بازدید از ارگ بردسیر کرمان را از دست ندهید

سلام نو _ سرویس گردشگری: ارگ بردسیر یکی از مناطق حاکم نشین منطقه بوده که در عصر شاه سلطان حسین صفوی به عنوان محلی برای سکونت حاکمان بوده است، همچنین این منطقه به عنوان یک قلعه نظامی در دوره صفویه و قاجار هم مورد استفاده داشته است.

معماری ارگ بردسیر در کرمان بسیار خاص و منحصر به فرد است و مصالح به کار رفته در آن بسیار ساده بوده اند. این شهر در ۸۰ کیلومتری جنوب باختری کرمان بر سر راه کرمان به سیرجان نیز واقع شده است.

این ارگ از سال ۱۳۳۰ به بعد با نام ارگ بردسیر نیز معرفی شد.

دلیل این نام گذاری هم وجود باغ های فراوانی بوده که در آن منطقه وجود داشته و آب مورد نیاز آن ها هم از قنوات و رودخانه هایی که در آن منطقه وجود داشته نیز تامین می گشته است.

به نوشته حمزه اصفهانی، ‌تاریخ‌نویس مشهور، موسس شهر بردسیر«اردسیر» اردشیر بابکان بوده است که در ابتدا “وه اردشیر” در منطقه نیز مطرح بوده و سپس به «اردشیر» تغییر یافت پس از حمله اعراب به بردسیر نه تنها نام این شهر، تغییر یافت.

در بیشتر کتب تاریخی قدیمی و سفرنامه‌ها پایتخت شهر بردسیر کرمان ذکر شده است.

آشنایی با ارگ بردسیر کرمان

ارگ بردسیر که قدمت آن به ۳۰۰ سال قبل برمی‌گردد، بیش از ۲,۳۰۰ متر مربع مساحت دارد و به‌طور میانگین هشت متر بالاتر از سطح خیابان واقع شده است. مولف کتاب جغرافیای کرمان درباره این قلعه نوشته است:

قلعه بسیار محکم با حصنی مستحکم است. مرحوم امیر توپخانه مبارکه که به کرمان آمد، آن بنا را به‌کلی منهدم و خراب کرد و اکنون خرابه ‌است.

مجموعه ارگ به‌عنوان حاکم‌نشین منطقه در عصر شاه سلطان حسین صفوی به سال ۱۱۲۳ هجری قمری و به دستور محمد قلی خان قورچی باشی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و تا دوره قاجاریه به‌طور متناوب از موقعیت مسلط آن در شهر استفاده شده است.

آثار مربوط به دوره قاجاریه در این قلعه شهری در سمت شرق شامل یک خندق می‌شود.

ضمن اینکه باغ برج‌هایی متعلق به این دوره در سمت غرب تپه قرار گرفته است که به سالاریه شهرت دارد.

مصالح به کار رفته در ساخت این بنا خشت خام و اندود اتاق‌ها و کف‌ها از کاهگل و گچ است. برای حیاط و حوض از آجر استفاده شده است.

بررسی زمین‌شناسی تپه ارگ بردسیر نشان می‌دهد که پی خشتی بنای ارگ روی لایه قطوری از کنگلومرای قلوه سنگ قرار داشته و از استحکام کافی برای زیرسازی شالوده بنا برخوردار بوده است.

شهر بردسیر دارای سابقه تاریخی درخشانی است و با داشتن ارگ بردسیر، منطقه‌ای حاکم‌نشین محسوب می‌شد.

بردسیر با برخورداری از آثار تاریخی و فرهنگی و همچنین آب و هوای خوش و اکوتوریسم خاص، در صورت ایجاد زمینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری در زمینه گردشگری و جذب توریست می‌تواند بسیار مورد توجه قرار بگیرد و عظمت گذشته خود را به دست آورد.

• بازدید از ارگ بردسیر رایگان است.
• در هر ساعت از شبانه‌روز امکان بازدید از ارگ بردسیر وجود دارد.
• هنگام بازدید از این اثر تاریخی، به آن آسیبی نرسانید و از نوشتن یادگاری بپرهیزید.
• با اطلاع‌رسانی درباره وضعیت ارگ می‌توانید نقش مهمی در جلوگیری از تخریب بیشتر آن داشته باشید.

چند بخش جالب ارگ بردسیر

با توجه به بررسی ها و کاوش های مختلفی که در ارگ بردسیر صورت گرفته است یک حیاط با چهار ایوان قرینه که دارای ۸ ورودی است میز کشف شده است.

همچنین امکانات دیگری نظیر آشپزخانه و سیستم آبرسانی این ارگ بیان گر این واقعیت بوده که ارگ بردسیر روزگاری مکان مناسبی برای سکونت حاکمان به شمار می رفته و همچنین به عنوان یک قلعه نظامی هم از آن استفاده می شده است.

در سفال دهانه یکی از حلقه‌های چاه با خط نستعلیق این عبارت نوشته شده “محمد قلی سنه ۱۱۲۳”، که تاریخ ساخت بنا را نشان می‌دهد.

منقطه ی حاکم نشین کرمان

همانطور که گفتیم ارگ بردسیر در سال ۱۱۲۳ درست در زمان حکومت شاه سلطان حسین صفوی به دستور محمدقلی خان قورچی باشی مورد بهره برداری قرار گرفت و به عنوان منطقه ای حاکم نشین در کرمان معرفی شد.

این ارگ تا دوره قاجاریه با همین کاربری توانست ادامه بدهد.

آثار مربوط به دوره قاجاریه این استحکامات شهری در سمت شرق یک خندق و باغ برجهای آن در سمت غرب تپه است که به سالاریه شهرت دارد.

سیستم آبرسانی در ارگ بردسیر کرمان

در ارگ بردسیر در کرمان به منظور تامین آب مورد نیاز اهالی این منطقه ی مسکونی از چاه های موجود در یک مخزن جنب ایوان شرقی نیز استفاده می شده است.

آب پس از طی کردن یک مسیر شیب دار از چاه یا آب انبار تا تنبوشه وسط حوض وسط حوض که ابعاد ۶×۴ متر بود و با آجر ساخته شده هدایت می شد و به صورت لوله فواره ساخته شده از سفال به شکل شترگلو تعبیه شده و با طی کردن مسیر شیبدار به صورت فواره ظاهر ‌شده و به آن زیبایی خاصی داده بوده است.