سلام نو _ سرویس گردشگری: موزه ایران باستان، مشهورترین و شناخته‌شده‌ترین موزه کشور است و در کنار موزه هنر اسلامی، مجموعه بزرگ موزه ملی ایران را تشکیل می‌دهد. این موزه که با ساختمان آجری شکل و قرمزرنگ معروف خود در میان دیگر موزه های ایران شهرت بسیاری دارد، به عنوان بزرگ‌ترین، مهمترین و قدیمی‌ترین موزه کشور شناخته می‌شود. موزه ایران باستان از دو بخش پیش از تاریخ و تاریخی (تا دوره اسلامی) تشکیل شده و محل نمایش آثاری از دوران پارینه سنگی قدیم (کهن ترین دوران شناخته شده برای انسان ها) تا پایان دوره ساسانی‌ست.
بخش ماقبل تاریخ موزه ایران باستان
در موزه ایران باستان اشیای تاریخی به ترتیبت قدمتشان قرار گرفته اند. در واقع مسیری که برای بازدید در نظر گرفته شده است، از قدیمی ترین دوران به جدید ترین دوران می رسد. قدیمی ترین اشیاء، مربوط است به دوران های مختلف پارینه سنگی. اشیاء سنگی این بخش، بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون سال قدمت دارند که نشانگر حضور انسان های اولیه در فلات ایران هستند.
هرچه جلوتر بروید از قدمت اشیاء کمتر می شود. به عنوان مثال ابزارهای سنگی مربوط به ۱۰ هزار سال قبل هم در این بخش قرار دارند.
آثار متعلق به دوران پیش از تاریخ در موزه ایران باستان در طبقه دوم موزه به نمایش درآمده است که شامل اشیایی از دوران پارینه سنگی قدیم (کهن ترین دوران) تا اواخر هزاره چهارم (پیش از ابداع نگارش) پیش از میلاد می‌شود.
پارینه سنگی-فراپارینه سنگی؛ دوران شکار و جمع آوری خوراک
پارینه سنگی خود به سه دوره پارینه سنگی قدیم، میانی و پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی تقسیم بندی می شود. آثار این دوره در تالارهای ۱ تا ۳ به نمایش درآمده است.
پارینه سنگی قدیم
این بخش قدیمی ترین آثار دست‌ساز انسان که از فلات ایران به دست آمده را در خود جای داده است. قدمت ابزارهای سنگی دوره پارینه سنگی قدیم به بیش از یک میلیون تا دویست و پنجاه هزار سال پیش برمی‌گردد. انسان‌های اولیه با استفاده از این ابزارها، گوشت و پوست حیوانات را می‌بریدند، استخوان‌های آنها را می‌شکستند و چوب‌ها را می‌تراشیدند.
پارینه سنگی میانی
زمان شروع دوره پارینه سنگی میانی به بیش از ۲۰۰هزار سال قبل باز می‌گردد که این دوره تا ۴۰هزار سال پیش ادامه پیدا کرد. انسان‌های نئاندرتال و به احتمال زیاد انسان‌های مدرن اولیه در این دوره در ایران زندگی می‌کردند. آثار به دست آمده از آنها شامل ابزارهای ساخته شده از سنگ چخماق، بقایای سنگواره جانوران یافت شده در غارها، انواع خراشنده و ابزار نوک تیز برای قصابی لاشه شکار و آماده سازی پوست و ... می‌شود.
پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی
دوره پارینه سنگی جدید از ۴۰ هزار سال قبل آغاز شد و ۲۰ هزار سال پیش به پایان رسید و انسان هوشمند امروزی در این دوره زندگی می‌کرد. در این عصر ساخت ابزارهای سنگی از تیغه و ریزتیغه، استفاده از ابزارهای استخوانی و تزیینات شخصی مثل آویز صدفی، دندان حیوانات و ... رواج پیدا کرد. دوره فراپارینه سنگی نیز با ایجاد ابزارهایی مانند ابزارهای ترکیبی، استفاده از سنگ ساب و ذخیره‌سازی خوراکی شناخته می‌شود. قدمت این دوره به ۲۰ هزار تا ۱۲ هزار سال پیش بازمی‌گردد، در انتهای دوره فراپارینه سنگی عصر یخبندان نیز به اتمام می‌رسد.
دوران تاریخی بخشی جذاب در موزه ایران باستان
بعد از سیر و گردش در دوران پیش از تاریخ، با رفتن به طبقه اول وارد دنیای تاریخ و تمدن و در واقع دوران تاریخی می‌شوید. در این طبقه آثاری از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی آغاز به‌کارگیری نگارش تا پایان دوره ساسانی به نمایش گذاشته شده‌اند. از اشیای شاخص این بخش می‌توان به کهن‌ترین انیمیشن جهان روی سفالی از شهر سوخته، مجسمه داریوش اول، مجسمه مفرغی مرد زاوی شمی و مرد نمکی معدن زنجان اشاره کرد.
عیلامی ها
نخستین شهرها در ایران به دست عیلامی‌ها، در جنوب غرب ایران (خوزستان و فارس) ساخته شد. تاریخ تمدن عیلام خود از چهار دوره آغاز عیلامی (۳۳۰۰ تا ۲۷۰۰ پ.م)، عیلام قدیم (۲۷۰۰ تا ۱۵۰۰ پ.م)، عیلام میانه (۱۵۰۰ تا ۱۱۰۰ پ.م) و عیلام نو (۱۰۰۰ تا ۵۳۹ پ.م) تشکیل شده است. از تمام این دوره‌ها آثار بسیاری برجای مانده است؛ اما دوره عیلام میانه اوج قدرت این تمدن محسوب می‌شود. زیگورات چغازنبیل مشهورترین اثر معماری به جای مانده از این دوران به شمار می‌رود که در فهرست جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. از جمله آثار مهم این دوره می‌توان به لوله‌های شیشه‌ای، آجرنبشته‌ها و گل‌میخ‌های کتیبه‌دار اشاره کرد.
دوره مفرغ
از ۳۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد، دوره‌ای در تاریخ ایران وجود دارد که به آن دوره مفرغ می‌گویند. استفاده گسترده از آلیاژ مفرغ و نخستین گام‌ها در تشکیل حکومت در این دوره اتفاق افتاد. فناوری استفاده از آلیاژ مفرغ (مخلوطی از مس و قلع) باعث تولید گسترده اشیایی مانند ظروف، جنگ افزارها، یراق آلات اسب، پیکره‌های انسانی و جانوری و آثار تزئینی شد. آثار بسیار متنوع و فراوانی از این دوره در لرستان به دست آمده که باعث شده است این سرزمین به عنوان پایتخت مفرغ جهان شناخته شود.
نظر شما