خانه علوی؛ موزه‌ای درجه یک در تبریز

سلام نو _ سرویس گردشگری: خانه علوی ، موزه زنده سفال در تبریز می باشد که در آن هنر سفالگری که یکی از کهن‌ترین و زیباترین هنرهای ساخت دست انسان است که با بازی و به حرکت درآوردن گِل، آثاری بسیار زیبا و ناب را به ارمغان می‌آورد را به نمایش گذارده اند.

قدمت این موزه به دوره قاجار و پهلوی برمی‌گردد.تاریخچه سفال ایران به زمان‌های بسیار دور بازمی‌گردد و خیلی‌ها آغاز هنر سفال و سفالگری را از ایران می‌دانند.

آشنایی با خانه علوی

خانه علوی ، موزه زنده سفال در تبریز می باشد که در آن هنر سفالگری که یکی از کهن‌ترین و زیباترین هنرهای ساخت دست انسان است که با بازی و به حرکت درآوردن گِل، آثاری بسیار زیبا و ناب را به ارمغان می‌آورد را به نمایش گذارده اند.

تاریخچه سفال ایران به زمان‌های بسیار دور بازمی‌گردد و خیلی‌ها آغاز هنر سفال و سفالگری را از ایران می‌دانند.

تبریز به واسطه‌ی ولیعهد نشینی در دوره‌ی قاجار پر است از خانه‌های قدیمی دوران قاجار . البته قطعا می دانید که قدمت شهر تبریز بسیار بیش از اینهاست اما تبریز همواره با زلزله های مهیبی مواجه بوده و یادگارهای چندانی از دوره‌های قدیمی تر ندارد.

از دوره ی قاجار به بعد تبریز با زلزله‌های بزرگ مواجه نبوده و خانه‌های قاجاری را در دل خود سلامت نگاه داشته است.

موزه سفال یا موزه زنده سفال یکی از موزه‌های تبریز است که در محل خانه علوی واقع شده است. قدمت این موزه به دوره قاجار و پهلوی برمی‌گردد و چون بانی ساخت آن خوانده‌ی صرافلار بوده است، به همین دلیل گاه خانه صرافلار نیز خوانده می‌شود.

این موزه در خیابان شمس تبریزی، روبروی ایستگاه گرو، کوچه صرافلار واقع شده است و پلاک سفالی آن شاید اولین چیزی باشد که در این خانه توجه شما را به خود جلب می‌کند. گفته می‌شود گچبری‌های این خانه زیبا در نوع خود یک شاهکار است.

این موزه از این جهت موزه زنده نامیده می‌شود که تمام کارهای سفالگری و جابه‌جایی آن‌ها توسط هنرجویان و اساتید سفالگری در طبقه زیرزمین قابل مشاهده است. سفال‌های مورد استفاده در این موزه به رنگ سفید هستند. این موزه را می توان تنها موزه زنده‌ی سفال کشور نامید.

این خانه زیبا در سال ۱۳۷۹ به‌دستِ استان‌داری وقت آذربایجان‌شرقی و سازمان میراث فرهنگی خریداری و مرمت و بازسازی شده و بعد از آن در سال ۱۳۸۴ تغییر کاربری داد و به خانه موزه سفال نام‌گذاری و محل برگزاری کلاس‌های سفالگری شد و هم‌چنین به عنوان موزه زنده سفال شروع به فعالیت کرد.

سفال سفید مشخصه‌ی هنر سفال گری و میراث ماندگار آذربایجان است. بیشتر معادن این خاک های سفید در زنوز است،خاستگاه این هنر نیز روستای زنوز از توابع مرند است.

ساعات بازدید: ۹ صبح الی ۱۷ بعد از ظهر

معماری جالب خانه علوی

تاریخ این خانه قدیمی به دوره قاجاریه – پهلوی بر می گردد که بصورت زیرزمین و یک طبقه فوقانی با معماری اصیل ایرانی احداث شده است و دارای ایوان در نمای اصلی بوده که بر روی دو ستون استوار شده و دارای گچکاری های زیبا میباشد.

قسمت ورودی این بنا در گذشته به شکل هشتی بود که با گذر زمان و تفکیک قطعه کامل به قطعات مستقل، این هشتی از بین رفته و ورودی از طریق یک دالان باریک انجام می‌شود. حیاط این خانه به شکل مستطیل بوده و شامل یک حوض زیبا و دو باغچه می‌شود.

تزئینات به کار رفته در نمای این ساختمان گچی سنتوری و نمای اصلی به شکل درخت مو و همچنین آجرکاری‌های گچبری شده است. در دو طرف ایوان نیز دوباره از جنس گچ، گل، بوته و پرندگان زیبایی نمای این خانه را حیرت‌انگیز می‌کند.

گفته می‌شود گچبری‌های این خانه زیبا در نوع خود یک شاهکار است.از در ورودی که بگذرید نمای سفید رنگ این خانه توجه شما را جلب خواهد کرد. درخت‌های حیاط و حوض فیروزه ای رنگ وسط آن چشم‌نواز است.
این بنا دارای یک طبقه فوقانی و یک طبقه زیرزمین است که معماری آن اصیل ایرانی است. نمای اصلی خانه دارای یک ایوان است که بر روی دو ستون بزرگ با گچکاری‌های زیبا استوار شده است.

خانه علوی از یک زیرزمین و یک طبقه اصلی تشکیل شده است. زیرزمین خانه برای کلاس‌های عملی چرخ‌کاری سفال است و طبقه اول که قسمت اصلی ساختمان است، محل موزه زنده سفال و گالری سفال است.

یک طبقه کوچک هم دارد که دو اتاق دارد و کلاس‌های سفال و هنرهای تجسمی در آن‌ها تشکیل می‌شود. طبقه ی بالا با پنجره های ارسی و سالنی زیبا محل نگهداری آثار منحصر به فرد سفالگران تبریزی است. در طبقه بالا نیز می توانید برای یادگار سفال نیز تهیه کنید.
موزه سفال تبریز چهار قسمت اساسی دارد: حوضخانه که در قسمت زیرزمین قرار گرفته و عموماً برای اجتماعات و جلسات هنرمندان و نمایشگاه‌های موقت استفاده می‌شود، نمایشگاه دائمی که همان بخش اصلی موزه برای نمایش آثار سفالگران برجسته تبریزی مانند خانم تطهیری مقدم، استاد قابچی و غیره است.
سالن اول، بخش نمایش آثار استاد فریده تطهیری‌مقدم، یکی از هنرمندان سفالگری، است. بعد از بازدید از سالن اول به سالن دوم می‌رویم که بزرگ‌ترین بخش موزه است که هم از نظر طراحی و معماری بسیار زیباست و هم شامل آثار بسیار زیبا و ارزشمند جمعی هنرمندان سفال است.
ازجمله آثاری که در موزه زنده سفال به نمایش گذاشته شده، می‌توان به هنرهای سفالینه سنتی، مشبک‌کاری، سفال‌هایی که روی آن‌ها نقش‌ونگارهای زیبا و سنتی طراحی شده، کتیبه، تابلوهای سفالی و… اشاره کرد که همگی آن‌ها هنر دست هنرمندان سفال استان آذربایجان‌شرقی و شهر تبریز، مانند استاد فریده تطهیری‌مقدم، استاد قاب‌چی، سعیده خوشرنگی هستند.