سلام نو _ سرویس گردشگری: ایرج (حشمت اللٰه) بسطامی (۱ آذر ۱۳۳۶ – ۵ دی ۱۳۸۲)، خواننده موسیقی سنتی ایرانی بود که اولین اثرش را با آهنگ‌سازی پرویز مشکاتیان عرضه کرد. تصنیف گل‌پونه‌ها معروف‌ترین اثر ایرج بسطامی با آهنگی از حسین پرنیا و شعری از هما میر افشار است که پس از مرگ وی، آوازهٔ ملی پیدا کرد. از دیگر آثار معروف او می‌توان به تصنیف «وطن من» با آهنگی از پرویز مشکاتیان و شعری از ملک‌الشعرا بهار اشاره کرد که از طرف سازمان یونسکو سرود ملی اعلام شد.
فراگیری آواز
ایرج بسطامی در سال ۱۳۳۶ در شهرستان بم در خانواده‌ای هنرمند متولد شد. هر یک از اعضای خانواده او، از جد پدری گرفته تا پدربزرگ و پدر در زمینه آواز خواندن و نواختن سازهای مختلف تجربه داشتند. تولد و رشد ایرج در چنین خانواده‌ای و استعداد ذاتی‌اش موجب شد که او از پنج سالگی به آواز خواندن علاقه نشان دهد. این علاقه و پی‌گیری موجب شد که پدر بزرگ به استعداد وی در زمینهٔ آواز پی برده و به دیگران تأکید کند که «او در آینده خواننده بزرگی خواهد شد».
از این رو، پدر ایرج، فرزندش را در مسیر یادگیری موسیقی و آواز قرار داد و این‌گونه، پدرش نخستین معلم آواز او در خانه شد. ایرج در این سال‌ها ردیف‌های آوازی در مکتب تهران به سبک استاد عبدالله خان دوامی را نزد عمویش یدالله بسطامی فرا گرفت وی در سن ۱۷ سالگی که آشنایی عمیق‌تری با دستگاه‌های ایرانی پیدا کرد در آزمون باربد شرکت کرد و مقام دوم را به دست آورد. رادیو کرمان هم به این مناسبت جشنی را تدارک دید. و در ادامه، در ۲۲ سالگی به جمع شاگردان محمدرضا شجریان پیوست.
در آن زمان او علیرغم مشکلات راه و مسافت زیاد، هفته ای یک بار به عشق فراگیری آواز از بم به تهران می آمد.سپس اتاقی در محله پامنار تهران اجاره کرد. در آن سال ها هیچ چیز ایرج را از ادامه تمرینات باز نمی داشت، مشکلات شخصی، تحولات عظیم اجتماعی همچون انقلاب ایران و … هرگز لحظه ای در روند فراگیری این هنرمند عاشق خللی ایجاد نکرد.
بعد از تعلیمات استاد شجریان نزد استاد مشکاتیان رفت و به فراگیری تلفیق شعر و موسیقی و ادامه ی ردیف های آوازی پرداخت. نخستین کاست او تحت عنوان «افشاری مرکب» محصول این آشنایی و همکاری است.
ایرج بسطامی در ۴۰ سالگی به اوج فعالیت خود رسید و در ۱۴ سال فعالیت، ۱۱ آلبوم موسیقی به یادگار گذاشت. اجراهای ایرج بیشتر با همراهی سنتور بود و در گام‌های بلند هیچ‌کس به مهارت وی نرسید، همچنین آوازهای دشتی و محای او نیز در کرمان و ایران دارای شهرت بسیاری است.
آثار و فعالیت‌های ایرج بسطامی
کنسرت‌ها
کنسرت با گروه عارف در ایران و اروپا (افشاری مرکب)، آهنگساز: پرویز مشکاتیان
کنسرت با گروه عارف در اروپا و شرکت در فستیوال جهانی موسیقی روح زمین(مژده بهار)، آهنگساز: پرویز مشکاتیان
کنسرت راست پنجگاه، آهنگساز و سرپرست گروه: پرویز مشکاتیان
کنسرت باگروه دستان در دستگاه سه گاه و همایون (بوی نوروز)، ۱۳۷۱ آهنگساز و سرپرست گروه: حمید متبسم
کنسرت با گروه وزیری در دستگاه راست پنجگاه و آواز ابوعطا(فسانه)، آهنگساز و سرپرست گروه: کیوان ساکت
بی کاروان کولی «آخرین کنسرت زنده یاد ایرج بسطامی به همراهی گروه وزیری در مایه شور، شوشتری و آواز دشتی»، آهنگساز و سرپرست گروه: کیوان ساکت.
کنسرت گل پونه ها ۱ همراه با گروه همایون، در دستگاه همایون، آهنگساز و سرپرست گروه: حسین پرنیا
آلبوم‌ها
افشاری مرکب «کنسرت گروه عارف در ایران و اروپا»، آهنگساز: پرویز مشکاتیان
مژده بهار «کنسرت گروه عارف در اروپا و شرکت در فستیوال جهانی موسیقی روح زمین»، آهنگساز: پرویز مشکاتیان
افق مهر «کنگره بین‌المللی بزرگ داشت خواجوی کرمانی»، آهنگساز: پرویز مشکاتیان
وطن من گروه عارف، آهنگساز و سرپرست گروه: پرویز مشکاتیان
مرکب خوانی مقام صبر، آهنگساز و سرپرست گروه: پرویز مشکاتیان
بوی نوروز «کنسرت گروه دستان در دستگاه سه گاه و همایون»، آهنگساز و سرپرست گروه: حمید متبسم
موسم گل «اجرای تصانیفی از عارف و شیدا توسط ارکستر سمفونیک تهران»، رهبری و تنظیم: محمدرضا درویشی
فسانه «کنسرت گروه وزیری در دستگاه راست پنجگاه و آواز ابوعطا»، آهنگساز و سرپرست گروه: کیوان ساک
تحریر خیال «در دستگاه شور و همایون»، آهنگساز: حسین پرنیا
رقص آشفته «در آواز ابوعطا، دستگاه شور، دستگاه چهارگاه و همایون»، آهنگساز: حسین پرنیا
ظهور «در دستگاه شور، آواز دشتی و دستگاه چهارگاه»، آهنگساز: اصغر محمدی
سکوت «اجرای تصانیفی از زنده یاد محمد میرنقیبی در دستگاه شور، آواز دشتی، بیات ترک و دستگاه سه گاه»، به همراهی تار جلیل شهناز، تنظیم کوروش متین، گروه نیستان
خزان آرزو «بداهه خوانی به همراه تار و سه تار حسین مجیدیان و اجرای تصانیفی از ساخته‌های همایون خرم و پرویز یاحقی در آواز دشتی و بیات اصفهان»
بداهه خوانی و بداهه نوازی «آهنگ ساز: بهداد بابایی»
بی کاروان کولی «آهنگساز و سرپرست گروه: کیوان ساکت»
نظر شما