معمار موزه هنرهای معاصر تهران چه کسی است؟

سلام نو _ سرویس گردشگری: موزه هنرهای معاصر تهران یکی از دیدنی‌ترین و باارزش‌ترین گنجینه‌های فرهنگ و هنر در کشور است، این موزه طراحی شده آثار کم نظیری را در خود جای داده از این رو در ادامه به معمار آن می‌پردازیم.

طراح و معمار موزه هنرهای معاصر

فکر اولیه و ایده ساختن یک مکان در ایران برای به نمایش گذاشتن آثاز هنر معاصر ایرانی و خارجی نخستین بار توسط شخصی به نام کامران دیبا، که معمار و نقاش و همچنین پسر عموی فرح پهلوی، ملکه ایران در دوره محمد رضا شاه پهلوی ( همسر محمدرضا شاه) بود، وی این ایده را در گفت و گو هایش با فرح پهلوی مطرح کرد و فرح نیز از این ایده استقبال ویژه ای کرد.

کامران دیبا درباره این ایده می گوید: «پس از بازگشت از تحصیلات در خارج، چندین‌بار با شهبانو در این رابطه صحبت کردم. چرا که به باورم هیچ بنیادی در کشور به شکل جدی به جمع‌آوری هنر نمی‌پرداخت. ایدهٔ اصلی در ۱۹۶۶ (۱۳۴۵) شکل گرفت، اما سال‌ها طول کشید تا پروژه به پایان برسد.»

فرح پهلوی ضمن توجه به ایده و اندیشه کامران دیبا، طرح ساخت یک موزه برای نگهداری و نمایش هنر های معاصر در تهران را با محمد رضا شاه و امیر عباس هویدا که در آن زمان نخست وزیر وقت بود در میان گذاشت. سپس با پیشنهاد فرح پهلوی قرار شد که دو موزه که یکی از آنها مختص به هنر نوین باشد، و دیگری مختص به فرش های سنتی و دست بافت ایرانی باشد که با نام موزه فرش ساخته شوند و در بخش هایی از پارک فرح که امروزه پارک لاله نام دارد، قرار بگیرند.

بنا به گفته های شخصی فرح پهلوی، علاقه شخصی وی به هنر های نوین سبب شد که اندیشه کامران را گسترش دهد و در زمان حکومت همسرش، دستگاه های دولتی و اشخاص مهم و مجموعه دار را تشویق کند تا به جای خریدن آثار سنتی، پول بیشتری برای خرید و نمایش آثار نوین کنار گذارند.

در شروع کار و ابتدای اقدامات برای ساخت موزه هنر های معاصر تهران، کامران دیبا مامور شد تا یکسری از آثار هنری ارزشمند و زیبا را از خارج از کشور تهیه کند و به ایران بیاورد.

به گفته آیدین آغداشلو (نقاش، نویسنده و منتقد فیلم ایرانی و دارنده نشان هنر و ادب شوالیه)، کامران تعداد زیادی از آثار منحصر به فرد و مطرح هنر نوین را خریداری کرد و به ایران آورد که بسیار ارزشمند بودند، اما در میان این انبوه کارهای بی نظیر، گه گداری کار های بی اهمیت تر به چشم می خورد.

دیبا با کمک همکاران خود در زمینه های مختلف و شروع به طراحی کردن معماری موزه هنر های معاصر تهران بر پایه اصول نوین و نگاه به فرهنگ ایرانی کرد. ( دفتر مخصوص شهبانو که نام رسمی دفتر فرح پهلوی بود) در آن سال تمام هزینه های ساخت این موزه را در اختیار کامران دیبا گذاشت و فرح، به شدت به عملی کردن ایده دیبا پرداخت. هزینه ساخت این موزه بیش از ۷.۲ میلیون دلار تخمین زده شده است که تنها برای ساخت ساختمان تخمین زده اند.

کامران دیبا؛ طراح و معمار موزه هنرهای معاصر تهران

کامران طباطبایی دیبا متولد ۱۴ اسفند ۱۳۱۵ در تهران، معمار، شهرساز و نقاش ایرانی است. خاندان طباطبایی‌های تبریز از خانواده‌ هایی در دربار ایران از دوره قاجاریان بودند. پدر او «اسفندیار دیبا» دندانپزشک بود. مادر او دلبستگی بسیاری به معماری و طراحی داخلی داشت. کامران دیبا، پسر عموی فرح دیبا آخرین ملکه‌ی ایران در دوران پهلوی است.

تحصیل

وی در سال ۱۳۳۵ تحصیل در رشته معماری در دانشگاه هاوارد (Howard University) در شهر واشینگتن.دی.سی. را آغاز کرد. وی در زمان تحصیل، با مراجعه به کتابخانه کنگره آمریکا، به دانش خود در زمینه‌های فلسفه و روان‌ شناسی افزود. در سال ۱۳۴۳ دانش آموخته این رشته شد و پس از آن به مدت یک سال تحصیلات تکمیلی را در رشته جامعه‌شناسی ادامه داد.

در سال ۱۳۴۵ به تهران بازگشت اما برخلاف تصور اولیه، محیط فرهنگی ایران را برای تفکرات و ایده‌های نوگرای خود مناسب نمی‌بیند:

«وقتی رسیدم تهران با یک محیط بسته روبه رو شدم، یک جامعه سنتی جاافتاده و بلکه از بعضی جهات عقب افتاده».

حتی ارتباط نزدیک خویشاوندی با دخترعمویش (فرح پهلوی) نیز راه‌گشای تحقق ایده‌های او در جامعه آن دوران ایران نبود. او یک سال بعد، رئیس و طراح ارشد شرکت مهندسین مشاور «DAZ» شد.

«DAZ» در ایران پروژه‌های بزرگ و گوناگونی به انجام رسانید و به سرعت توسعه یافت به طوری که در سال ۱۹۷۷، یکصد و پنجاه پرسنل داشت. دیبا در ایران صرفاً در بخش دولتی فعالیت می‌کرد. وی به سنت‌های بومی و هم چنین نیازهای جامعه شهری مدرن و اثر متقابل انسان علاقه‌مند بود.

در تابستان ۱۳۵۷ همزمان با اوج‌گیری اعتراضات انقلابی و توقف پروژه‌های عمرانی در ایران، کامران دیبا تصمیم گرفت که برای مدتی از ایران خارج شود. اما این مسافرت کوتاه مدت به ترک همیشگی ایران و زندگی در اسپانیا و فرانسه انجامید. وی تاکنون به ایران بازنگشته است. پروژه‌های خارج از ایران وی شامل طرح‌های خانه‌سازی در ایالت ویرجینیا و طرح توسعه هتل‌ها در اسپانیا ست.

وی در سال ۱۳۵۶ به عنوان منتقد با «دانشگاه کرنل» همکاری کرد. دیبا به عنوان مشاور و برنامه‌ریز شهری در وزارت مسکن و توسعه شهری ایران خدمت کرد.

هم چنین دفتر وی طرح جامعی برای برخی شهرها ارائه داد که از جمله آنها خرمشهر بندری مهم در خلیج فارس است. دیبا به عنوان یک نقاش چندین نمایشگاه انفرادی در ایران بر پا کرد. وی هم چنین گردآورنده و واسطه فروش آثار نقاشی معاصر غرب بود.