سلام نو _ سرویس گردشگری: برج علی آباد کشمر در خراسان رضوی یکی از بناهای تاریخی سدهٔ هفت ه. ق است.
این برج با زیبایی تمام در این منطقه خودنمایی می کند که روایات زیادی در مورد آن حکایت شده است، از مقبره شخصی گرفته تا یادبود زرتشت پیامبر و طغرل سلجوقی.
این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
سرگذشت سرو کشمر را نیز احتمالا شنیده اید، سروی که روایت بود پیامبر باستانی ایران، اشو زرتشت آن را با دست خود از بهشت آورده و در زمین کشمر کاشت ولی توسط متوکل عباسی قطع گردید.
این سرو نیز در همین منطقه بوده است که نشانگر قدمت و اهمیت تاریخی کشمر است.
آشنایی با برج علی‌آباد
برج علی‌آباد مربوط به سدهٔ ۸ ه.ق است و در شهرستان بردسکن، روستای کشمر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
این بنا در فاصله ۵ کیلومتری شمالی جاده اصلی بردسکن به شهرستان خلیل‌آباد در میان روستای کشمر واقع است این بنا بر فراز بقایا و آواره‌های قلعه کهن به نام کوشک بنیان شده و از دیدگاه معماری با برج رادکان قابل مقایسه‌است.
نمای خارجی بنا در پائین هشت ضلعی و بالاترین قسمت آن دارای گنبد مخروطی و به صورت دو پوسته‌است که ۴۸ نیم ستون به انضمام تزئینات هندسی از آجر و کاشی فیروز ای زینت بخشی از آن شده‌است و این اثر بیشتر نشان دهنده اسلوب معماری در قرن هفتم است.
شکل مناره مانند برجی است که منظره خارجی آن از چهل و هشت ترک آجری تشکیل شده‌است و دوازده قالب آجری مزین به اشکال لوزی دارد.
در حد فاصل ستون‌های بدنه برج و گنبد آن تزئینات قطارسازی با کاشی‌هایی به رنگ فیروزه‌ای تعبیه شده‌است. گنبد آجری آن مخروطی شکل و دو پوشه‌است.
پوشش اول دارای روزنی است که نور را به داخل بنا هدایت می‌کند، پوشش دوم بسیار بلندتر از پوشش نخستین است.
در بالای گوشواره مقرنس کاری زیر گنبد، شیارهایی باریک و با انتهایی پهن‌تر وجود دارد. این شیارها بیست و چهار عدد می‌باشند.
ارتفاع گنبد بنا ۱۸ متر است و شکل داخلی آن، ۸ گوش است. محیط داخلی آن ۲۲ متر و محیط خارجی آن ۴۴۲ متر است.
زمان ساخت این مناره را در مقایسه با میل رادکان در حدود قرن هفتم هجری قمری می‌دانند. سر در برج به شکل ایوان اتاق داری است که در اصل دارای کتیبه‌ای بوده‌است.
در سطح فوقانی میان حجره‌های طبقه دوم، آثار گچبری وجود دارد و اکنون قسمت مختصری از آن باقی مانده‌است.
معماری تماشایی برج علی‌آباد
برج علی آباد یکی از بناهای تاریخی قرن ۸ ه.ق است که در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی بردسکن در روستای کشمر واقع شده است.
این بنا در سال ۱۳۱۰ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این برج بر روی بقایا و خرابه های قلعه کهن به نام کوشک ساخته شده است.
قدمت این بنا به دوره اشکانیان و کیانیان بر می‌گردد.
این برج ۱۸ متر ارتفاع دارد و محیط خارجی آن ۴۲ متر و محیط داخلی آن ۲۱ متر است. نمای خارجی بنا دارای پوششی مخروطی شکل بوده و از آجر ساخته شده است.
این بنا دو پوششی می باشد و علاوه بر سقف مخروطی خارجی سقفی گنبدی به شکل عرق چین نیز در داخل دارد و این دو گنبد از بخش میانی به هم متصل و در مرکز این پوشش ها دو روزنه تعبیه شده است که به منظور روشنایی و تخلیه هوا بوده است.
پوشش دوم بسیار بلندتر از پوشش اول بوده و ارتفاع آن ۵ متر بالاتر است. این بنا دو جداره است و از جدار داخلی طاق هایی به داخل بنا ساخته شده است.
راهرویی پلکانی و مارپیچ بین دو جدار، صعود به پوشش اول را فراهم می کند و حدود ۵۰ پلکان دارد.
بدنه بنا دارای دو قسمت است که قسمت پایین دوازده ضلعی است و پایه بنا را شکل می دهد. قسمت بالای بدنه اصلی، دارای ۴۸ ترک به شکل نیم ستون می باشد.
همچنین دوازده قاب آجری به شکل های لوزی در آن تعبیه شده است. بر روی این ترک ها و قاب ها اشکال هندسی از آجر و کاشی فیروزه ای رنگ دیده می شود که جلوه خاصی به بنا داده است.
در بدنه برج روزنه هایی به منظور روشنایی داخل بنا تعبیه شده است. بنا از داخل دارای سه طبقه بوده و ارتفاع تیزه اصلی گنبد تا کف ۳۱ متر است.
معماری آن به شیوه معماری برج رادکان است و این برج به آتشکده زرتشت نیز معروف است.
از برج کشمر کتیبه ای در دست نیست اما درب ورودی بنا دارای کتیبه ای بوده که اکنون اثری از آن نیست. این برج به شیوه معماری اواخر قرن هفتم هجری ساخته شده و به سبک معماری دوره سلجوقیان نزدیک است.
محققین با مطالعاتی که روی آن انجام داده اند دریافته اند که لحظه تحویل سال شمسی را از روی این برج در محل یکی از طاقچه های آن با استفاده از نور خورشید تعیین می کرده اند.
این برج در مسیری ساخته شده بود که مرکز ایران را به نیشابور متصل می کرده است و مسافران زیادی در گذر از این منطقه از آن دیدن کرده اند.
نظرات