سلام نو _ سرویس گردشگری: برج خلعت‌پوشان تبریز در محله کرکج قرار دارد و مربوط به دوره صفویه است. این برج در گذشته محل برگزاری مراسم خلعت‌پوشی بود. در ادامه با این برج تاریخی بیشتر آشنا خواهیم شد.
حدود پنج کیلومتری شرق تبریز در روستای کرگج از دهستان باسْمَنج برج آجری بلندی وجود دارد که به برج خلعت پوشان معروف است. این ساختمان از آثار دوران صفوی می‌باشد و در دوره‌ی قاجار نیز در این بنا خلعت اعطائی پادشاهان ایران بر دوش فرمانداران و خدمت‌گزاران محل انداخته می‌شد. این برج دارای شانزده پهلو و سه طبقه است.
آشنایی با برج خلعت پوشان در تبریز
طبقه اول و دوم سرپوشیده و طبقه سوم بدون سقف است. شِمای کلی برج خلعت پوشان تبریز به یک منشور بلند شباهت دارد. منشور مد نظر شامل سه طبقه مجزا است، ۱۶ ضلع بوده و قطر ۹٫۵ متری می‌باشد. از این رو برج خلعت پوشان، با معماری منحصر به فرد توجه عده زیادی را به خود جلب کرده است.
جالب است بدانید که طبقه سوم این برج بدون سقف است. این طبقه دقیقا همان جایی است که آیین اهدای خلعت در آن انجام می‌شده است. دو طبقه دیگر نیز دارای سقف‌های گنبدی شکل هستند. سقف طبقه دوم و برخی نقاط دیگر برج خلعت پوشان چند باری توسط دانشگاه تبریز بازسازی شده تا این عنصر تاریخی و مهم همچنان پابرجا باشد.
یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های معماری برج خلعت پوشان به راه پله مدور و حیرت‌انگیز آن مربوط می‌شود. مطمئنا بالا رفتن از این پله‌ها برای شما هم مثل بقیه افراد هیجان انگیز خواهد بود. ناگفته نماند که امروزه فضای اطراف برج خلعت پوشان با سنگ فرش مزین شده است. ضمنا، این فضا به منظور انجام برخی تحقیقات علمی و کشاورزی فعلا به دانشگاه تبریز واگذار شده است.
آخرین مراسم خلعت پوشان در این بنا در سال ۱۳۳۰ هجری قمری در زمان حکمرانی صمدخان مراغه‌ای انجام گرفته است.
برج خلعت پوشان تبریز از جمله جاهای دیدنی کمتر شناخته شده تبریز در آذربایجان شرقی است. شهر تبریز فقط به میدان ساعت و پارک ائل گولی و چند مکان معروف دیگر محدود نمی‌شود. آنهایی که تبریز را می‌شناسند، به خوبی می‌دانند که در این شهر نقاط تاریخی و دیدنی دیگری هم هست که به دلایل مختلفی معمولا چندان اسمی از آنها شنیده نمی‌شود.
یکی از این مکان، برج خلعت پوشان تبریز نام دارد. مکانی بسیار جذاب و تماشایی که مسلما به خاطر قدمت تاریخی‌اش می‌تواند حرف‌های بسیار زیادی برای گفتن داشته باشد. اگر نام این برج شما را کنجکاو کرده، بد نیست بدانید که برج مد نظر مکان خلعت پوشان در دوران قاجار بوده و در واقع، خلعت‌های اهدایی از طرف شاهان کشوری به حکمرانان آذربایجان، در داخل این مکان بر دوش آنها گذاشته می‌شد.
سیر تاریخی برج خلعت پوشان
قدمت برج خلعت پوشان تبریز به دوران صفویه بر می‌گردد. در واقع هم دوران صفویه و هم دوران قاجاریه اوج شکوه این برج بود. در آن زمان، این برج محلی بود که در آن، انعام و خلعت پادشاهی به حاکمان آذربایجان اهدا می‌شد. به همین دلیل، برج خلعت پوشان را می‌توان محل تجمع بزرگان و اجرای مراسمات مهم شهری و کشوری دانست. جالب است بدانید که آخرین مراسم انجام‌شده در این برج به سال ۱۳۳۰ باز می‌گردد.
برج خلعت‌پوشان تبریز دارای سه طبقه و به‌شکل یک منشور بلند است که این منشور دارای قاعده‌ای کثیرالاضلاع با ۱۶ ضلع و قطر ۹/۵ متر است. طبقه اول این برج دارای سقف گنبدی شکل است، سقف طبقه دوم آن هم در ابتدا ریخته شده بود که بعدها با پوشش تیرآهن مرمت شده است؛ طبقه سوم هم بدون سقف است.
بر اساس متون و سفرنامه‌های دوره قاجاریه برج در داخل استخری قرار داشت که با گذشتن از روی پلی ورود به ساختمان میسر می‌شده است. اکنون کانال اطراف برج پر شده و به‌صورت پیاده رو فرش شده‌ای در آمده است.
سر جان مالکُلم در کتاب خود به نام تاریخ ایران می‌نویسد:
چون وضع حکومت چیره بر ایران چنان است که می‌بایست در هر امری ملاحظه شئونات سلطنت بشود بسیاری از آیین‌ها در ایران از این سبب رواج یافته است.
هر چیز که نام پادشاهی بر آنست یا از آن شاه است باید با احترام و آزرم با آن عمل نمایند و به گونه ویژه‌ای ادای لوازم آداب کنند، برای نمونه اگر خلعتی از سوی پادشاه به حکام بلد یا کسی دیگر حتی شاهزادگان خانواده پادشاهی فرستاده شود، باید به مسافت چند میل به پیشواز آن رفته با سپاسگزاری بسیار خلعت را بپوشد آن گونه که هر استان حاکم نشینی جای ویژه‌ای در بیرون شهر دارد که آن را خلعت پوشان گویند.
خلعت پوشان حدودا چهار مایل بیرون شهر قراردارد.
شاید بیشترین هزینه‌ای که صرف بازدید از برج خلعت پوشان می‌شود، کرایه تاکسی یا پول سوخت خودروی شخصی باشد. زیرا قیمت ورودیه این مکان بسیار پایین است. اگر در سفر به شهر تبریز علاقه مند به بازدید از برج خلعت پوشان باشید، می‌توانید در برنامه سفر خود حدود ۴۵ تا ۹۰ دقیقه را به این مکان اختصاص دهید و از تماشای آن لذت ببرید.
با توجه به قرار گرفتن برج خلعت پوشان در محوطه‌ای سرسبز و تماشایی، سفر به این مکان در فصل بهار و تابستان بسیار خوب و به یاد ماندنی خواهد بود. از طرفی دیگر، در این فصل‌ها همواره خورشید بسیار دیرتر غروب کرده و مدت زمان زیادی برای بازدید از محوطه زیبای برج خلعت پوشان به وجود می‌آید.
نظر شما