کودتا در نیجر چطور منافع آمریکا را تهدید و چین و روسیه را خوشحال می‌کند؟

سلام نو – سرویس بین‌الملل: پیامدهای میان مدت کودتای اخیر در نیجرمشخص نیست، اما نتیجه بلند آن مشخص است. کودتا ثبات در غرب آفریقا و منافع آمریکا و فرانسه در این قاره را تهدید می کند و فرصت‌های چین را ارتقا می دهد. آفریقایی ها آسیب خواهند دید و نیروهای تکفیری مسلمان همچنان فرصت تنفس خواهند داشت. به طور خلاصه بعید است که نیجر در کوتاه مدت به دموکراسی بازگردد.

فرانسوا برد در ادامه گزارش خود در نشنال اینترست نوشت: امیدهای اولیه ابراز شده توسط فرانسه مبنی بر اینکه نیروهای مسلح نیجر برای خنثی کردن کودتا توسط گارد ریاست جمهوری وارد عمل شوند، زمانی که ارتش در کنار کودتا قرار گرفت به سرعت ناکام ماند. ضرب الاجل خشمگینانه رهبران جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (ECOWAS) برای ارتش برای بازگرداندن رئیس جمهور مخلوع به قدرت یا مواجهه با مداخله نظامی هم تاثیری نداشت. تحریم ها اعمال شد و برق نیجر توسط نیجریه قطع شد، اما این به مردم نیجر آسیب می رساند، نه ارتش یا شورشیان.

تحولات نیجر به دنبال وخامت اوضاع امنیتی در بورکینافاسو است که سایر کشورهای منطقه را نیز تحت تأثیر قرار داده است. این یک آزمایش اولیه برای نماینده تازه منصوب شده سازمان ملل در غرب آفریقا و ساحل، لئوناردو سیمائو است که باید پاسخی منسجم داشته باشد. او که پیش از این وزیر امور خارجه موزامبیک بود، باید بتواند واکنش‌های بهتری به رخدادها نشان دهد.

اکوواس  در حال برنامه ریزی برای ایجاد یک تیم واکنش سریع به بحران بوده است، اما تاکنون نتوانسته آن را تامین کند. علیرغم جلسه برنامه ریزی روسای نظامی اکوواس، احتمال کمی برای مداخله نظامی واقعی آفریقا در نیجر وجود دارد مگر اینکه توسط ایالات متحده و فرانسه حمایت مالی و پشتیبانی جدی نظامی صورت بگیرد. سوال این است که آیا فقدان اراده سیاسی، رهبری و بودجه به این معناست که هیچ اتفاقی نخواهد افتاد؟

ارتش نیجر از کودتاهای چاد، مالی، گینه، سودان، بورکینافاسو و گینه بیسائو آموخته است که عواقب کودتا قابل کنترل و در مقابل پاداش آن مطلوب است. در کودتاهای دیگر، زمانی که آمریکا و فرانسه کنار رفتند، روس‌ها در قالب گروه مزدور واگنر به کشور مورد نظر دعوت شدند. ظاهرا دولت‌های آمریکا و فرانسه در این مورد از تاریخ درس نگرفته‌اند.

اگر آمریکا و فرانسه رویکرد و مشارکت خود در آفریقا را بازتنظیم نکنند، به طور فزاینده ای در خطر از دست دادن نفوذ در این قاره خواهند بود و زمین را به چین و روسیه خواهند داد. این باخت شامل از دست دادن دسترسی به مواد معدنی استراتژیک، مانند بیش از ۷ درصد اورانیوم جهان در نیجر، همراه با مضرات جغرافیایی، امنیتی و تجاری است.

مسیر پیش رو مستلزم تمرکز بر ترویج حاکمیت قانون و دموکراسی و همچنین داشتن قدرت برخورد عملی با رژیم‌های غیردموکراتیک و حکومت‌های نظامی است.

پراگماتیسم به معنای پذیرش کودتا به قیمت قربانی شدن حقوق بشر نیست. بلکه به معنای خدمت به منافع مردم فقیر و محروم از طریق انتخاب گزینه‌های کمتر بد است. از آنجایی که فرانسه ضعف و ادعاهای تو خالی خود را  به ویژه پس از کودتای اخیر بورکینافاسو نشان داده، اکنون تعداد آوارگان بیشتر، تهاجمات شورشیان بیشتر، سقوط اقتصادی سریعتر و کودتاها نیز هر روز بیشتر از قبل است.

خطرات برای غرب آفریقا در حال حاضر مشهود است. به عنوان مثال، منابع من در صنعت معدن در ساحل عاج به من گفتند که در بخش شمال شرقی این کشور، هر روزه از بورکینافاسو برای سرقت تجهیزات معدن و مواد غذایی هجوم هایی صورت می گیرد. آنها گفتند: اوضاع قبلا آرام بود، اما اکنون این طور نیست.

سایر منابع صنعتی به حملات در غرب اشاره می کنند، اما شرکت های معدنی در مالی با افزایش امنیت همچنان به استخراج و اکتشاف می پردازند. لیبی، چاد، توگو، غنا، سنگال، بنین، نیجریه و ساحل عاج بیشترین خطر را برای تضعیف وضعیت امنیتی به دلیل کودتا در نیجر و بورکینافاسو دارند.

بزرگترین سود برنده از این وضعیت گینه است، یکی دیگر از کشورهای غرب آفریقا که اخیراً توسط یک کودتای نظامی تصرف شده است. گینه فعالانه طرفدار استخراج معادن است. دولت گینه در حال حاضر در تلاش است تا سرمایه گذاری و درآمد معدن بورکینافاسو را جذب کند و احتمالا برای معدنچیان نیجریه نیز جذاب خواهد بود. ظاهرا گینه اخیراً یک گروه ویژه مبارزه با تروریسم را به مرز مالی اعزام کرده است.

برای اینکه ببینیم آینده نیجر را به کجا می‌برد، باید مراقب سیگنال‌های خاصی بود. عملکرد ارتش این کشور در برابر شورشیان را در نظر بگیرید: اگر نیروهای دولتی در چندین نبرد قابل توجه متوالی شکست بخورند یا یک پایگاه نظامی اصلی تسخیر شود، یا اگر حملات قابل توجهی در نیامی، پایتخت، مانند بورکینافاسو رخ دهد، آمریکا باید آماده باشد که وضعیت به سرعت بدتر شود.

سیگنال دیگر این است که افسران بلندپایه نظامی، مقامات دولتی یا غیرنظامیان از نیجر خارج شوند و دفاتر سازمان‌های غیردولتی و سازمان ملل و تعطیلی سفارت‌ها ادامه داشته باشد.

در حال حاضر، این احتمال وجود دارد که آمریکا و فرانسه سرمایه گذاری ها و پایگاه های ضد تروریسم خود را در نیجر از دست بدهند. روس ها در ازای استخراج معادن و سایر دارایی ها خواهند جنگید. شورشیان افراطی تکفیری مسلمان جایگاه خود را به دست خواهند آورد و چین پول در خواهد آورد و نفوذ خود را افزایش خواهد داد، همه اینها به لطف کاهش ثبات در نیجر و غرب آفریقا است.