سلام نو _ سرویس گردشگری: سفرمان به سمت دیار اولین‌ها را آغاز می کنیم و راهی بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده ایران و وسیع‌ترین مجموعه مسقف و به هم پیوسته آجری جهان می‌شویم؛ بازاری کهن با طول یک کیلومتر که از میان حوادث و رویدادهای مختلف تاریخی گذر کرده و امروز، به عنوان میراثی ارزشمند به دست ما رسیده است. بازار تبریز ۶۵۰۰ حجره، ۴۰ نوع شغل و صنف، ۲۰ راسته، ۳۵ سرا، ۲۵ تیمچه، ۱۱ دالان و چندین مدرسه، مسجد، کاروانسرا و حمام دارد که تمام این بخش‌ها در کنار هم کامل‌ترین سازمان اجتماعی را در میان بازارهای ایران به وجود آورده‌اند. اکثر اجناسی که در بازار تبریز به فروش می‌رسند حال و هوایی سنتی دارند و از کالاهای پیشرفته مانند وسایل کامپیوتری در بازار خبری نیست. از مهمترین اجناسی که در بازار تاریخی تبریز به فروش می رسد می‌توان به فرش دستباف تبریز و آذربایجان، کیف و کفش چرم، ادویه، محصولات گیاهی و دارویی، آجیل، پارچه، شیشه اشاره کرد. در ادامه به محل قرارگیری این بازار زیبا می‌پردازیم.
بخشی از جذابیت بازار تبریز
شاید برایتان جالب باشد که بدانید اسامی اکثر دالان‌ها، تیمچه‌ها و کاروان‌سراهای بازار تبریز بیشتر به سازندگان آن‌ها، رویدادهای تاریخی یا یک نوع تجارت خاص در آنجا مربوط است. در این میان می‌توان به بازار صادقیه اشاره کرد که شخصی به نام میرزا صادق خان در سال ۱۰۶۸ هجری قمری آن را وقف می‌کند تا برای احداث مدرسه، مسجد و یخچال صادقیه صرف شود. تیمچه و دالان خان به‌واسطه سازنده آن، احمد خان مقدم بیگلربیگی مراغه، به این نام خوانده می‌شود و به تجارت و صادرات فرش اختصاص دارد.
حاج شیخ محمد جعفر قزوینی که بانی تیمچه مظفریه نیز محسوب می‌شود، دالان و سه تیمچه حاج شیخ (اوچ تیمچه لر) را بنا کرد که امروزه بورس عمده منسوجات آذربایجان است. تیمچه حاج صفرعلی از روی اسم بازرگانی از اهالی خوی گرفته شده است که در زمان نایب السلطنه در تبریز زندگی می‌کرد. بازار یمنی دوز در گذشته محل دوخت کفش محلی تبریز موسوم به یمنی بوده است. سرای آلمان‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیست. قبل از جنگ جهانی اول، شرکتی آلمانی، یک باب کارخانه بزرگ قالی‌بافی در همین محل احداث می‌کند.
پس از پایان جنگ، این کارخانه آلمانی ورشکست و تعطیل می‌شود. در دوره قاجار شخصی به نام فتحعلی خان صاحب دیوان شیرازی که از حاکمان آذربایجان بود، اقدام به ساخت سرایی در بازار تبریز می‌کند که به سرای صاحب دیوان مشهور می‌شود.
سرای گرجی‌لر به‌خاطر حضور بازرگانان گرجی و ارمنی به این اسم خوانده می‌شود که فروشنده محصولات خانگی روسیه بودند. بازار صفی و کاروان‌سرای حاج سید حسین میانه، به‌ترتیب از روی نام سازندگان‌شان، شاه صفی فرزند شاه عباس بزرگ صفوی و حاج سید حسین الحسینی نام‌گذاری شده‌اند.
بازار و سرا و تیمچه میرزا ابوالحسن را حاج میرزا ابوالحسن از وابستگان دربار، تیمچه و سرای میرزا مهدی را شخصی به نام میرزا سید مهدی قاضی طباطبائی و تیمچه و سرای میرزا شفیع را یکی از بزرگان دربار قاجار ساخته‌اند و از همین رو به این نام‌ها معروف شده‌اند. تیمچه و سرای شازده نیز به دستور شاهزاده عباس میرزا نایب السلطنه در سال ۱۲۴۰ قمری ساخته شد. دالان خونی نیز بر اساس یک اتفاق تاریخی نام‌گذاری شده است که شنیدن آن خالی از لطف نیست.
این طور به نظر می‌رسد که حاج رجبعلی خان داروغه، داروغه وقت تبریز، در سال ۱۲۶۳ در مجلسی به تبریزی‌ها توهین می‌کند. حاج الهیار از پهلوانان آن روزگار، با شنیدن این موضوع همراه ۲۷ نفر به سراغ داروغه می‌رود و او را در حجره کریم نیل‌فروش به قتل می‌رساند. به همین دلیل از آن پس، دالان «حاج سید حسین»، به قانلی دالان یا دالان خونی معروف می‌شود.
محل قرارگیری بازار تبریز
آدرس: استان آذربایجان شرقی، تبریز، بازار بزرگ تبریز
بازار تبریز از قسمت های مختلف شهر ورودی دارد. شما می توانید از خیابان های راسته کوچه، جمهوری و دارایی به این بازار دسترسی پیدا کنید.
موقعیت بازار در شهر تبریز
هسته مرکزی شهر تبریز درون یک چهارضلعی واقع شده است و بازار در میانه این چهارضلعی قرار دارد. بازار از سمت شرق به عالی قاپو (مجموعه کاخ های ولیعهدنشین در شهر)، از سمت غرب به مسجد جامع و از سمت شمال به بخش هایی از رودخانه میدان چایی (مهران رود) می رسد.
رودخانه میدان چایی دو بخش بازار تاریخی تبریز را از هم جدا می سازد. این دو بخش شمالی و جنوبی به وسیله پلی چوبی در راسته امتداد بازار به هم متصل می شوند.
البته بخش شمالی بازار به دلیل جدا افتادن از دیگر مجموعه ها و انتقال کسب و کارها به خیابان های اطراف، اهمیت و اثرگذاری خود را از دست داده و از رونق افتاده است. قسمت بزرگتر بازار در جنوب رود میدان چایی، در حد فاصل خیابان های دارایی، شهدا، فردوسی، شهید مطهری، چای کنار و جمهوری اسلامی قرار دارد. متاسفانه احداث این خیابان ها بخشی از بازار را تخریب و قسمتی از آن را از کل مجموعه جنوبی جدا کرده است.
زمان دقیق بازگشایی حجره‌های بازار مشخص نیست و نمی‌توان ساعت دسترسی دقیقی برای آن مشخص کرد؛ اما به طور معمول بازار از ساعت ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۷:۰۰ عصر باز است.
نظر شما