دژ جولیان؛ جاذبه‌ای باستانی و خاص در ایلام

سلام نو _ سرویس گردشگری: دژ جولیان که از جاذبه‌های گردشگری آبدانان به حساب می‌آید، در قسمت شمال شرقی شهر باستانی جولیان واقع در دهستان چم کبود در ۱۵ کیلومتری شهرستان ابدانان استان ایلام کشور ایران قرار دارد.

جولیان که توسط محلیان با نام «ژیلیو» خوانده می‌شود در دامنه کبیرکوه قرار دارد و دارای قدمتی بیش از ۱۵۰۰ سال است. بر روی تپه ماهور طبیعی مشرف بر این شهر باستانی آثاری از این قلعه قدیمی قرار دارد که بصورت دژی مستحکم ساخته شده‌ است.

مصالح به‌ کار رفته در معماری بنا، سنگ و گچ است که بیشتر از قلوه سنگ‌های محل استفاده شده‌ است. دیوار این دژ با توجه به موقعیت تپه ساخته شده و از نظم خاصی برخوردار نیست.

آشنایی با دژ باستانی جولیان

محوطه تاریخی جولیان آبدانان ،نمادی از معماری ایران باستان و تاریخ کهن ساسانی است. در شمال شرقی شهر قدیمی جولیان نیز دژ جولیان قرار گرفته است. شهر تاریخی و قلعه جولیان با شماره های ۲۷۱۶۰ و ۲۶۸۸۵ در سال ۱۳۸۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند.

شهر تاریخی جولیان آبدانان‌ که نمادی از معماری ایران باستان است در روستای چم کبود قرار دارد. جزو جاذبه های آبدانان محسوب می شود. این شهر تاریخی (نام محلی ژیلیو) را می توان نمادی از معماری ایران کهن و تاریخ ساسانیان دانست. جولیان شامل سه بخش اماکن مسکونی، چهار طاقی و آتشکده و قلعه دفاعی بوده است.

این شهر در زلزله ای ویرانگر در سال ۳۳۴ هجری قمری کاملا تخریب شده و هم اکنون تنها به صورت تپه ای با برخی سنگ های بجا مانده از آن دوران دیده می شود. در ساخت آن از سنگ، قلوه سنگ، گچ نیم کوبیده شده با پلان مستطیل و مربع که عرض دیوارهای آن قطور و دارای طاق، پنجره و درهای کوتاه بودند استفاده شده بود.

بر روی تپه ماهور طبیعی مشرف بر این شهر باستانی آثاری از قلعه ای قدیمی قرار دارد که بصورت دژی مستحکم ساخته شده است و چشم انداز آن دشت جولیان است. بخشی از دیوار باقی مانده به صورت کنگره ‌ای ساخته شده و ارتفاع دیوار حدود دو متر بوده است.

احتمالاً دژی است که نسبت به بناهای شهر باستانی جولیان از قدمت بیشتری برخوردار بوده است. دیوار این دژ با توجه به موقعیت تپه ساخته شده و نظم خاصی ندارد. در جبهه غربی آثاری از در ورودی به داخل محوطه بنا دیده می ‌شود.

موقعیت دامنه تپه در قسمت غربی مشرف به شهر و چهارطاقی جولیان است. به نظر می ‌رسد این بنا به صورت معبر پله‌ای بوده است که بر اثر فرسایش، آثار آن از بین رفته است. در ساخت قلعه نیز از مصالحی همچون قلوه سنگ و گچ استفاده شده است.

ویژگی‌های جولیان و دژ زیبای آن

این بنا بر روی تپه ای مرتفع، به نام ماهور ساخته شده است. در گذشته قلعه و دژ های نظامی را برای دیدبانی بهتر بر روی بلندا می ساخته اند تا دیدبان بتواند تمامی شهر را زیر نظر داشته باشد.

دژ جولیان از جاذبه های توریستی تاریخی استان ایلام است که در شمال شرقی شهر باستانی جولیان و در 15 کیلومتری شهرستان آبدانان از توابع استان ایلام قرار گرفته است. این دژ توسط مردم منطقه با نام ژیلیو شناخته می شود و در دامنه ی ارتفاعات کبیر کوه واقع شده است.

این بنای باستانی دارای قدمتی بیش از 1.5 قرن است که همین قدمت بسیار بالا باعث تبدیل این مکان به یکی از جاذبه های استان ایلام شده است و باعث شده که دژ جولیان از قدیمی ترین بنا های این استان تاریخی باشد. مصالح به کار رفته در این دژ بسیار محکم و استوار شامل سنگ و گچ است که از قلوه سنگ نیز استفاده شده است.

جولیان به معنی خانه زندگی و آب به عنوان یکی از عناصر مقدس و مورد نیاز مردم زاگرس میانی از جمله مردم شهر جولیان بوده است. در زمان های نسبتاً دور، جولیان با «نخجیر کول رو» یکی از کشتارگاه های تاریخی خسروان، شاهان و عمرای عهد ساسانی در ارتباط بوده.

بر دشت و زمین های زراعی روستای چم کبود که یکی از حاصلخیزترین اراضی این دیار بوده، اشراف کامل داشته است. شهر تاریخی جولیان از مراکز حوضه زاگرس و ارتباط دهنده ماسبزان (به معنای ماهی بازان) که از ایالت های سیمره بوده با شهرهای سرابباغ و مناطق دهلران و حوضه کرخه در خوزستان بوده است.

شهر تاریخی جولیان چنان جولانگاه زمینهای کشاورزی شده که تنها زمانی متوجه تاریخی بودن این شهر می شویم که در نزدیکترین نقطه از آن قرار گیریم. زمینهای کشاورزی تا عمق این شهر تاریخی رسیده و دیوارهای این شهر به طور کامل تخریب شده و اثری از تاریخ نیست و هر آنچه هست زمین کشاورزی است.

دیوارهای اندکی نیز که از این شهر تاریخی باقی مانده در حال تخریب است. در وسعت ۱۰ هکتاری این شهر تاریخی کشت گندم و جو انجام می شود. طبق گفته کارشناسان از شاخصه های معماری مهم این مکان وجود چهارطاقی ها، طاق های ضربی، طاق های جناحی و … است. ولی در حال حاضر چنین ویژگیهای در این شهر تاریخی وجود ندارد.