شهر اردبیل، که مرکز استان اردبیل است، در طول تاریخ، به نام‌های گوناگونی ازجمله «دارالارشاد»، «دارالملک»، «دارالعرفان»، «دارالامان» و «شهر مقدس» شناخته می‌شده. این شهر مرکز سنتی آذربایجان بوده و به علت قرارگیری در مسیر جاده ابریشم همیشه رونق خوبی داشته است.
اردبیل از نظر تاریخی اهمیت ویژه‌ای دارد چون موسس فرقه صفویه یعنی شیخ صفی‌الدین اردبیلی اهل اردبیل است و شاهان صفوی ارادت خاصی به منطقه داشتند. همین مسئله باعث شده تا اردبیل آثار تاریخی قابل توجهی داشته باشد.
استان اردبیل به لطف ییلاق های دامنه سبلان و دشت های وسیع اردبیل، مغان و مشکین شهر، یکی از قطب‌های مستعد کشاورزی و دامپروری ایران است. عسل اردبیل هم شهرت خاص خود را دارد.
معنای نام اردبیل
اردبیل نامی است که ریشه در زبان کهن ایرانیان دارد. اردبیل یا «آرداویل» یا «آرتاویل» که هم اکنون نیز در میان تالشی زبانان ویلکیج (نمین) و آستارا، «آرداویل» یا «آرده ویل» گفته می شود، همان «شهر آردا» یا «شهر آرتا» معنا می‌دهد.
«آرتا»، در باور ایرانیان باستان، قانون نظم و آفرینش در زمان پیش از آیین زردشتی است. و در آیین زردشتی به صورت «اشا» درآمده است، به معنی قانون راستی و داد که نشانگر پویایی (دینامیسم) تکامل است. همچنین «ارد یا آردا»، از ایزدان زرتشتی است که پاسدار راستی و داد است. در زبان پهلوی و تالشی «ویل» بمعنی شهر یا آبادی است.
تاریخ اردبیل؛ خانه بابک خرمدین و صفوی‌ها
شهر اردبیل سابقه‌ای طولانی در تاریخ دارد. اردبیل در دوران کهن که ایران چهار ولایت داشت مرکز ایالت باختر بود. بعد از آن در زمان بنی امیه نیز اردبیل مرکز آذربایجان بود.
اردبیل مرکز قیام بابک خرمدین نیز بوده. بابک خرمدین علیه حکومت عباسی شورید و بیش از ۲۰ سال علیه این حکومت مبارزه کرد، هر چند در نهایت کامیاب نبود. بعد از خرمدین نوبت صفویان بود که از اردبیل به پا خیزند و این بار برخلاف خرمدین امکان تشکیل دولت را پیدا کنند.
اردبیل در طول تاریخ خود مرکز بسیاری از نهضت‌های سیاسی و دینی بوده و از این منظر همیشه در چشم طوفان حوادث قرار داشته است و بارها شاهد رخدادهای مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بوده است.
از صدای موذن زاده تا هنرهای رنگ به رنگ
یکی از اولین نمادها و نشان‌ها اردبیل، و شاید کل خطه آذربایجان، برای تمام ایرانی‌ها استاد رحیم موذن زاده اردبیلی است. اذان مشهور این موذن برجسته خاطره مشترک چندین و چند نسل از ایرانیان است. پدر، برادر، فرزندان و برخی دیگر از اعضای خانواده موذن زاده از موذنین، مداحین و البته آواز خوان‌های سرشناس استان اردبیل هستند.
قله سبلان، دامنه‌های آن و البته محصولاتی که به لطف آن دامنه‌ها شکل می‌گیرد نیز همیشه در ذهن مردم ایران هک شده‌اند. کره، سرشیر و عسل سبلان امروز یک برند معتبر در ایران است.
جاجیم، گلیم و فرش نیز شهرت جهانی داشته و مشتریان خود را در نقاط مختلف دنیا دارد. انواع صنایع نساجی مانند خورجین‌بافی، شال‌بافی و پشتی‌بافی هم در اردبیل رونقل دارند. «چنته‌بافی» هم که هنر بافت مستطیل‌های کوچک قالی‌شکل با منگوله‌های رنگی است برای گردشگران خارجی حسابی جذاب است.
آب و هوا و اقلیم اردبیل؛ عموما برفی و گاهی معتدل
اردبیل محصور در ارتفاعات کوهستان‌های سبلان، طالش و بزغوش است. بیشتر زمین‌های اردبیل ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند. شمال غربی آن بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر بلندی دارد و رشته کوه سبلان با ۴۸۱۱ متر ارتفاع، در این قسمت قرار دارد. هر چند حضور سبلان آتشفشانی باعث اعتدال نسبی هوا شده، اما در نهایت اردبیل شهری برف خیز است.
براساس تقسیم‌بندی کوسن، شهرستان اردبیل دارای چهار اقلیم مدیترانه‌ای گرم، مدیترانه‌ای معتدل، کوهستانی سرد و معتدل است و به عنوان یکی از مناطق سردسیر ایران و بین پنج تا هشت ماه از سال سرد است. بارندگی نیز در تمام فصول وجود دارد، ولی شدت آن در بهار و پاییز بیشتر است.
اردبیل شهر موزه‌ها و خانه‌های تاریخی
اردبیل شهری برای سفر در تاریخ است، اما بی تردید نگین آن بقعه شاه صفی است. مجموعه خانقاه و بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی شاهکار تمام عیار معماری ایرانی است. معماری، تزیینات (کاشی‌کاری معرق، مقرنس، گچ‌بری)، صندوق منبت و مشبک و قبرها هر کدام بخشی از هنر ایرانی را به چشم می‌آورد.
مسجد جامع یکی دیگر از بخش‌های شکوهمند اردبیل است، مسجدی که می‌گویند پیش از اسلام آتشکده بوده است. قسمت اصلی مسجد جامع در بخش زیرین گنبد یا گنبد خانه قرار دارد که دارای مساحت زیادی است.
موزه ی مردم شناسی اردبیل به نام حمام آقا نقی و اسامی دیگری نیز شناخته می شود. این موزه از آن جهت اهمیت دارد که شما را به قلب فرهنگ مردم اردبیل می‌برد.
کاروانسرای عباسی نقدی کندی، کاروانسرای سرباز وطن (قانلی بلاغ)، کاروانسرای شورگل، خانه آقازاده (اردبیل)، خانه ارشادی، خانه چنذاب، خانه خادم باشی، خانه خلیل‌زاده، خانه رضازاده و شهر یئری تنها بخشی از جاذبه‌های تاریخی اردبیل است.
سبلان، نگین اردبیل
سبلان بی تردید مهم‌ترین جاذبه طبیعی استان اردبیل است. سبلان در ۲۵ کیلومتر جنوب شرق مشگین شهر قرار داد و با ارتفاع ۴۸۱۱ متر سومین قله مرتفع ایران ایران است. به جز سبلان مشگین شهر هم مانند سرعین دارای آب گرم های متعددی است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت.
پل معلق مشگین شهر، پلی است که بر روی رودخانه خیاوچای و پارک جنگلی مشگین شهر ساخته شده است و به عنوان طولانی‌ترین پل معلق خاورمیانه شناخته می‌شود.
خلخال در جنوب استان اردبیل در فاصله ۱۲۰ کیلومتری از شهر اردبیل قرار دارد. این شهر به خاطر طبیعت کم نظیرش شهرت دارد و جاده اسالم و خلخال از آن می‌گذرد. منطقه حفاظت شده آق‌داغ، با مساحت ۴۳۲۲ هکتار در جنوب شرقی شهرستان خلخال و از نقاط کم نظیر استان اردبیل است.
دریاچه شورابیل هم در کنار دانشگاه شهر اردبیل قرار گرفته است و یکی از مراکز تفریحی شهر است. هر چند شنا در این دریاچه ممنوع است اما تفریحاتی مثل زیپ لاین در اطراف آن به چشم می‌خورد.
سوغات اردبیل
سوغات اردبیل چیست؟ در درجه اول خوراکی‌های خوشمزه، مشهور و دلچسبی که ذهن شما را تسخیر می‌کند.
عسل سبلان
استان اردبیل و منطقه سبلان بدون شک یکی از مهم‌ترین مناطق در تولید و توزیع عسل در سراسر کشور است. عسل اردبیل به دلیل وجود دشت‌های پونه، گشنیز، گون، آویشن و اقاقیا بسیار خوش‌طعم و باکیفیت است. عسل سبلان یکی از مشهورترین برندهای عسل ایرانی است.
سرشیر اردبیل
نمی‌شود از عسل گفت و از سر شیر و کره نه. شهرت سرشیر، کره و البته پنیر ادبیل هم بسیار قابل توجه است.
حلوای اردبیل
اردبیل چند مدل حلوای درجه یک، از جمله حلوای سیاه، دارد که واقعا خوشمزه هستند.
باقلوا
نمی‌شود به تبریز و اردبیل رفت و باقلوا نخرید و نخورد. باقلواهای این دو شهر درجه یک هستند.
گلیم و جاجیم
شهرهای بسیاری گلیم و جاجیم دارند، اردبیل هم چنین است و انصافا سبک خاص خود را در این زمینه دارد که حسابی چشم نواز است.
تمام راه‌های رسیدن به اردبیل
برای رسیدن به اردبیل شما سه گزینه سفر هوایی، اتوبوس و خودروی شخصی را در دسترس دارید. فرودگاه اردبیل در ۱۵ کیلومتری شهر اردبیل قرار دارد و با تاکسی حدود ۲۰ دقیقه زمان می برد تا شما به مرکز استان برسید. فرودگاه پارس آباد هم البته در دسترس است که تعداد پرواز به آن چندان زیاد نیست.
پایانه مسافربری اردبیل در شمال این شهر در بلوار مقدس اردبیلی قرار دارد. از بسیاری از شهرهای ایران مثل تهران یا اصفهان اتوبوس به مقصد اردبیل وجود دارد، اما اگر دنبال گذر از جاده جذاب اسالم خلخال هستید، بهتر است سراغ خودروی شخصی بروید. اتوبوس‌ها برای فرار از ترافیک اصولا از این جاده عبور نمی‌کنند.
برای سفر به اردبیل با خودروی شخصی راه‌های متفاوتی در دسترس است، اما بی‌تردید مسیر تهران، رشت، اسالم، خلخال و اردبیل یکی از زیباترین مسیرهایی است که در اواسط بهار و پاییز می‌توانید از آن عبور کنید.
نظرات