به گزارش سلام نو، با توجه به روابط دیرینه امپراتوری ایران و چین در زمینه های فرهنگی، سیاسی و بارگانی، و قرار گرفتن آنها در مسیر جاده ابریشم، بی تردید باید سابقه ای بیش از این داشته باشد. ورود چای به ایران از مرزهای غربی و شمال غربی چین بوده است. نوشیدن چای در ایران به علت نزدیکی به هندوستان قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و در ارتباطات تجاری با امپراطوری چین بسیار زودتر از اروپاییان شروع شده است.
ابتدا چای در ایران مصرف دارویی داشته و این موضوع در بسیاری از کتاب های پزشکی و داروشناسی ذکر شده که برای درمان پاره ای از دردها به کار می رفته است.
قبل از پیدایش قهوه و چای؛ مردم کشورمان برای تهیه نوشابه از گیاهان دارویی محل زیست خود استفاده دارویی می کردند و بعد از رواج چای نوشی در ایران، جوشانده های گیاهی به عنوان چای بومی در جوامع روستایی و شهری بر سر زبانها افتاد. هنوز هم چای به عنوان یک ماده دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
ورود چای به ایران
با وجود اینکه تاریخ چای نوشی در ایران سابقه اَی دوهزار ساله دارد. اما آغاز کشت چای در ایران پیشینه چندانی ندارد. برای اولین بار حاج محمد حسین باقر اصفهانی و پس از آن عبدالحسین خان، سعی نمودند در ایران به کشت چای بپردازند، اما به دلایلی موفق به انجام این کار نشدند؛ تا اینکه شاهزاده محمد میرزا کاشف السلطنة، یکی از مردمان شایسته و نیکنام دوره قاجار، که در طول حیاتش خدمات ارزنده ای به کشور و مردمش ارائه داد، توانست به این رویا جامه عمل بپوشاند.
کاشف السلطنة با آنکه ژنرال کنسول ایران در هند بوده، برای یادگیری شیوه کشت و ترویج چای لباس کارگری پوشید و با تحصیل در این صنعت به آن جامه عمل پوشانید و با تقدیم آن به ایرانیان خدمتی بزرگ به اقتصاد کشور نمود. وی به عنوان یک تاجر فرانسوی که به یاد گرفتن تفننی این فن علاقمند است، شروع به کار کرد. دلیل این کار این بود که فن چایکاری را سری و انحصاری من دانستند و حاضر نمی شدند کسی آنرا یاد بگیرد و در سطحی وسیع به آن عمل کند. محمدمیرزا در پایان مأموریت خود در هندوستان، مقدار زیادی تخم چای خریداری کرد و با خود به ایران آورد.
چای در ایران
نام چای در ایران پیوسته با نام شهر لاهیجان مترادف و کمتر کسی است که از مهمترین محل کاشت آن، یعنی استان گیلان؛ آگاهی نداشته باشد. شاید بوته های چای در کوه های سرسبز مناطق شمالی ایران وجود داشته اما در طول زمان کشف نشده بود.
صنعت چای
براساس منابع و اسنادی که در خصوص صنعت چای و شخصیت کاشف السلطنه، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت، می توان گفت چای که یکی از مهمترین فراورده های اقتصادی دنیا می باشد و انحصارا در کشورهای معدودی کشت شده است؛ دارای اهمیت اقتصادی بزرگی بوده که کاشف السلطنه با وجود تمام سختی ها و موانعی که استعمار انگلیس بر سر راهش گذاشته بود، توانست این محصول حیاتی را به ایران بیاورد و پایه گذار این صنعت محسوب گردد.
بانی چای خود می گوید: ” محصول چای بدست آمده از باغ چای لاهیجان و تنکابن به عقیده کل مردم و به تصدیق خود این بنده، از جمیع چای هایی که به ایران می آورند از حیث طعم، بو و رنگ ممتاز است. شکر و سپاس بی پایان بر این بنده ضعیف است که از زحمات و مشقات چند سال چنین خدمت بزرگی به زراعت و تجارت و ازدیاد ثروت هم وطنان عزیز خود ابدالدهر نموده ولی برای حصول مقصود و نتیجه اصلی که رفع احتیاج کل ملت ایران در اخذ این محصول از خارجه است، منتهای جان فشأنه و فداکاری یک شخص واحد در میان یک ملت بزرگ کافی نخواهد بود و بایستی أبناء وطن عموما در توسعه و پیشرفت این زراعت همه نوع همراهی بفرمایند تا أنشالله در اندک زمانی از احتیاج این محصول به خارجه و ضرر دائمی بیرون آییم.”
تلاشهای بی وقفه کاشف السلطنه، که به حق وی را پدر چای ایران نام نهاده اند، مزارع چشم نوازی است که بیش از سی هزار هکتار از اراضی گیلان و مازندران را در بر گرفته است و هزاران نفر از همین راه معاش می کنند.
منبع: تی بالکا
نظر شما