سلام نو _ سرویس گردشگری: روستای تاریخی صور یکی از روستاهای بناب است. این روستا در ۲۴ کیلومتری شهر بناب قرار گرفته و علاوه بر جاذبه‌های گردشگری و طبیعت منحصر به خود، اکثریت اهالی آن از ایثارگران دوران دفاع مقدس هستند.
روستای تاریخی صور با قدمتی حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال ,۲۵ تا ۳۰ خانوار دارد که مجموعه ای از معماری بسیار زیبا و منحصر به فرد صخره ای را در آن به وجود آورده اند.
روستای صور بناب و معماری صخره‌ای آن به شماره ۳۰۸۶ در تاریخ ۱۷ بهمن ماه ۱۳۷۹ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آثار سنگی و صخره ای صور به سه هزار سال قبل باز می‌گردد.، این روستا به عنوان یکی از شاهکارهای معماری صخره ای ایران معروف شده است.
به اعتقاد برخی کارشناسان ویژگی‌های بافت تاریخی این روستا مهم‌تر از بافت تاریخی روستای کندوان است.در حال حاضر این روستا جزو روستاهای زنده کشور محسوب می‌شود و خانه‌های اهالی آن به وسیله کلنگ و ابزار انسانی در دل کوه ساخته شده است.
این خانه‌ها در دو طرف دره ای که روستا در آن واقع شده است قرار گرفته اند و از آنجا که مردمان این روستا به خانه هایشان و شیوه ساخت آنها بسیار علاقه مند هستند، ساخت و سازی هم در آنجا صورت نمی‌گیرد.
آشنایی با روستای تاریخی صور
روستای تاریخی صور با قدمت حدود ۳۰۰۰ سال دارای ساخت دوطبقه‌ای است؛ چنانکه خانه‌های آجری فعلی این روستا روی خانه‌های دست‌کنده صخره‌ای گذشته بنا شده‌اند.
در حقیقت این روستا در گذشته یک روستای زیرزمینی بوده است که به‌مرور زمان اهالی آن به ساخت خانه‌های روی زمین پرداخته‌اند.
در حال حاضر ۲۸ خانه زیرزمینی متروکه در این روستا باقی مانده است که امکان اسکان در این خانه‌ها همچنان وجود دارد.
روستای صور و معماری صخره‌ای آن که از جاهای دیدنی بناب محسوب می‌شود، در تاریخ ۱۷ بهمن ماه ۱۳۷۹ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
یکی دیگر از جذابیت‌های روستای صور، قرارگیری آن در دامنه شیب‌دار کوه و ساختار پلکانی خانه‌ها به حساب می‌آید؛ به‌گونه‌ای که پشت‌بام هر خانه، حیاط خانه بالادستی است.
در حال حاضر چشمه‌ای نسبتا پر آب در مرکز روستا قرار دارد که آب شرب روستا از آن تامین می‌شود.
این منطقه به‌دلیل کوهستانی بودن آب فراوانی دارد و زمستان‌های آن طولانی است. همچنین تونل زیرزمینی قنات برای آب‌رسانی به اهالی روستا از قدیم‌الایام وجود دارد.
جالب اینکه گروه غارنوردان بنابی موفق به شناسایی و کشف ۱۸ غار جدید در روستای تاریخی و صخره‌ای صور شده‌اند.
در دو سمت راست و چپ رودخانه‌ای که از وسط روستا می‌گذرد، غارها از جنوب به شمال امتداد یافته‌اند.
معماری جالب روستای صور
تشکیلات صخره‌ای صور با توجه به فرم معماری و حالت غارمانندی که دارد، بیش از هر بنای دیگر به معابد مهری شبیه است.
معابدی که همگی در سینه کوه کنده شده‌اند و جز یک مدخل کوچک، راه ورودی دیگری ندارند.
پراکندگی فضاهای مجموعه از قبیل اتاق‌ها، طاقچه‌ها، تالارها. آخورها و سکوهای ویژه هر یک از واحدها، به آن شکل معابد مهری داده است که از هر قسمت برای مراسم خاص یا فعالیت‌های نجومی استفاده می‌شد.
از طرفی این گمان می‌رود که امکانات امن و مخفی این نقطه دورافتاده از قرن هفت به بعد برای اجتماع صوفیان به کار می‌رفت. مهم‌ترین ویژگی تاسیسات صخره‌ای صور را می‌توان فضای زیرزمینی و تاریکی و انزوایی دانست که در اعماق کوه‌های دوردست ایجاد شده است.
جالب اینکه تمام فضاهای موجود در آن به‌وسیله معابر مخفی و زیرزمینی به یکدیگر متصل می‌شدند.
از طریق تونلی عمیق و طولانی که از زیر دره آق‌آتلو می‌گذرد، واحدهای مختلف دو سوی دره با هم ارتباط داشتند. مسلما ایجاد چنین شبکه ارتباطی گسترده در شرایط سخت کوهستانی برای آفرینندگان آن یک شاهکار محسوب می‌شود.
چند سالی است که منطقه صور و توتاخانه به‌عنوان منطقه نمونه گردشکری مطرح شده‌اند. اما بی‌توجه به زیرساخت‌ها مانع از رشد و رونق این مکان‌های زیبا و تاریخی شده است.
هر واحد صخره‌ای شامل اتاق نشیمن، طویله، انباری با پلان‌های مدور و بعضا بیضی است که در وسط اتاق نشیمن سکویی با ارتفاع ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر تعبیه شده است که بالای آن، فضایی گنبدی شکل با نورگیری برای روشنایی وجود دارد.
طویله دورتادور سکوی اتاق نشیمن قرار گرفته است. آغل‌ها را در کنار سکوی نشیمن در داخل سنگ به‌شکل ماهرانه‌ای کنده‌اند و حتی جای بستن حیوانات را در کنار آغل به‌صورت حلقه‌های تراشیده‌اند. در گوشه‌هایی از این مجموعه‌ها، فضاهایی به‌عنوان انباری تعبیه شده است.
در دیوارها و پایه‌های سنگی حفره‌هایی دیده می‌شود که بیانگر محل‌های پیه‌سوز است. همچنین سوراخ‌هایی روی دیوارها به چشم می‌خورد که به‌عنوان قلاب برای آویزان کردن یا بستن وسایل به کار می‌رفتند.
از هر واحد صخره‌ای راهی به واحد کناری وجود دارد و بنا به اظهارات مردم محلی این فضاها در چند طبقه هستند که به زیرزمین معماری صخره‌ای راه می‌یابند.
برخی کارشناسان معتقدند ویژگی‌های بافت تاریخی این روستا مهم‌تر از روستای کندوان است.
در حال حاضر این روستا جزو روستاهای زنده کشور محسوب می‌شود. خانه‌های اهالی آن به‌وسیله کلنگ و ابزار انسانی در دل کوه ساخته شده است. موضوعی که این غارها را برجسته و حائز اهمیت می‌کند، پیچیدگی در ساختار معماری آنها است.
و از همین رو، ساختار معماری غارهای صور پیشرفته‌تر از کله‌قندهای کندوان است.
در واقع، غارهای کندوان به‌شکل ساده ساخته شده‌اند. اما خاک غارهای صور به‌مرور زمان از خاک ماسه‌ای به سنگ ماسه‌ای تبدیل شده‌اند و از مقاومت و ویژگی منحصربه‌فردی برخوردار هستند.
همچنین در داخل غارهای صور گودال‌های کوچکی وجود دارد که برای ذخیره آب استفاده می‌شدند.
به احتمال زیاد تاریخ ساختاری این غارها به دوران غارنشینی می‌رسد؛ ولی از لحاظ تنوع خاک‌شناسی با خاک کندوان یکی است.
نظر شما