باغ عفیف آباد؛ از خاص‌ترین باغ‌های شیراز

سلام نو _ سرویس گردشگری: برای بازدید از باغ عفیف آباد شیراز دلایل مختلفی را می‌توان عنوان کرد. اما جدا از زیبایی منحصر به فرد این باغ، شاید یکی از مهم‌ترین دلایل برای بازدید از باغ عفیف آباد شیراز، امکان تماشای موزه سلاح خاورمیانه در این باغ باشد.

موزه‌ای بسیار بزرگ و تماشایی که متعلق به ارتش بوده و در آن مصنوعات بسیار ارزشمندی نگهداری می‌شود. جالب است بدانید که از باغ عفیف آباد شیراز، به عنوان بهترین مکان برای آشنایی با هنر گل کاری ایران و لذت بردن از این هنر ناب یاد می‌شود.

با توجه به این که این باغ وسعتی بالغ بر ۱۲۷ هزار متر مربع دارد، گشت و گذار در آن می‌تواند ساعت‌ها شما را مشغول کند و لحظات شگفت‌انگیزی برایتان به وجود آورد.

سیر تاریخی باغ عفیف آباد شیراز

باغ عفیف آباد شیراز در دوران صفویه با نام باغ گلشن شناخته می شد و متعلق به فردی به نام یعقوب خان ذوالقدر بود. یعقوب خان در دوران صفویه حاکم استان فارس بود. از آن جایی که باغ گلشن یکی از تفریح گاه های پادشاهان صفوی نیز بود، یعقوب خان دستور داد تا یک قلعه سنگی بزرگ در مرکز باغ احداث شود. این قلعه را قلعه گلشن نامیدند. سنگ های مصلی و جعفرآباد برای ساخت این قلعه سنگی به کار گرفته شدند.

اما امروزه بقایای چندانی از قلعه گلشن برجای نمانده است. علت این امر آن است که پس از پایان دوران صفویه باغ گلشن و قلعه سنگی آن توسط یکی از بزرگان خاندان با نفوذ قوام الملک خریداری شد و قوام الملک نیز دستور داد تا باغ گلشن نوسازی شود.

او در ابتدا با خرید قناتی که در 15 کیلومتری این باغ قرار داشت، سیستم آبیاری این باغ را بهبود بخشید. این قنات پیش از این در قصر قمشه برای آبیاری درختان باغ کاریز لیمک مورد استفاده قرار می گرفت.

چینه و حصاری که دور این باغ کشیده شده است یکی از ویژگی های خاص آن به شمار می آید چرا که این چینه تماما از گل های مختلف ساخته شده است. یکی دیگر از ویژگی های جالب و متفاوت این باغ آن است که بر خلاف اکثر باغ های شیراز، در آن درختان نارنج و خرمالو کاشته نشده است.

حوادث تاریخی شیراز از دوران صفویه تا قاجار باعث آسیب جدی و گسترده به قلعه سنگی باغ گلشن شده بود. علاوه بر آن با توجه به بازسازی نشدن این قلعه، بافت آن نیز به شدت فرسوده شده بود، زیرا این باغ سال ها متروک و مخروبه باقی مانده بود.

ویژگی‌های درخور توجه باغ عفیف آباد

ابعاد باغ عفیف آباد پانصد در دویست و پنجاه متر است و مساحت آن حدود 127 هزار متر می باشد. عمارت اصلی باغ درست در نقطه مرکزی واقع شده است. در طبقه دوم عمارت باغ گلشن، ایوانی بسیار وسیع قرار دارد که دورتادور آن ستون هایی زیبا واقع شده است.

این ایوان نیز همچون سایر بناهایی که طبق اصول معماری اصیل ایرانی ساخته شده اند به تمامی اتاق های موجود در عمارت دسترسی دارد. هر طبقه از عمارت باغ عفیف آباد شیراز دارای سی اتاق و تالار است که در مجموع به شصت عدد می رسند که دسترسی به همه آن ها از طریق همین ایوان، ممکن است.

یکی دیگر از ویژگی های معماری باغ عفیف آباد آن است که نمای این باغ نیز مانند باغ ارم شیراز رو به مشرق است.

قرارگیری نمای باغ در جهت شرق و جایی که خورشید طلوع می کند به این دلیل است تا شرایطی بهره گیری هر چه بیشتر از نور خورشید برای گیاهان باغ مهیا شود و از طرفی دیگر، نور داخل اتاق ها و بخش های اندرونی بیشتر باشد تا افرادی که در آن مستقر هستند در فضای روشن تری به سر ببرند.

ساخت نمای عمارت باغ رو به مشرق از جمله ویژگی های معماری اصیل ایرانی است که در معماری عمارت باغ عفیف آباد این نکته به خوبی رعایت شده است.

قرار گرفتن یک حوض بزرگ و پر آب در مقابل بنای اصلی عمارت نیز از جمله دیگر ویژگی های معماری ایرانی در دوران پس از اسلام است. حوض ها در جهتی از بنا قرار می گیرند تا بنا نقش بر آب دیده شود و فانی بودن دنیا به مالکین خانه یادآوری شود.

هرچند که به جهت تفکرات مذهبی حوض ها در مقابل عمارت های اصلی هر بنا قرار می گیرند اما تصویری که از نقش هر بنا در آب می افتد زیبایی چشم نواز و رویاگونی را ایجاد می کند.

خیابان اصلی باغ، درست از مقابل حوض عمارت آغاز می شود. در هر دو سوی خیابان باغ عفیف آباد شیراز، درختان انبوه همیشه سبز مانند سرو، کاج و چنار دیده می شود. در میان باغ هم آب راه هایی که در میان شان فواره وجود دارد و گل کاری شده اند قرار دارد.

برخی از چنارهای باغ عفیف آباد شیراز قدمت بسیار زیادی دارند و کهنسال به حساب می آیند و درحقیقت بازمانده از دوران باستان هستند.