سلام نو _ سرویس گردشگری: تخت سلیمان (یا آتشکده آذرگُشنَسب) نام محوطهٔ تاریخی بزرگی در نزدیکی تَکاب و روستای تخت سلیمان (در گذشته نصرت‌آباد) در استان آذربایجان غربی و ۴۵ کیلومتری شمال شرقی تکاب واقع است.
تخت سلیمان محوطه ای باستانی است شامل چند کاخ ساسانی و آتشکده آذر گشنسب. در نزدیکی آن، دو مجموعه باستانی دیگر به نامهای زندان سلیمان و تخت بلقیس قرار دارد. در اطراف زندان سلیمان آثاری از دوره مادها و سکاها بدست آمده و بر اساس این کشفیات تاریخ منطقه را به هزار سال پیش از میلاد نسبت می دهند. برخی تاریخ نویسان این مکان را شهر باستانی شیز قلمداد میکنند.
آشنایی با تخت سلیمان
کاوشگاه باستانی شیز از سوی یونسکو به عنوان میراث جهانی شناخته شده‌است و طرحهای بزرگی برای بازسازی و کاوش در آن در دست اجراست.
در سالهای اخیر در جریان پژوهش های مربوط به دوران پارینه سنگی در تخت سلیمان دو محوطه باستانی شناسایی شدند که تخت سلیمان دقیقا در وسط این دو محوطه قرار گرفته است. محوطه چال تپه، استقرارگاه موقت دوران پارینه سنگی میانی بوده و محوطه چخماق لی نیز با آثاری از کارگاه ابزارسازی در این محوطه شناسایی و کشف شد.
قدیمی ترین بقایای شناسایی شده قبل از اسلام مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان به دوره ی پارینه سنگی و عصر مس و سنگی تا عصر آهن یک، دو، سه و دوره ی تاریخی ساسانی تعلق دارد. هرچند محوطه تحت عنوان تخت سلیمان نامیده می شود ولی در گذشته اسامی مختلفی چون گنزک یا گنجه و گنجک، گزکا، شیز نام داشت. ضمن این که ایلخانان آن را ستوریق و در دوره صفویه به تخت سلیمان معروف گشت.
تخت سلیمان با مساحت ۱۲۴ هزار مترمربع در استان آذربایجان غذبی قرار دارد و مادها، اشکانیان، ساسانیان و مغول ها در دوره های مختلفی در آن زندگی می کردند. قلعه تاریخی تخت سلیمان که از دوره ساسانیان به جای مانده بخش‌های مختلفی مثل آتشکده آذر گشسب، آتشکده شاهی و جنگ آوران، ایوان خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک و دروازه ها و دیوارهای مستحکم دارد و از مهمترین آثار تاریخی جهان است.
همه ی آثار این مجموعه در داخل یک حصار بیضی شکل ساخته شده و دشتی گسترده آن را در بر گرفته است. در داخل این حصار دو مربع هم محور ولی مختلف المرکز وجود دارد که دریاچه ای در مرکز مربع جنوبی و آتشکده ای در مرکز مربع شمالی قرار گرفته و دورتادور مربع را حصار مستطیلی به همراه برج های مدور احاطه کرده اند.
در سمت شمال غربی دریاچه، ایوان رفیع قرار دارد که از آجر قرمز و ملاط ساروج ساخته شده و به ایوان خسرو معروف است. ایوان به دو اتاق یا حوض خانه هفت گوش راه پیدا می کند که برای دوره ایلخانیان است. در بیرون تخت سلیمان در قسمت جنوب غربی یک جوی سنگی به طول ۳۰۰ متر و ارتفاع ۴ متر وجود دارد که محلی ها به آن اژدهای سنگی می گویند.
چند ویژگی جالب تخت سلیمان
مجموعه‌ی دیدنی تخت سلیمان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هریک در نوع خود بی‌نظیر و تحسین‌برانگیزند. در این قسمت، به اختصار بخش‌های مختلف این یادگار تاریخی را به شما معرفی می‌کنیم.
۱) حصار تخت سلیمان: این حصار بیضی‌شکل، ۱۱۲۰متر طول و ۳۸ برج داشته که نقش یک حصار دفاعی را برای مجموعه ایفا می‌کرده است. البته در حال حاضر فقط سردر دروازه‌ی جنوب شرقی و بخشی از باروها باقی مانده است.
۲) آتشکده آذر گشنسب: ین آتشکده، یکی از سه آتشکده‌ی مهم عصر ساسانی بوده است. اهمیت این آتشکده، تا آن‌جا بود که پادشاهان ساسانی پس از نشستن بر تخت سلطنت، پیاده به زیارت آن می‌رفتند.
۳) ایوان خسرو: این ایوان که در مجاورت آتشکده قرار دارد، به احتمال زیاد در زمان خسرو انوشیروان (خسرو اول) ساخته شده است. پادشاهان ساسانی از این ایوان برای برگزاری مراسم زیارت آتشکده و نیز بار عام استفاده می‌کردند.
۴) معبد آناهیتا: آناهیتا، ایزدبانوی آب و زایش است و زرتشتیان اهمیت بسیار بالایی برای او قائلند. در ساخت معبد آناهیتا از هیچ‌گونه ملاتی استفاده نشده است و سنگ‌ها با چفت‌کردن روی هم سوار شده‌اند.
۵) راهروها: افرادی که از دروازه‌ی اصلی تخت سلیمان وارد مجموعه می‌شدند، پس از عبور از یک هشتی به دو راهروی مسقف می‌رسیدند و با توجه به قصد خود (امور مذهبی یا سیاسی) یکی از این راهروها را برای ادامه‌ی مسیر انتخاب می‌کردند. علاوه‌براین، راهروها نقش امنیتی نیز داشته‌اند و نیز در کاهش انتقال صدا به محوطه‌ی مقدس مؤثر بوده‌اند.
۶) سنگ اژدها: بنابر باور مردم محلی، این سنگ در گذشته اژدهایی بوده که پس از شکست از حضرت سلیمان به این شکل درآمده است.
۷) بناهای دوره‌ی ایلخانی: پس از دوره‌ی اسلامی، از اهمیت و شکوه تخت سلیمان کاسته شد. اما پادشاهان ایلخانی تصمیم گرفتند از آن به عنوان تفرجگاه استفاده کنند و بار دیگر رونق را به این مجموعه بازگرداند. بناهای دوره‌ی ایلخانی عبارتند از دروازه‌ی جنوبی، کاخ شکار، تالار شورا، مسجد، حمام و کارگاه‌های صنعتی.
از تالار شورا، هم‌اینک به عنوان موزه‌ی مجموعه و برای نمایش آثار تاریخی کشف شده در تخت سلیمان استفاده می‌شود.
نظر شما