سلام نو _ سرویس گردشگری: ارگ علیشاه یکی از بلند ترین و قدیمی ترین دیوار های تاریخی ایران است که دیرینه اش به ۷۰۰ سال قبل باز می گردد و از جمله مهم ترین جاذبه های دیدنی شهر زیبای تبریز است. با توجه به نوشته ها و یادداشت های تاریخ نگاران و جهانگردان تاریخی، ارگ علیشاه تنها بنا مرتفع شهر تبریز است که حتی از دور دست قابل دیدن بوده است. ارگ علیشاه تبریز که مجموعه بی‌نظیر، از نظر معماری محسوب می شود. ابتدا به صورت مسجد عظیمی ساخته شده بود که در اثر گذر زمان، زمین‌لرزه های بسیاری که در تبریز رخ داده است؛ همچنین جنگ ها تا حدود زیادی تخریب شده است. در حال حاضر، تنها بخشی از این بنا بصورت یک دیوار مرتفع باقیمانده است که به نام ارگ علیشاه خوانده می‌شود.
آشنایی با ارگ علیشاه
ارگ علیشاه تبریز به دستور و تلاش همت تاج الدین علیشاه گیلانی وزیر ایلخانان مغول در سال های ۷۱۶ تا ۷۲۴ با هدف ساخت آرامگاه بزرگی در صحن مسجد آغاز شد.
بد نیست بدانید که قسمت جنوبی این مسجد دارای طاق بزرگی بوده است که علیشاه از معماران آن زمان اندازه طاق کسری را پرسیده و دستور داد که ۴ گز (هر گز معادل۱۰۴ سانتیمتر) از آن بزرگ‌تر ساخته شود. جالب است بدانید که ارگ علیشاه تبریز یادگاری با ارزش از آسیب های طبیعی و حوادث تاریخی دوران گذشته است و با وجود این آسیب ها همواره سنگری مستحکم و مسلط برای شهر تبریز بوده است.
بهتر است بدانید که ارگ علیشاه تبریز با توجه به ویژگی های هر دوره، کاربری ها و استفاده متفاوتی نیز داشته است. برای مثال، در دوران سلطنت قاجاریه، این مسجد و محوطه آن به عنوان انبار غلات و انبار مهمات نظامی مورد استفاده قرار گرفت و حصاری دور آن کشیده شد و به همین دلیل نام آن به ارگ تغییر یافت.
ارگ علیشاه تبریز یکی از شاهکار های هنر معماری ایران محسوب می شود که عظمت و شکوه آن در هنر معماری ایران و به عنوان نمونه ای از بنای اسلامی، کم‌نظیر است. سبک معماری ارگ علیشاه شیوه آذری، سبکی در معماری ایرانی پس از اسلام است که به آذربایجان منسوب است که معمار آن استاد فلکی تبریزی هستند.
شیوه آذری، سبک مغول یا ایرانی - مغول نیز نامیده می شود. جالب است بدانید که در ساخت این بنا، ساروج و مصالح ساختمانی بادوام استفاده شده است که در دوره حکومت ایلخانان رواج یافت. ارگ علیشاه تبریز مانند سایر آثار تاریخی از زلزله ویرانگر قرن دهم شهر تبریز در امان نمانده و بخش بزرگ مجموعه ارگ در اثر زلزله این پدیده طبیعی فروریخته است و شکستگی بزرگی در بدنه ارگ از این زلزله پدیدار شد.
ارگ علیشاه در زمان تاج‌الدین علیشاه، مسجد جامع شهر محسوب می شد و با کاشی و ازاره سنگی و ستون های مرمری و کتیبه ها و گچبری های زیبایی تزیین شده بود. با رفتن به محوطه ارگ علیشاه تبریز سه دیوار بلند که به شکل ایوان را مشاهده خواهید کرد. قسمت مسقف مسجد که در حقیقت تشکیل دهنده ایوان طاق پوش و طاق استوانه‌ای عظیمی است. این بخش، شبستان و عنصر اصلی مسجد عل‌شاه به‌شمار می رفت. عرض هر یک از این دیوار ها ۱۰ متر و داخل آنها مرکب از دو دیوار عریض است که توسط طاق هایی به هم اتصال یافته‌اند.
لازم به ذکر است که در حفاری های انجام گرفته مشخص شده که ۷ متر از دیوار ها زیر خاک قرار دارد. عرض بنای به جا مانده ارگ علیشاه ۳۰ متر و ارتفاع آن ۲۶ متر است.
محل قرارگیری ارگ تبریز
امروزه فضای پیرامون آن برای برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصلای بزرگ تبریز بدون در نظر گرفتن حریم این سایت تاریخی در این مکان احداث شده است. ارگ تبریز از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است و در مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی و در نزدیکی محدوده میدان ساعت قرار دارد.
برای دسترسی به ارگ تبریز می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید. ایستگاه میدان ساعت خط اتوبوس تندروی شریعتی-آبرسان در فاصله کمی از این مکان قرار دارد و با پیاده‌روی می‌توانید خود را به مقصد برسانید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به ارگ تبریز نیز ایستگاه شهید محققی است. اگر قصد استفاده از خودروی شخصی را دارید، شلوغی مرکز شهر و کمبود فضای پارک را مدنظر داشته باشید. شاید بتوانید در کوچه‌های اطراف مکانی برای پارک خودرو پیدا کنید.
اگر با خودروی شخصی هستید، حوالی میدان ساعت که برسانید، قامت این ارگ تاریخی را خواهید دید.
در هر ساعت از شبانه‌روز می‌توانید از ارگ تبریز بازدید کنید. اگر قصد عکاسی دارید، به‌دلیل وضعیت بهتر نور صبح و عصر زمان بهتری هستند. البته شب‌ها با نورپردازی زیبا، این بنا جلوه‌ای دیگر دارد. بازدید از ارگ تبریز هزینه‌ای در بر ندارد و به‌صورت رایگان می‌توانید از آن دیدن کنید.
نشانی: استان آذربایجان شرقی، تبریز، ضلع جنوبی تقاطع امام خمینی و خیابان فردوسی، نزدیکی محدوده میدان ساعت
نظر شما