌ی این نوع التهاب در بدن است. اغلب التهاب‌های سیستمیک و بیماری‌های خودایمنی به یکدیگر مرتبط هستند. کاهش مصرف موادغذایی فرآوری‌شده از ابتلا به این نوع التهاب و بروز بیماری‌های خودایمنی جلوگیری می‌کند.

۱۱. عملکرد غده آدرنال را ارزیابی کنیم

سندروم خستگی آدرنال در نتیجه‌ی کاهش فعالیت غده‌ی آدرنال ایجاد می‌شود. ارتباط تنگاتنگی میان تیروئید و غده‌ی آدرنال وجود دارد و معمولا در درمان کم کاری تیروئید عملکرد این غده نیز بررسی می‌شود.

۱۲. عوامل استرس‌زا را شناسایی کرده و تمرینات آرامش‌بخش انجام دهیم

غده‌ی تیروئید بسیار حساس است و به عوامل استرس زا واکنش نشان می‌دهد. تمرینات آرام‌بخشی مثل یوگا با کاهش استرس و ایجاد تعادل در انرژی و افزایش سوخت و ساز بدن، علائم کم کاری تیروئید را کاهش می‌دهند.

۱۳. در دندانپزشکی از یقه‌ محافظ تیروئید استفاده کنیم

تیروئید به اشعه حساس است. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مربوط به غده‌ی تیروئید، در مطب دندان‌پزشکی از یقه‌ محافظ استفاده کنید.