سلام نو _ سرویس گردشگری: یکی از این موزه های بسیار محبوب و مشهور تهران «موزه آبگینه و سفالینه های ایران» است که بسیاری آن را با نام مختصرش، موزه آبگینه می شناسند؛ مکانی که محل نمایش شیشه ها و سفال های باارزشی‌ست که از قدیم تا امروز کشف شده و مورد استفاده بودند.
این موزه در ساختمانی زیبا و تاریخی متعلق به اوایل حکومت پهلوی در باغی به مساحت ۷۰۰۰ مترمربع در خیابان 30تیر تهران ساخته شد؛ خانه ای باشکوه و هشت ضلعی که به دستور احمد قوام، یکی از سیاستمداران و نخست وزیرهای ایران ساخته شد و چندی به عنوان سفارت کشورهای مصر و افغانستان مورد استفاده قرار گرفت.
در سال ۱۳۵۴ خانه قوام که خود به مانند موزه ای جذاب از معماری و هنر است به دفتر فرح پهلوی فروخته و به موزه تبدیل شد. چهار سال بعد موزه به طور رسمی افتتاح و خانه و باغ آن در سال ۱۳۷۷ به شماره ۲۰۱۴ در فهرست آثار میراث ملی ایران قرار گرفت.
امروزه موزه آبگینه و سفالینه ایران تحت نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فعالیت می کند و مدیریت آن در حال حاضر بر عهده خانم فرزانه قائینی‌ست.
جاذبه‌های موزه آبگینه
اگر اهل تهران‌گردی باشید، بدون شک نام خیابان سی تیر یا قوام السلطنه را شنیده‌اید. خیابانی که در تاریخ کشور نقش مهمی ایفا کرده است. گوشه گوشه این خیابان بناهای قدیمی و مکان‌های دیدنی متعددی همچون موزه علوم و فنون، کلیسای پطرس مقدس و آتشکده آدریان تهران به چشم می‌خورد.
علاوه بر این در این خیابان می‌توانید در کافه‌ها و رستوران‌های سنتی مانند رستوران گل رضائیه و غرفه‌های غذاهای خیابانی آن غذاها و خوردنی‌های خوشمزه میل کنید.
یکی از دیدنی‌های این خیابان موزه آبگینه و سفالینه است که اولین موزه شیشه و سفال ایران محسوب می‌شود. این موزه در خانه قوام السلطنه نخست وزیر احمد شاه قاجار و حکومت پهلوی قرار دارد که از خانه‌های تاریخی و تماشایی تهران و از آثار ملی به شمار می‌رود.
خانه قوام السلطنه در عهد قاجار و در باغی به وسعت هفت هزار متر مربع با زیر بنای ۱,۰۴۰ متر مربع ساخته شده است. معماری این ساختمان هشت ضلعی ترکیبی از معماری ایرانی-باروک است. در نمای بیرونی بنا معماری ایرانی و در معماری داخلی موزه معماری غربی به کار رفته است.
اشیای موزه آبگینه در دو طبقه و پنج تالار به نمایش گذاشته شده است. در طبقه اول موزه تالارهای صدف، زرین‌فام و لاجورد را خواهید دید که در آن‌ها اشیا مربوط به دوران اسلامی تا معاصر به نمایش گذاشته شده‌اند. سایر تالارها نیز در طبقه دوم قرار دارند.
- بخش ورودی: در قسمت ورودی موزه ابزار، ادوات، انواع مواد و رنگ‌هایی که در ساخت شیشه استفاده می‌شوند و نیز نمونه‌هایی از اشیا شیشه‌ای وجود دارد.
- تالار سمعی و بصری: در این تالار نمایی از یک گور پیش از تاریخ وجود دارد که درون آن اسکلتی از انسانِ پیش از تاریخ، وسایل و زیورآلات آن به‌صورت نمادین قرار داده شده است.
- تالار مینا: در تالار مینا می‌توانید از قدیمی‌ترین اشیای این موزه دیدن کنید. این آثار شیشه‌ای متعلق به اوایل هزاره دوم پیش از از میلاد است که شامل میله‌های شیشه‌ای به دست‌آمده از چغازنبیل است.
- تالار بلور: این تالار دربرگیرنده اشیای شیشه‌ای است که در داخل ویترین‌هایی برگرفته از معماری دوره هخامنشیان و نقش رستم در شیراز به نمایش در آمده‌اند.
- تالار صدف: دیدنی‌های این تالار شامل اشیای سفالین و شیشه‌ای دوران اسلامی است که در دکوراسیون صدفی شکل به نمایش گذاشته شده‌اند.
- تالار زرین‌فام: یکی دیگر از تالارهای موزه آبگینه است که به نمایش سفال‌های زیبای زرین فام اختصاص دارد.
- تالار لاجورد: این تالار شامل دو بخش لاجورد یک و دو است و در آن ویترین‌هایی که از فرم خیمه‌های مغولی و برج‌مقبره‌های آن دوران الهام گرفته شده است خودنمایی می‌کند. اشیای این تالار شامل آثار سفالین و شیشه‌ای مربوط به دوران تیموری و ایلخانی تا دوران صفوی و قاجار است.
معماری موزه آبگینه و خانه قوام السلطنه
در ساخت خانه قوام مصالحی چون آجر، گچ، ملات گل و آهک با نمای آجری به کار رفته است. این خانه سه طبقه شامل زیرزمین یا حوض‌خانه، همکف، طبقه اول و سرسرا است. در طبقه همکف این بنا پلکان‌هایی چوبی زیبا و دو طرفه‌ای به شکل دو نعل اسب تودرتو وجود دارد که با الهام از سبک روسی ساخته شده و به طبقه دوم این بنا راه می‌یابد.
وجود ایوان و ستون‌های کناری ورودی خانه قوام، از شاخصه‌های معماری دوران اواخر قاجار و پهلوی اول است. سرسرای موزه پیش از استقرار سفارت مصر در این محل به شکل گنبدی ساخته شده بود و اینک به‌صورت مسطح دیده می‌شود.
در سیمای عمارت نیز تزیینات معماری متنوعی به کار رفته است. در پله‌ها و درها منبت‌کاری و در نمای ساختمان ۵۰ مدل آجرکاری با الهام از دوره سلجوقی جلوه‌گری می‌کند. داخل ساختمان نیز تزیینات بسیاری شامل آینه‌کاری و گچ‌بری دیده می‌شود. بخشی از آیینه‌کاری‌ها در طبقه دوم در سال ۱۳۶۸ اضافه شده است که اغلب مضامینی مذهبی و انقلابی دارند.
هانس هولاین، معمار برجسته‌ی اتریشی، در طراحی خود این خانه از عناصر تلفیقیِ اروپایی و ایرانی، و در طراحیِ ویترین‌های موزه از کاخ تچر (متعلق به داریوش کبیر) و کعبه‌ی زرتشت (واقع در نقش رستمِ مرودشت) الهام گرفت و زیباترین عناصر ساختمان‌سازیِ ایران باستان را در آن به کار بست.
پلکان این خانه به شیوه‌ی کاخ‌های مجلل روسی طراحی شده اما در گچ‌بری‌ها و منبت‌کاری‌ها، آثاری از طرح‌های استادانه‌ی ایرانی پیداست. ویترین‌های موزه آبگینه و سفالینه از زیباترین نمونه‌ها در نوع خود در تمام دنیاست.
قدیمی‌ترین اشیای موزه آبگینه و سفالینه، مربوط به عصر پیش از تاریخ‌اند و قدمتِ قدیمی‌ترین سفال دست‌ساز آن، شیئی با ارزشِ بی‌نهایت زیاد، مربوط به عهد اشکانی است. قدیمی‌ترین شیء شیشه‌ایِ آن هم مشهور است به سیلندرِ شیشه‌ای؛ شیئی که از معبد چغازنبیل به دست آمده و دوهزار سال پیش از میلاد ساخته شده؛ زمانی که بشر، کمتر به فکر زیباییِ ظاهریِ اشیا بود و بیشتر، کاربرد آن‌ها را مهم می‌دانست.
جدا از اشیای موزه و این‌که نیت سر زدن به موزه‌ها دیدن همین قبیل اشیاست، خودِ ساختمان موزه و تالارهای متعدد آن، صرف‌نظر از اشیای بسیار گران‌بها و شاهکاری که در خود جای داده‌اند، انگیزه‌ای لازم و کافی برای دیدن این شاهکار معماری و هنر است.
نظر شما