سلام نو _ سرویس گردشگری: آداب و سنن هر قوم در بردارنده ریشه دارترین ارزش ها و تجربیاتی است که طی نسل ها در برخورد با تندبادهای حوادث و عواملی که سعی در زوال و کمرنگ نمودن آن داشته اند، شکل گرفته است. سنت ها و باورهایی که بی شک از مهم ترین مقولات در تثبیت و قوام رفتارهای اجتماعی داشته و دارند. استان بوشهر بدلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فردش اساساً محور تبادل فرهنگ، تجارت، سیاست، برای داد و ستد کالا و اندیشه ها میان ایرانیان، هندیان، آفریقایی ها و اروپایی ها طی قرن های متمادی بوده است.
عروسی، از مهم‌ترین رسم‌ها در فرهنگ بوشهر
معمولا مراسم عروسی در مدت دو شبانه روز پیاپی صورت می گیرد . شب اول راکه به “حنابندان ” معروف است، تا صبح به رقص و پای کوبی گروهی و خیام خوانی سپری می کنند . دراین بساط ، لازمه هرجشن عروسی که به آن عیش می گویند، بودن ” نی انبانه زن ” و ” تنبک زن ” است . اگر این دو نباشد ، مجلس عیش ، گرمی چندانی به خود نمی گیرد.
به منظور شرکت اهالی محل در عروسی ، ابتدا زن سلمانی محله افراد را دعوت به شرکت می کند. جوانان محلات دیگر نیز که همیشه چشم به راه چنین مجلسی هستند ، خود را دعوت نشده ، به آن جا می رسانند . نی انبانه زن، با تجربه خاص خود در آن هنگام که شیخ عاقد برای خواندن خطبه عقد وارد خانه عروس می شود، می نوازند:
آ شیخ مرخصم بکن می خوام برم خونه مو!
بعد از عقد عروس، آهنگ این ترانه دیگر راکه به “لاحول الله ” معروف است ،این طور به گوش می رساند:
شنیدم بهمنی گردان می سازن
برای سربازا زندان می سازن(می سازند)
لاحول الله، لاحول الله
ما عروس عقد کردیم الحمدولله
گاهی، هنگام دمیدن نی، دیگران نیز با “نی زن” همخوانی می کنند و این همسرایی همراه آهنگ نی، زمانی است که “نی زن” آهنگ ترانه ها و اشعار محلی دیگر را که با آن مانوس هستند، در نی انبان خود این چنین می دمد:
چلچلِ باد ِ شمال ، زیر بال مینا …
بعداز مدتی نواختن ، این آهنگ دیگر را پی می گیرد:
رباب رباب ربابن …حال رباب خرابن
رباب میره آسیو …با سرخاب وسفیدو نی زن ،گاهی دیگر نیز خود پیشتاز میدان بزم شده و افراد حاضر را به نوعی سماع وامی دارد .
در این هنگام، عده ای از مجلس نشینان به قصد سماع از جای برمی خیزند و بر “نی انبانه زن” واجب است آهنگی مخصوص که اصطلاحا به آن “شِکی” می گویند بنوازد . “شِکی” رفتن یا “شِکی” زدن به معنی آهنگ رقص توأم با پایکوبی گروهی و یا فردی است و هیچ معنا ومفهوم دیگر ندارد.
زیباترین مراسم عزاداری بوشهری ها
از قسمت های اصلی مراسم عزاداری در استان بوشهر نوحه‌خوانی و سینه‌زنی و نوازندگی سنج و دمام است. این نوع مراسم عزاداری در بین مردم بوشهر از جایگاه ارزشمندی برخوردار است و قدمت زیادی دارد و به سبب سبک ویژه برگزاری آن، در فهرست آثار معنوی ایران ثبت شده است.
از ۴۳ اثر معنوی استان بوشهر که در آثار ملی به ثبت رسیده، نیمی از آن ها برگرفته از مراسم سوگواری مردم این استان می باشد. عزاداری استان بوشهر به عنوان یکی از منحصربه‌فردترین عزاداری‌ها در کشور شناخته میشود. از آئین‌های مراسم ماه محرم در استان بوشهر سینه زنی و نوحه‌خوانی، سنج و دمام‌زنی، مقتلک علی اصغر (علیه‌السلام)، هیامظلوم، پامنبری، و یزله است. علاوه بر این عزاداری ها، غذاهای سنتی بوشهر هم به عنوان نذری در ماه محرم توزیع میشود.
سینه زنی بوشهری به این صورت است که نوحه‌خوان در وسط جایگاه می‌ایستد دور او ۵ تا ۲۰ حلقه انسانی، قرار می گیرد. سینه‌زن‌ها به شکل دایره‌ای دور نوحه خوان می‌چرخند و حرکت پای آنان با نوای نوحه‌خوان هماهنگی دارد. نوای سنج و دمام در عزاداری محرم از جایگاه والایی برخوردار است. قبل از برگزاری سینه زنی در مساجد و تکایای بوشهر، طنین سنج و دمام در سراسر شهر به گوش می رسد و فضایی پر از غم و اندوه ایجاد می کند.
مقتل خوانی یا مقتلک علی اصغر از روضه های معروف در بوشهر می باشد که معمولا به وسیله آیت الله یا فرد شاخص جمع به گوش عزاداران می رسد.
هیا مظلوم به این صورت است که معمولا هفت نفر تا نه نفر سر (جلو) می‌ایستند و باقی عزاداران به تعداد برابر، تقسیم می شوند و پشت سر آخرین نفر در سمت راست و آخرین نفر در سمت چپ قرار می گیرند و یک ردیف را تشکیل می‌دهند، دست‌ها را به صورت کشیده پشت کمر زنجیروار قرار می دهند و مسافتی را راه می روند. پامنبری در بیشتر عزداری ها انجام می شود به این صورت که شخصی که در پایین منبر نشسته با خواندن مرثیه فرد روضه خوان را یاری می کند.
یزله خوانی یا هوسه از مراسم های محلی بوشهر است که قدمتی طولانی دارد. یزله خوانی در عروسی ها هم به شکلی متفاوت اجرا می شود. اما در مراسم های عزاداری به خصوص ماه محرم به طور خاص انجام میشود. در کل به مراسم نوحه خوانی و سینه زنی که افراد به شکل قطار دست بر کمر هم گذاشته، اشعار حزن انگیزی را به همراه نوحه خوان می خوانند یزله گفته می شود.
نظر شما