سلام نو _ سرویس گردشگری: حمام فین در فاصله ۶کیلومتری جنوب شهر کاشان، در دل منطقه‌ای سرسبز و خوش‌آب‌وهوا قرار دارد. در گذشته روستایی با نام فین در این منطقه وجود داشت. در حال حاضر فین بخشی از شهر کاشان است که در انتهای خیابان امیرکبیر قرار دارد. این منطقه را به باغات فراوان و سرسبز می‌شناختند تا اینکه مجموعه‌ای معروف با نام مجموعه فین در آن بنا شد. در حال حاضر این منطقه به حمام و باغ فین شهرت دارد.
تاریخچه حمام فین
در گذشته دور و دوران صفویه، این باغ را با نام باغ شاهی می‌شناختند. گویا در آن دوران این باغ تحت تصرف خاندان پادشاهی بود و افراد دیگر حق استفاده از آن را نداشتند. به‌تدریج با کاهش قدرت سلطنت صفویه، این باغ از باغ شاهی به باغ فین تغییر نام پیدا کرد. در اواخر دوره صفویه، حمامی کوچک در بخش جنوبی باغ ساخته شد. تاریخ دقیق ساخت این حمام مشخص نیست. حتی کسی نمی‌داند این حمام در دوره پادشاهی کدام پادشاه صفوی بنا شد. حمامی که از آن صحبت می‌کنیم، همان حمام کوچک باغ فین کاشان است.
این حمام به احتمال فراوان مخصوص استفاده خاندان سلطنتی بنا شده بود. بر اساس نظر کارشناسان، قدمت این حمام به حدود ۵۰۰ سال پیش می‌رسد. در دوران قاجار نیز پادشاهان قجری از این باغ استفاده می‌کردند. فتحعلی شاه قاجار کسی بود که دستور ساخت یک حمام بزرگ در کنار حمام قدیمی فین را صادر کرد. حمام کوچک به حمام خدمه و حمام بزرگ به حمام امرا تبدیل شد. در همان دوران، فتحعلی شاه دستور داد تا دستی به سروگوش حمام کوچک بکشند. به این ترتیب حمام کوچک نیز بازسازی شد.
از نظر معماری کاملاً می‌توان تشخیص داد که این دو حمام در دو دوره زمانی مختلف بنا شده‌اند. در حمام بزرگ می‌توانید شاهد زرق‌وبرق زندگی لوکس و اشرافی خاندان قاجار باشید. در عین حال حمام کوچک بسیار ساده و بی‌آلایش است. این حمام در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید. در حال حاضر حمام فین یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران به حساب می‌آید.
معرفی بخش‌های مختلف حمام
در طول این مقاله، بارها و بارها به حمام کوچک و حمام بزرگ اشاره کردیم. پس همان طور که متوجه شده‌اید، حمام فین دارای دو بخش مختلف است. در این قسمت هر دو بخش حمام را به شما معرفی خواهیم کرد:
حمام کوچک
همان طور که در طول متن خاطرنشان کردیم، حمام کوچک، حمام قدیمی این باغ است. بر اساس اسناد تاریخی، قدمت این حمام به دوران صفویه باز می‌گردد؛ اما کسی درباره تاریخ دقیق و بانی ساخت آن اطلاعی ندارد. این حمام از نظر معماری بسیار ساده است. به همین خاطر بسیاری احتمال می‌دهند که از همان ابتدا، این حمام را برای استفاده خدمتکاران در نظر گرفته بودند. در بخش خزینه حمام، ۷ کاشی قدیمی وجود دارد. قدمت این کاشی‌ها به حدود ۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد. این کاشی‌ها بسیار ارزشمند هستند و در معرض نمایش عموم مردم قرار دارند.
این حمام از نظر ظاهری، هیچ زرق‌وبرقی ندارد؛ اما شاهد یک قتل تاریخی و بسیار معروف بوده است. همان طور که می‌دانید، ناصرالدین‌شاه قاجار، در تاریخ ۲۰دی۱۲۳۰ دستور داد تا میرزا تقی خان فراهانی، معروف به امیرکبیر را در این حمام به قتل برسانند. به همین خاطر حمام کوچک شهرت بسیاری دارد. لازم به ذکر است پس از قتل ننگین صدراعظم، این حمام و باغ به‌دست فراموشی سپرده شد. در دوران مشروطه، اشرار به این حمام حمله کردند و اشیای بسیاری را از آن به سرقت بردند.
حمام بزرگ
در دوران قاجار، پادشاهان قجری به این باغ سرسبز و بزرگ علاقه‌مند شدند. برای اولین بار توجه فتحعلی شاه قاجار به این باغ جلب شد. او دستور داد تا کنار حمام قدیمی، یک حمام جدید بنا کنند. حمام جدید مخصوص استفاده امرا بود. به همین خاطر از حمام قبلی بزرگ‌تر و مجلل‌تر بود. ازاین‌رو در ساخت آن از ستون‌های مرمری بزرگ استفاده کردند. در این حمام از تزئیناتی همانند نقاشی‌های سقفی و گچ‌بری به‌خوبی استفاده شده است.
این حمام دو سربینه دارد. یک سربینه در نزدیکی ورودی قرار دارد. در انتهای این سربینه، یک سکو و بخاری دیواری می‌بینید. همچنین در این سربینه می‌توانید شاهد نورگیرهایی مزین به کاشی‌های مشبک باشید که رو به باغ باز می‌شوند. سربینه دیگر در بخش میانی حمام قرار دارد. در این سربینه حوضی بزرگ به چشم می‌خورد. همچنین یک مسیر تردد در ضلع شرقی این سربینه وجود دارد. گویا هنگام خروج، اول از سربینه دوم و سپس از سربینه اول عبور می‌کردند. به این ترتیب در کنار بخاری دیواری گرم می‌شدند، پاهای خود را می‌شستند و سپس به سربینه اول می‌رفتند تا لباس‌های خود را بپوشند.
جاذبه‌های دیدنی مجموعه فین کاشان
حمام فین در مجموعه‌ای تاریخی و باغی دل‌باز قرار دارد و یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی کاشان محسوب می‌شود. در ادامه شما را با سایر جاذبه‌های دیدنی این باغ آشنا خواهیم کرد:
باغ فین کاشان
در ابتدای مقاله اشاره کردیم که باغ فین کاشان را در گذشته با نام باغ شاهی می‌شناختند. پادشاهان صفوی با کشیدن دیوار و قراردادن برج و بارو دورتادور باغ، آن را مخصوص استفاده خاندان سلطنتی کردند. این باغ بسیار سبز و تماشایی است. زمانی که وارد باغ می‌شوید، هوا چند درجه خنک‌تر می‌شود. این باغ ۳۳هزار مترمربع وسعت دارد. قدم‌زدن در این باغ و تماشای درختان کهن‌سال آن می‌تواند روح شما را تازه کند.
حوض‌های باغ
حوض‌ها و سیستم آب‌رسانی این باغ یکی از جاذبه‌های دیدنی آن محسوب می‌شود. همین طور که در باغ قدم می‌زنید، راه‌آب‌هایی سنگی را مشاهده خواهید کرد. در این راه‌آب‌ها، فواره‌هایی سفالی به چشم می‌خورد. این راه‌آب‌ها به حوضچه‌های مختلف منتهی می‌شوند. تمام این سیستم آب‌رسانی، نمادی از مهندسی ایرانی به حساب می‌آید. باید بدانید که هیچ‌کدام از این فواره‌ها دارای پمپ یا سیستم مکانیزه دیگری نیستند.
در حقیقت فشار آب به‌شکلی تنظیم شده است که آب از هر فواره بیرون بزند. همچنین در کف حوضچه جوشان، ۱۶۰ حفره وجود دارد. نیمی از این حفره‌ها مخصوص مکش آب و نیمی دیگر مخصوص فواره آب هستند. به این ترتیب آب همیشه در جریان است و حوضچه لجن نمی‌بندد.
کوشک صفوی حمام فین
کوشک صفوی یا همان صوفه عباسی یکی دیگر از جاهای دیدنی این مجموعه است. این عمارت ۲طبقه در دوران شاه عباس اول بنا شد. از این عمارت برای برگزاری انواع جشن و مراسم استفاده می‌کردند. کوشک صفوی دارای ظاهری چهارضلعی است. در میان آن حوضی بزرگ قرار دارد. هنوز هم می‌توانید شاهد نقاشی‌هایی کم‌رنگ از رضا مصور در بخش ورودی عمارت باشید. حوض معروف سکه نیز در همین عمارت قرار دارد. بسیاری معتقدند با انداختن سکه در این حوض، حاجت آن‌ها برآورده می‌شود. البته باید برای این کار دقت فراوانی داشته باشید که سکه را دقیقاً در داخل حفره میان حوض بیاندازید.
عمارت سردر حمام فین
عمارت سردر یک ساختمان ۲طبقه است که در بخش ورودی باغ قرار دارد. قدمت این عمارت به دوران صفویه باز می‌گردد. در این عمارت تالاری بزرگ وجود دارد که مسیر ارتباطی فضای بیرونی و درونی باغ است.
در طبقه پایین این عمارت، یک هشتی به چشم می‌خورد که محل انتظار مراجعان است. بعد از هشتی وارد دالان ورودی می‌شوید. این عمارت دارای ایوان‌های بسیار بزرگی است که به ۴طرف باغ مشرف می‌شوند.
منبع: ره بال آسمان
نظر شما