بلوک‌ها در ساختمان‌ها به‌عنوان قالب‌های دائمی برای قالب زیرین بتن پوششی درجا استفاده می‌شوند. انواع بلوک های ساختمانی شامل سنگین، نیمه‌سنگین و سبک بسته به چگالی و مقاومت فشاری خود، کاربردها و کارایی متفاوتی دارند. در این میان استفاده از بلوک‌های مدل اتوماتیک و نیمه‌اتوماتیک می‌تواند کیفیت مراحل ساخت‌وساز را بالاتر ببرد.

بلوک استاندارد سنگین

بلوک سنگین (بتنی توپر) به‌شکل ساده مکعب مستطیل است که معمولا به‌عنوان بلوک‌های سازه‌ای یا دیوارهای محوطه استفاده می‌شود. در بسیاری از کشورها، این بلوک‌ها با استاندارد ابعاد طولی و عرضی ۸ اینچ (حدود ۲۰ سانتی‌متر) و ارتفاع ۱۶ اینچ (حدود ۴۰ سانتی‌متر) بلوک استاندارد در بازار به فروش می‌رسند. در ایران می‌توان همین ابعاد را از مراکز فروش بلوک سیمانی تهیه کرد.

مشخصات فنی بلوک سنگین (بتنی توپر) به شرح ذیل عبارت‌اند از:

- باربر هستند و برای استفاده در سازه بنایی مناسب به نظر می‌رسند.

- بلوک سنگین استاندارد بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ کیلوگرم بر مترمکعب مقاومت فشاری از خود نشان می‌دهد.

- این بلوک‌ها حداکثر ۲۰۸ کیلوگرم بر متر مکعب جذب آب دارند.

- برای دیوارچینی در ایران، ابعاد استاندارد بلوک سنگین شامل بلندی ۲۰ سانتی‌متر، پهنا ۲۰ سانتی‌متر و درازای ۴۰ سانتی‌متر اعلام شده است.

- ضخامت بلوک سنگین را بیشتر از بلوک‌های سبک در نظر می‌گیرند.

- استفاده از بلوک سنگین (بتنی توپر) برای ساخت دیوارهای محوطه و سازه‌های بنایی امر رایجی به‌شمار می‌رود.

بلوک استاندارد نیمه‌سنگین

بلوک نیمه‌سنگین یک نوع پرکاربرد از بلوک ساختمانی است که در سازه‌های ساختمانی به کار می‌رود. این بلوک‌ها را معمولا از موادی مانند سیمان، پوکه و مصالح سبک دیگر تهیه می‌کنند.

مشخصات فنی بلوک نیمه‌سنگین ممکن است براساس استانداردهای مختلف و نیازهای سازه‌های مورد استفاده متفاوت باشد. در اینجا مشخصاتی کلی بلوک استاندارد را ذکر می‌کنیم:

- باربری: بلوک نیمه‌سنگین در مقایسه با بلوک سبک دارای باربری بیشتری است و می‌تواند برای سازه‌های باربر استفاده شود.

- ابعاد: احتمال متغیر بودن ابعاد بلوک نیمه‌سنگین وجود دارد که ممکن است بسته به نیاز سازه‌ها متفاوت باشد. معمولا عرض، طول و ارتفاع بلوک‌های نیمه‌سنگین را بزرگ‌تر از بلوک‌های سبک در نظر می‌گیرند.

- مقاومت فشاری: مقاومت فشاری بلوک نیمه‌سنگین هم نسبت به بلوک‌های سبک بیشتر است. به‌طور معمول مقاومت فشاری بلوک نیمه‌سنگین در محدوده ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع قرار می‌گیرد.

- کاربردها: بلوک نیمه‌سنگین در سازه‌های بنایی و دیوارهای محوطه کاربرد دارد و همچنین می‌تواند در ساخت دیوارهای حائل و دیوارهای داخلی ساختمان‌ها نیز استفاده شود.

این بلوک‌ها به‌دلیل باربری بیشتر و قدرت مکانیکی قابل توجه برای سازه‌هایی مناسب هستند که به مقاومت بالا در برابر بارهای فشاری نیاز دارند.

بلوک استاندارد سبک

در ایران، براساس استانداردهای معمول، بلوک‌های سیمانی سبک را به چهار رده طبقه‌بندی می‌کنند که عبارت‌اند از:

بلوک سیمانی سبک رده یک: چگالی این بلوک‌ها بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب پس از خشک شدن در گرم‌خانه است.

بلوک سیمانی سبک رده دو: این بلوک‌ها با چگالی بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب پس از خشک شدن در گرم‌خانه شناخته می‌شوند.

بلوک سیمانی سبک رده سه: در این نوع از بلوک‌ها چگالی را بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب پس از خشک شدن در گرم‌خانه در نظر می‌گیرند.

بلوک سیمانی سبک رده چهار: پس از خشک شدن در گرم‌خانه، چگالی این بلوک‌ها بین ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب خواهد بود. بلوک‌های سیمانی رده چهار را هم باید بلوک نیمه‌سبک به‌حساب آورد.

در این رده‌بندی، جذب آب برای رده‌های یک تا سه حدود ۲۸۸ کیلوگرم بر مترمکعب و برای رده چهار ۲۴۰ کیلوگرم بر مترمکعب است.

بلوک‌های سیمانی سبک مانند بلوک سه جداره معمولا در ساخت سقف‌های تیرچه بلوک و نیز در ساخت دیوارهای محوطه به کار می‌روند. ریزدانه‌های مورد استفاده در این بلوک‌ها با بلوک‌های سنگین کمی تفاوت دارند و از نظر وزن نسبتا سبک‌تر هستند. این بلوک‌ها با سایز بلوک استاندارد به تولید می‌رسند.

بلوک مدل اتوماتیک

فرآیند ساخت بلوک در دستگاه‌های بلوک‌زن اتوماتیک را به‌صورت ثابت و اتوماتیک انجام می‌دهند. در این دستگاه‌ها، عملیات تولید بلوک‌ها بدون دخالت اپراتور صورت می‌گیرد. بلوک‌ استاندارد در طی مراحل ساخت بدون نیاز به کارگری فیزیکی و جابه‌جایی دستگاه‌های آهنی سنگین به صورت خودکار تولید می‌شود.

پس از تولید بلوک‌ استاندارد در دستگاه، آن‌ها را روی پالت‌های چوبی مخصوص قرار می‌دهند تا  با استفاده از یک نوار نقاله زیر دستگاه بلوک‌زن به فضای عمل‌آوری انتقال پیدا کنند و در آنجا خشک ‌شوند. پس از عمل آمدن کامل در این فضا آن‌ها را به انبار محصولات تولیدشده منتقل خواهند کرد.

یکی از ویژگی‌های دستگاه بلوک‌زن اتوماتیک را می‌توان سرعت و آسانی کنترل آن برشمرد. عملیات تنظیمات و کنترل دستگاه به‌راحتی قابل انجام است. با استفاده از این نوع دستگاه بلوک‌زن به انجام کارهای فیزیکی و جابجایی دستگاه‌های آهنی سنگین نیازی نیست. این موضوع باعث صرفه‌جویی در زمان و نیروی کاری می‌شود.

همچنین، دستگاه بلوک‌زن اتوماتیک قابلیت تعویض قالب و تولید انواع مختلف بلوک را دارد. این ویژگی به کاربر امکان می‌دهد تا بلوک‌های متنوعی را با ابعاد و شکل‌های مختلف و بدون نیاز به تغییر دستگاه یا تجهیزات دیگر تولید کند.

بلوک مدل نیمه‌اتوماتیک

دستگاه بلوک‌زن نیمه‌اتوماتیک عملکردی مشابه دستگاه تخم‌گذار دارد. این دستگاه‌ها با استفاده از مکانیزم‌های خاص و با کمک نیروی برقی و هیدرولیک، بلوک‌های سیمانی را تولید می‌کنند. تفاوت اساسی این دستگاه با دستگاه تخم‌گذار در دقت و مرتب بودن ابعاد بلوک‌ها است.

با استفاده از دستگاه بلوک‌زن نیمه‌اتوماتیک، بلوک‌های سیمانی با ابعاد بلوک استاندارد به تولید می‌رسند. همچنین، این دستگاه‌ها باعث تولید بلوک‌هایی بیشتر با کفی بسیار صاف و یکنواخت خواهند شد. برخورداری از این ویژگی‌ها باعث می‌شود به کمک این دستگاه بلوک‌هایی با کیفیت بیشتر و بهتر و در تیراژ بالاتری به مرحله ساخت و تولید برسند.

جمع‌بندی

استفاده از بتن‌های سبک و نیمه‌سنگین در صنعت ساخت‌وساز به‌دلایل مختلفی صورت می‌گیرد. بتن سبک و نیمه‌سنگین به‌دلیل استفاده از مواد سبک‌تر مانند آجر سبک یا جوف کاه و همچنین افزودنی‌های خاص، وزن کمتری نسبت به بتن سنگین دارد و ابعاد بلوک استاندارد را داراست. این ویژگی می‌تواند مزیتی برای ساختمان‌هایی با بار سازه‌ای کمتر مانند ساختمان‌های چندطبقه و ساختمان‌هایی با محدودیت وزن به‌شمار رود.

منابع

https://betonblock.com/en?gad=1&gclid=Cj0KCQjw4s-kBhDqARIsAN-ipH0ByvLD8O_ClwsK42-uiXfJPrw8MKuah8eC7Qe7Yv6YOyz42o0AMo8aAlBQEALw_wcB

https://betonblock.com/en