سلام نو _ سرویس گردشگری: تبریز یکی از شهرهای شمالی کشوراست که دارای آب و هوایی خنک و معتدل است از این رو بسیاری از مردم استان‌های جنوبی را به این شهر می‌کشاند.
شهری که علاوه بر داشتن هوایی دلپذیر دارای آثار باستانی غنی می‌باشد که نشان‌دهنده فرهنگ و تاریخی طولانی است که طی سالیان دراز به خصوص در دوران حکومت قاجاریان رقم خورده است.
اکنون آثاری که از آن دوران به جای مانده به تنهایی گویای فراز و نشیب‌های بسیاری است.
در این مقاله به یکی از خانه‌های تبریز که متعلق به امیر نظام گروسی است که به نام معروف است و امروزه تحت عنوان موزه قاجار تبریز به روی گردشگران باز است می‌رویم.
آشنایی با خانه امیرنظام گروسی
شهر تبریز در دوره قاجار، به خصوص سالهای مشروطه و بعدها در دوره پهلوی، کشمکشهای زیادی را به خود دیده است. یکی از یادگارهای دوره قاجار در این شهر، خانه امیرنظام گروسی است.
امیرنظام با نام اصلی حسنعلی‌خان که از جمله سیاستمداران و بزرگان دوره ناصرالدین شاه بود در زمان پیشکاری خود در شهر تبریز عمارتی برپا کرد که روایتگر حال و هوای دوران قاجار است.
اهمیت این خانه چنان است که ناصرالدین شاه قاجار، در سفرسوم خود به فرنگ توصیف آن را آورده است.
حسنعلی گروسی یکی از رجال برجسته ایران در دوره قاجار به شمار میآمد که در طول زندگی خود، جایگاههای مهم حکومتی داشته است. علاوه بر پیشکاری، مدتی هم سفیر ایران در فرانسه بود و در همین زمان بود که دستگاه ضرب سکّه را به ایران آورد.
از جمله دیگر اقدامات مهم او تأثیرگذاری در جریان نهضت تنباکو بود که نقش مثبتی را ایفا کرد. اما در سالهای پایانی عمر به ماهان کرمان تبعید شد و در آنجا درگذشت. پس از امیر نظام، والیان آذربایجان در این خانه سکونت یافتند.
با توجه به اهمیت و ارزش تاریخی خانه امیر نظام، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در سال ۱۳۷۰ خورشیدی اقدام به خریداری عمارت کرد.
پس از ثبت این خانه تاریخی در فهرست آثار ملی و انجام پروژههای حفاظتی و مرمتی بر روی آن، در نهایت در سال ۱۳۸۵ به عنوان موزه تخصصی دوران قاجار در شهر تبریز افتتاح شد.
ساختار عمارت امیرنظام در دو طبقه طراحی شده و زیربنایی معادل 1500 متر مربع دارد. فضای عمارت شامل دو حیاط است که یکی کارکرد اندرونی و دیگری بیرونی داشته است. هر دو حیاط را باغچههای پرگل و حوضهای پر آب و کاشیکاریشده زینت دادهاند.
سقف ایوان عمارت با 16 ستون سرپا مانده است. پنجره‌های طبقه بالای عمارت با شیشه‌های رنگی به سبک مشبک تزئین شدهاند و نمای شمالی و جنوبی عمارت هم دارای تزئینات گچبری و آیینهکاری است.
همانند سایر عمارتهای ایرانی، در زیرزمین خانه امیرنظام حوضخانهای بزرگ وجود دارد که یکی از بخشهای اصلی بنا را تشکیل میدهد. این حوضخانه ستوندار است و آجرکاری سقف آن به شیوهای هنرمندانه اجرا شده است.
اما آنچه امروزه از تالارهای عمارت به چشم میآید، ویترینهای موزهای است.
در طبقه اول تالار سکّه، تالار بافته، تالار چینی، تالار آبگینه، تالار موسیقی، تالار خاتم و تالار فلزات قرار دارد و طبقه دوم به تالار سنگ، تالار اسلحه، تالار رجال و فرامین و تالار معماری و شهرسازی اختصاص داده شده است.
عمارت امیرنظام گروسی یا موزه قاجار تبریز، در خیابان ششگلان شهر تبریز، جنب اداره صنعت، معدن و تجارت واقع شده است.
همه روزه می‌توانید از موزه قاجار دیدن کنید. ساعات بازدید موزه از ۹ تا ۱۸ است.
معماری منحصر به فرد خانه امیرنظام گروسی
مساحت کل این عمارت ۳۰۰۰ مترمربع است و ساختمان آن در دو طبقه ساخته شده که زیر بنای آن ۱۵۰۰ مترمربع است. ایوان آن ۱۶ ستون دارد که سرستون‌های آن بسیار زیبا هستند.
عمارت دو حیاط اندرونی و بیرونی دارد و حوض‌ها و باغچه‌هایی که دور آن را فرا گرفته‌اند، زیبایی دو چندانی به این معماری قجری می‌بخشد. در فصل بهار و تابستان زمانی که درختان و گل‌ها شکوفه می‌دهند و حوض‌ها پر از آب است، گویی به بهشتی زمینی پا گذاشته‌اید.
پنجره‌های مشبک و شیشه‌های رنگی عمارت، پنجره‌ای رو به روزهای گذشته پررونق و باشکوه آن است.
گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های داخلی عمارت جلوه‌گر هنر ایرانی است. گچ‌بری‌های نمای بیرونی نیز بسیار چشم‌گیر است.
وقتی وارد زیر زمین می‌شویم، حوضخانه بزرگی قرار دارد و ستون‌های آن و آجرکاری‌های سقف بر شکوه و اصالت آن می‌افزاید.
موزه قاجار تالارهای متعددی دارد که هرکدام قسمتی از تاریخ قاجار را منعکس می‌کنند.
تالارهای طبقه اول
طبقه اول شامل ۷ تالار به نام‌های تالار سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات، موسیقی و تالار خاتم است.
تالارهای طبقه زیرزمین
در زیر زمین عمارت نیز ۶ تالار با نام‌های تالار سنگ، اسلحه، رجال و فرامین، معماری و شهرسازی، قفل و تالار فانوس است.
موزه قاجار تنها به موزه ختم نمی‌شود و امکانات رفاهی بیشتری برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته است. از جمله این امکانات می‌توان به سرویس بهداشتی، فروشگاه صنایع دستی، نمازخانه کوچک، بوفه و راهنما اشاره کرد.
نظر شما