کلیساگردی در کلیسای کانتور قزوین / جاذبه‌ای تاریخی در قزوین که باید دید

سلام نو _ سرویس گردشگری: کلیسای کانتور که به کلیسای روس‌ها (Russian Church) نیز معروف است، داستان بسیار جالب تاریخی دارد که خواندن آن خالی از لطف نیست. در زمان قاجار تردد و حضور روس‌ها در ایران بسیار زیاد بود و این امر خواه یا ناخواه تاثیرات بسیار زیادی روی معماری و عوامل دیگری در کشورمان داشت.

برای مثال عمارت شهرداری قزوین که آن را در مطلبی مجزا برایتان شرح داده‌ایم نیز یکی از بناهاییست که روس‌ها در ایران ساخته‌اند. جالب است بدانید که این مقوله بیشتر در شهر قزوین به چشم می‌خورد.

چرا که ما شاهد بنای قدیمی و فاخری نظیر کلیسای کانتور در این شهر هستیم که آن هم توسط روس‌ها بنا شده است و معماری آن بسیار عالی و بی‌بدیل است. برای آشنایی بیشتر با کلیسای کانتور تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.

سیر تاریخی کلیسای کانتور قزوین

در واقع اگر بخواهیم در مورد تاریخچه این کلیسا توضیح بدهیم باید به جریان راه‌سازی در ایران اشاره کنیم که تاثیر بسزایی روی بناهایی داشت که توسط روس‌ها ساخته شده‌اند.

راه‌سازی در ایران بیشتر بعد از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به خارج از کشور به اوج خود رسید و از آن هنگام به بعد پای روس‌ها به مملکتمان بیشتر باز شد و آن‌ها شروع به راه‌سازی در کشورمان کردند. چنانچه که می‌توان به احداث جاده تهران-قزوین اشاره کرده که به راه شوسه معروف بود.

در آن زمان فرماندار قزوین یعنی آقا باقر اصفهانی روی این پروژه نظارت داشت و دستور ساخت و اجرای این راه را صادر کرده بود. اما از آنجایی که این پروژه روند دراز مدتی (با توجه به امکانات آن زمان داشت)، روس‌ها به ناچار مجبور به سپری کردن زمان زیادی در ایران بودند.
سپری کردن زمان زیاد در ایران توسط روس‌ها موجب شد تا آن‌ها به فکر ساخت بناهایی برای آسایش و رفاه خودشان باشند که در بالا به عمارت شهرداری قزوین اشاره کردیم که قبل از واگذار شدن به شهرداری قزوین محلی برای اقامت و استراحت روس‌ها بود.

کلیسای کانتور نیز یکی از این موارد است که توسط روس‌ها برای عبادت و انجام مراسم مذهبی ساخته شد. گفته می‌شود این کلیسا به دستور شرکت بیمه و راهسازی روسی که مدیر آن شخصی به نام آناتولی نکالایویچ بستلم بود ساخته شد که صرفا برای انجام عبادت کارکنانش در نظر گرفته شده بود. این امر نشان از توجه ویژه این شخص برای کسانی که در شرکت او فعالیت می‌کردند داشت.

معماری و بخش‌های جالب کلیسای کانتور قزوین

این کلیسای کوچک سرخ رنگ ساختاری شبیه به بسیاری از کلیساهای دیگر در جهان دارد و براساس طرح طلیبی ساخته شده است. معماری آن شامل یک پلان چند ضلغی نامنظم است که استفاده از آجرهای قرمز لعابدار در نما و پوشش شیروانی گنبدها سبب شده تا این بنا نسبت به بسیاری از بناهای قزوین و سایر کلیساها متمایز به شمار بیاید.

اکثر این کلیساهای آجری با استفاده از آجر و ملات ساخته شده اند و در دیوار آنها پنجره هایی ساخته شده است. با توجه به این که در مذهب ارتودکس به صورت ایستاده عبادت می کردند این کلیسا کوچک ساخته شده است و به منظور افزایش سرعت در ساخت و آماده سازی از انجام تزیینات زیاد در آن پرهیز کردند.

• محوطه کلیسا

به منظور ورود به محوطه ی کلیسای کانتور در قزوین می بایست از سمت جنوب آن اقدام کنید. دو بخش از پیرامون کلیسا با نرده های آهنی محصور شده و در دو سوی شرقی و شمالی با دیواری محدود شده است. ساختمان سرخ کلیسا از درون کوچه به راحتی قابل مشاهده است و محوطه این کلیسا آرامگاه هایی از یک خلبان و مهندس روسی دیده می شود. مهندس روس در ایران از دنیا رفته و هواپیمای خلبان روس نیز در نزدیکی قزوین سقوط کرده است.

• ورودی ساختمان کلیسا

در بخش غربی کلیسای کانتور در قزوین ورودی کلیسا قرار دارد و فضایی با سقف شیب دار را شامل می شود که در ورودی با قوسی های هلالی در آن دیده می شود. این محدوده تنها قسمتی از کلیسا است که از آجر قرمز استفاده نشده است. فضای جلوی ورودی شبیه به ایوان کوچکی است که با ستون های چوبی احاطه شده است و تقریبا نیم متر است، از عناصر چوبی برای حائل این ساختمان استفاده شده است. در دو طرف این ورودی، نقش گچ بری برجسته از یک صلیب در تاج گل هم دیده می شود که چهره ای متفاوت را با دیگر صلیب هایی که در کلیسا قرار دارد نیز به وجود آورده است. این صلیب نمادی از مسیحیان ارتدکس است که یک خط مورب بر روی آن نیز دیده می شود. پیروان ارتدکس بر این باور هستند که علاوه بر دست های حضرت مسیح پاهای وی هم به صورت صلیب اریب کشیده بودند تا زجر بیشتری را وی تحمل کند.

• فضای درونی کلیسا

زمانی که شما وارد این کلیسا می شوید، پس از عبور از در ورودی به هال کوچکی وارد خواهید شد که برج ناقوس بر فراز آن قرار دارد. این فضا نمازخانه و محراب کلیسای کانتور در قزوین در خود جای داده است. این فضاها دارای پنجره های نعل اسبی زیبایی هستند که ارتباط با فضای بیرون را برای افرادی که درون کلیسا هستند امکان پذیر می کنند. در این کلیسا اتاق سمت راست (شمال) را به عنوان اتاق غسل تعمید در آن که این کلیسا برو بیا داشته نیز استفاده می کردند.

این غسل در واقع برای نوزادن تازه متولد شده بوده است. اتاقی که در سمت چپ کلیسا قرار دارد به کشیش تعلق دارد و به دلیل تقدس زیاد محراب باید پیش از ورود به اتاق می رفت و پس از تعویض لباس ها وارد محراب میشد. لازم به ذکر است که بگوییم که در دنیای امروزه ورود به این دو اتاق امکان پذیر نیست و بازدیدکنندگان تنها می توانند از هال دیدن کنند. آنچه که در این هال توجه را به خود جلب می کند گچ بری های زیبایی به رنگ زیتونی است که البته به دلیل مرمت غیر اصولی بخشی از آنها به رنگ سفید دیده می شود.

• محراب و نمازخانه

محراب کلیسای کانتور در قزوین به شکل نیم دایره و رو به شرق ساخته شده است و بر فراز آن گنبدی قد برافراشته است. اهمیت زیاد طلوع خورشید برای مسیحیان سبب شده که محراب این کلیسا به سمت شرق ساخته شود. البته این موضوع در دیگر کلیساهای هم متداول است. فضای نمازخانه این کلیسای کوچک نیز گنبد دارد و فضاهای جانبی آن دارای پوشش تخت هستند. این فضا نورگیرهایی نیز در سقف دارد.