سلام نو _ سرویس گردشگری: از جمله خانه های مجللی که از زمان قاجار تا به حال باقی مانده است و از مفاخر تاریخی شهر تهران محسوب می گردد.خانه مقدم از نمونه های بارز معماری شهری در صده گذشته تهران است و هنوز هستند عده ای که این خانه ی زیبای تاریخی تهرانی را در هیاهوی ساختمان های مدرن و بلند شهر تهران، نشناسند.
خانه‌ای با اصول معماری ایرانی
معماری ایرانی با رعایت اصول ساخت باغ ایرانی در این خانه به‌خوبی به چشم می‌آید و گل‌کاری و فضاسازی انجام شده با گیاهان حال‌وهوای بسیار خوشی برای گردشگران فراهم می‌آورد. در قسمت غربی این خانه ساختمان اربابی (برج) واقع شده است که استاد مقدم به‌همراه یکی از شاگردان در دانشکده هنرهای زیبا، دکتر ابوالقاسمی، در سال ۱۳۴۵ ساخته‌اند.
این ساختمان با کاشی‌هایی از دوران قاجار تزیین و بخش‌هایی از هنرهای ایرانی در آن به نمایش گذاشته شده است. در قسمت شمالی این ساختمان یک ایوان با چند طاق و ستون زیبا ساخته شده که مزین به کاشی‌هایی از دوران زندیه و قاجار است.
در وسط این ایوان حوضچه‌ای از جنس مرمر قرار دارد که از حمام فتحعلی شاه به اینجا منتقل شده است و آبی که از آن جاری می‌شود توسط یک جوی باریک به داخل یک استخر می‌ریزد. دکتر مقدم این استخر را پس از سفر به اسپانیا و الگوبرداری از استخر و آب‌نماهای باغ الحمرا (باغی به‌جامانده از دوران صدر اسلام اسپانیا) ساخته است و در اطراف آن چند فواره قدیمی نیز آب را به داخل استخر می‌پاشند.
حیاط‌های اندرونی و بیرونی با یک دیوار به نام دیوار تجدد از یک‌دیگر جدا شده‌اند. این دیوار از چند ستون با طاق‌های کاشی‌کاری شده ساخته شده است. پایه این ستون‌ها حجاری شده‌اند و یادآور ستون‌های کاخ چهلستون اصفهان هستند.
این پایه ستون‌ها هنگام تخریب کاخ خواهر ناصرالدین‌شاه به این خانه منتقل شدند و نمایی زیبا با ستون‌های فیروزه‌ای ایجاد کرده‌اند. کار طراحی و ساخت این دیوار زیبا را استاد هوشنگ سیحون بر عهده داشته است. در قسمت شمالی حیاط اندرونی ایوان زیبایی قرار دارد که از چهار ستون با سرستون‌هایی با گچبری کرنتی تشکیل می‌شود.
کار تزیینات این ایوان را نیز دکتر مقدم به‌زیبایی هرچه تمام‌تر انجام داده است. از طریق دو راه پله مارپیچ می‌توان به ایوان بزرگ دسترسی پیدا کرد.
قسمت بعدی خانه حیاط اندرونی است که استاد مقدم و همسرش با الهام از طرح فرش ایرانی آن را طراحی کرده‌اند. یک حوض و آبنمای زیبا در وسط این حیاط قرار دارد و در چهار طرف آن باغچه‌هایی گل‌کاری شده تدارک دیده شده است.
دکتر مقدم دیوار این حیاط را با کاشی و ظروف قاجاری تزیین کرده و در وسط این دیوار نیز یک طاق‌نمای زیبا با کاشی‌های آبی رنگ ساخته است. در ساخت خانه نیم‌نگاهی نیز به معماری و فضاسازی کشورهای دیگر صورت گرفته است؛ برای مثال دکتر مقدم و همسرش یک باغچه ژاپنی در حیاط بیرونی ساخته‌اند.
سه بخش دیدنی خانه مقدم
خانه مقدم که مساحتی برابر با ۲۱۱۷ مترمربع دارد، مانند اکثر خانه‌های اعیانی در ایران، از سه بخش بیرونی، اندرونی و سرایداری تشکیل شده است. بعد از ورود به بنا، در ابتدا با دالان بزرگی مواجه می‌شوید که بلیت فروشی، کمدهای نگهداری از وسایل بازدیدکنندگان، تعدادی نقشه تهران در ادوار مختلف تاریخ و حوضچه‌ای فیروزه‌ای رنگ در آن به چشم می خورد. این دالان را ادامه می‌دهیم تا به بخش بیرونی برسیم.
پس از دالان باریک ورودی، بیرونی اولین بخشی‌ست که با آن مواجه می‌شوید. بیرونیِ خانه مقدم از سه ضلع جنوبی، غربی و شمالی تشکیل شده است. در معماری ایرانی، این بخش، مخصوص زنان و فرزندان و خدمتگزاران بود و به گونه‌ای ساخته می‌شد تا رفت‌وآمد مردان در آن به حداقل برسد. با توجه به این مشخصات، طبیعی‌ست که اندرونی خانه مقدم از ورودی دور باشد و با دیواری (دیوار تجدد) از قسمت‌های دیگر جدا شود.
آخرین بخش از خانه مقدم، بخش خدمه است که در گذشته به عنوان مطبخ و محل سکونت مستخدمین و سرایداران مورد استفاده قرار می‌گرفت. ورودی این بخش در ضلع جنوبی اندرونی قرار دارد. امروزه این قسمت از خانه مقدم به علت فرسودگی بیش از حد با تغییرات کوچک، مرمت و بازسازی، به بخش اداری تبدیل شده است.
جذابیت ضلع جنوبی در قسمت بیرونی خانه
ساختمان بیرونی یا تابستانی
با ورود به محوطه خانه مقدم، وارد ضلع جنوبی خانه می‌شوید و در سمت راست خود یک ساختمان می‌بینید که به عنوان ساختمان بیرونی یا تابستانی شناخته می‌شود. این ساختمان، خود دو بخش دارد که با عنوان اتاق پیشخوان و اتاق پذیرایی از آنها یاد می‌شود.
حوضخانه
حوضخانه زیرزمینی است که درست زیر سالن پذیرایی واقع شده و با وجود آنکه پله‌های ورودی‌اش در بخش اندرونی قرار دارد، باز هم قسمتی از بیرونی به حساب می‌آید. این زیرزمین در همان سال‌های ابتدایی ساخت خانه مقدم، در دوره مظفری (۱۳۲۴-۱۳۱۳ ه.ق) ساخته شد و از قدیمی‌ترین قسمت‌های این خانه شمرده می‌شود. امروزه می‌توانید تزیینات زیبایی را در حوضخانه مشاهده کنید که همگی توسط استاد محسن مقدم صورت گرفته اند. در این تزیینات از کاشی و قطعات ظروف سفالینی استفاده شده است که برگرفته از آثاری نفیس متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم هجری قمری بوده‌اند و سیر و تحول صنعت سفال و کاشی ایران را در معرض نمایش می‌گذارند.
کارگاه یا کتابخانه امروزی
کتابخنه در سمت چپ ورودی و درست در مقابل سالن پذیرایی قرار دارد. این محل در سال ۱۳۳۷ هجری قمری ساخته شده و به عنوان کارگاه محسن مقدم کاربری داشته است. در حال حاضر این کارگاه به کتابخانه‌ای تبدیل شده است که کتاب‌های دکتر مقدم و دیگر کتاب‌های مرتبط با باستان‌شناسی و هنر در آن نگهداری می‌شود. عموم مردم اجازه استفاده از کتاب‌های این کتابخانه را دارند.
نظر شما