سلام نو _ سرویس گردشگری: بنای معروف به معبد آناهیتا در مرکز شهر کنگاور در استان کرمانشاه بر سر راه همدان به کرمانشاه قرار دارد. این بنا بر روی تپه ای طبیعی با حداکثر ارتفاع سی و دو متر نسبت به سطح زمین های اطراف ساخته شده است. برخی از مورخین این بنا را معبدی برای الهه آناهیتا دانسته اند.
آناهیتا به معنای پاک و دور از آلودگی در اعتقاد ایرانیان باستان الهه آب، فرشته نگهبان چشمه‌ها و باران و همچنین نماد باروی، عشق و دوستی بوده است. این اعتقاد از دوران پیش از زرتشت در ایران وجود داشته و در دوران‌های بعدی هم مورد توجه قرار گرفته است.
به احترام این الهه ایرانی معابد و تندیس‌های فراوانی در دوره‌های تاریخی پیش از اسلام در سرزمین ایران ساخته شده است. همچنین پل دختر و قلعه دختر هایی که در سراسر ایران ساخته شده اند به احترام و به یاد این الهه بنام دختر مزین هستند.
سیر تاریخی معبد آناهیتا در کرمانشاه
قدمت معبد آناهیتا که برای ستایش و احترام به مقام الهه آب در ایران باستان مورد استفاده قرار می‌گرفت، با توجه به مستندات تاریخی به قرون قبل از میلاد می‌رسد. اولین سنگ‌بنای این معبد در عصر هخامنشیان بنا شد و ساخت آن تا دوره‌های بعدی ادامه پیدا کرد و در دوره ساسانیان به اتمام رسید.
این ساختمان پس از ورود اسلام به ایران بسیار تغییر کرد و در ضلع شمال غربی آن امامزاده ابراهیم، مسجد و بازاری ساخته شد. در بررسی‌های مختلف، بقایایی از تاسیسات شهری دوره سلجوقی در محوطه معبد پیدا شد که نشان می‌دهد این مکان در این دوره نیز مورد استفاده قرار داشت.
در طول زمان مردم که از سرگذشت، اهمیت و ارزش معبد آناهیتا اطلاعی نداشتند، به‌تدریج خانه‌های خود را در این محوطه بنا کردند تا اینکه شکل اصلی آن به فراموشی سپرده شد.
به‌دلیل گذشت چندین قرن از ساخت معبد آناهیتا و وقوع حوادث طبیعی یا تخریب‌های انسانی سهوی و عمدی، به‌طور دقیق نمی‌توان در مورد تاریخ ساخت، نوع کاربری و فضای معماری آن اظهار نظر کرد. در هر صورت، برخی از محققان به تبعیت از نوشته‌های مورخان ایرانی و عرب سده سوم هجری قمری به بعد، این بنا را کاخی ناتمام برای خسروپرویز معرفی کرده‌اند.
عده‌ای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم قبل از میلاد و عده دیگر آن را به سده اول قبل از میلاد نسبت می‌دهند. سیف‌الله کامبخش‌فرد،کاوشگر بنا، آن را متعلق به سه دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی می‌داند و مسعود آذرنوش کاوشگر دیگر بنا، آن را کاخ ناتمامی از خسرو پرویز در اواخر دوره ساسانی معرفی کرده است.
معماری منحصر به فرد معبد آناهیتا کرمانشاه
در معماری این بنا به طور کلی توجه به سمت آب و الهه آب بوده است. دالان های اطراف معبد آب را به طرز بسیار زیبایی به وسط سازه و استخر مربعی هدایت می کردند. همچنین در دو طرف معبد نیز سردیسی از سرِ چهار گاو را روبروی هم قرار داده بودند تا در زمان آبگیری استخر تصویرشان به درون آب بیفتد و فضا افسانه ای شود.
در مورد معبد بودن این ساختمان نیز می توان به تعداد زیادی علامت داغ به جا مانده از آتش بر روی صفحه های سنگی بنا اشاره کرد.
علامت های داغی که در آتشکده های زرتشتی دیده می شود، همین علامت هایی هستند که نشان دهنده انجام مراسم مذهبی در این مکان بوده است. ستون ها و سرستونهای عظیم توجه همه را به سوی خود جذب می کند. این بنا در صفحه ای با ۳ سطح از زمین احداث شده بود که از پایین به بالا ابعاد آن کوچکتر شده است.
این ساختمان کاملا بر اساس معماری ایرانی بنا شده است؛ بدین صورت که بر روی ارتفاعات، تپه ها و صخره های طبیعی ساخته شده است.
پرستشگاه ها و چهارطاقی آتشکده ها برای انجام مراسم مذهبی در هوای آزاد بوده است. حیاط وسیع محصور شده با دیوار و ستون وجود دارد. پله های دوطرفه برای ورودی بنا و فرم مربع در پلان ها و همچنین استفاده از مصالح سنگ، خشت و گچ نشان دهنده معماری ایرانی در این بنا است.
بازدید از معبد آناهیتا
بدون شک معبد آناهیتا به لحاظ ارزش تاریخی از جمله برجسته‌ترین آثار و میراث‌های فرهنگی سرزمین ایران است. همچنین ویژگی‌های منحصر به فرد این محوطه تاریخی می‌تواند در جذب گردشگر داخلی و خارجی و رونق اقتصادی منطقه هم تاثیر گذار باشد. این اثر سال‌هاست در انتظار ثبت در فهرست جهانی یونسکو قرار دارد. یکی از موانع ثبت این اثر در فهرست جهانی یونسکو کامل نشدن پژوهش در مورد سابقه بنا و قطعی نشدن نظریه‌های مربوط به سابقه تاریخی آن است.
برای رفتن به معبد آناهیتا باید به استان کرمانشاه و شهر کنگاور در ۹۴ کیلومتری شهر کرمانشاه سفر کنید. معبد آناهیتا در میان راه همدان تا کرمانشاه قرار گرفته است که باید به مرکز شهر کنگاور و خیابان شهدا بروید و از آنجا با تاکسی های مخصوص به این معبد زیبا برسید.
- راهنمای گردشگری حاضر در معبد، اطلاعات جامع و مفیدی را به‌صورت رایگان در اختیار شما می‌گذارد.
- ساعت بازدید از معبد در نیمه اول سال از ساعت هشت تا ۱۹ و در نیمه دوم سال از ساعت هشت تا ۱۸ است.
- معبد آناهیتا در روزهای تاسوعا و عاشورا، رحلت پیامبر (ص)، شهادت امام جعفر صادق (ع)، شهادت حضرت علی (ع)، رحلت امام خمینی (ره) تعطیل است.
- هنگام بازدید از معبد آناهیتا از نوشتن یادگاری و ریختن زباله بپرهیزید.
نظر شما