سلام نو _ سرویس گردشگری: آب انبار هفت بادگیری عصرآباد متعلق به عهد مظفرالدین شاه قاجار می باشد که در روستای عصر آباد زارچ قرار گرفته است.
این آب انبار توسط یک زرتشتی و مخصوص زرتشتیان همان روستا ساخته شده اما به دلیل قرارگیری بر سر راه قدیم و زیارتی یزد مشهد با وجود یک راه ورودی، دو پاشیر جداگانه دارد که توسط تیغه ای آجری از هم جدا شده است.
آب انبار هفت بادگیری عصر آباد، نه تنها از نظر تعداد بادگیر رتبه اول را دارد، بلکه جزو اندک آب انبارهای دو مخزنی ایران نیز محسوب می شود که به هم چسبیده اند. ارتفاع بادگیرها از سطح زمین حدود شش متر می باشد.
بادگیرها به شکل زیبایی تزیین شده اند و در نمایی دوردست هر هفت بادگیر آن در یک ردیف به صف ایستاده اند که از شاهکارهای معماری ایران زمین به حساب می آیند. این بنا به شماره ۷۷۵۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آشنایی با آب انبار هفت بادگیری عصر آباد
شهرستان اشکذر با آب و هوایی خشک و نسبتا گرم در ۸ کیلومتری جاده یزد اردکان واقع شده است.
بنای اولیه شهر اشکذر به دست« اشکین زال یا اشک بی زال » از ملوک الطوایف اشکانی بنیان شده و «ذر مخفف آذر» اسم همسر زال بوده که از ترکیب این دو کلمه، اسم اشکذر شکل گرفته است. سکونت نشینی در این شهر نیز به زمان اشکانیان باز می گردد.
شهرستان اشکذر با قدمتی ۲۰۰۰ ساله، جاذبه های گردشگری و تاریخی زیادی از جمله مساجد، قلعه ها، موزه مردم شناسی، آب انبار، آسیاب آبی، امامزاده دارد.
در این منطقه؛ وجود طوفان های شن و ماسه ای باعث شکل گیری تپه های هلالی( از پدیده های فرسایش بادی) در تمام سطح منطقه شده است به همین علت، خانه ها و اماکن اصلی ده به صورت متمرکز در بین مزارع و باغات محاصره شده اند.
آب انبارها امروزه یکی از آثار تاریخی جالب و جذاب در ایران به شمار می روند که سالانه افراد زیادی برای دیدن آنها راهی مناطق مختلفی از ایران می شوند.
آب به عنوان یکی از مهمترین عوامل طبیعی از دیرباز نقش بسیار مهمی در ایجاد سکونت گاه های انسانی داشته است.
شکل گیری نخستین تمدن های شهرنشینی در بین النهرین، نیل، سند و نظایر آن، اهمیت این ماده حیاتی را در استقرار فضاهای زیستی نشان می دهد.
در ایران کمی و ناپایداری بارندگی از یک سو و پراکندگی نامناسب آن از طرف دیگر موجب دو بحران جدی، سیل و خشکسالی به طور همزمان در یک سال می شود.
در همچین شرایطی ایرانیان از گذشته های دور برای تأمین آب و رفع بحران های مذکور روش های مختلفی ابداع کرده اند که یکی از آنها استفاده از آب ابنار است.
مردم نواحی مرکزی ایران یکی از مشتریان ثابت این سازه ها به شمار می روند، در شهرهای مرکزی که آب و هوا گرم و کمبود آب زیاد است می توانید تعداد زیادی آب انبار ببنید.
در بسیاری از شهرهای ایران این بناها را بازسازی کرده اند و افراد زیادی از آنها دیدن می کنند.
معماری منحصربه‌فرد آب انبار هفت بادگیری عصر آباد
آب انبار ها همگی پیرو روشی خاص برای ساخته شدن هستند و در زمانی که بنا می شوند المان های مشترکی دارند که شامل بادگیر، مخزن، سرشیر، گنبد می شود.
بعضی از این قسمت ها باعث می شود که بنا عملکردی بهتر داشته باشد و برخی دیگر از آنها باعث راحتی دسترسی و استفاده می شوند.
آب‌انبار هفت بادگیر نیز از این قاعده مستثنی نیست و بیشتر این قسمت ها را دارد، نکته مهم و جالب توجه در این بنا تعداد بادگیر و مخزن است که به ترتیب هفت و دو عدد هستند، که در کمتر آب انباری می توان این را دید.
ارتفاع مخزن ها از کف زمین بیش از ۳.۵ متر می شود و نوع گنبد آنها خاگینه ای است.
همچنین ارتفاع بادگیرها حدود ۶ متر و دارای نمای آجری است که از هر چهار طرف باز هستند. وجود این هفت بادگیر به خنک بودن آب داخل آن در گرمای تابستان های منطقه کمک شایان توجه ای می کرد.
علاوه بر تعداد بادگیر ها قرار گیری مخزن ها در عمیق ترین نقطه ممکن نیز باعث خنک بودن آب می شد. برای ساخت این آب انبار از مصالحی مانند خشت، آجر و گل استفاده کرده اند.
در گذشته این بنا دو کتیبه سنگی داشت که متاسفانه هر دو آنها به سرقت رفته اند و اثری از آنها وجود ندارد.
لازم به ذکر است که معمار این اثر ارزنده آقای عباس اشکذری بوده، که به زیبایی آن را طراحی و ساخته است.
از آنجایی که جهانگیر رستم ایزدی شخصی زرتشتی بوده و این آب انبار را برای زرتشتیان ساخته است آب انبار هفت بادگیر مانند دیگر آب انبارهای ایران به سمت قبله نمی باشد.
اما به دلیل آنکه گردشگران مسلمان نیز در این مکان توقف می کردند یک راه روی ورودی با ۲۳ پله و دو پاشیر یکی در جنوب غربی برای مسلمانان و دیگری در جهت شمال شرقی برای زرتشتیان در این بنا ساخته شده است.
آب انبار هفت بادگیر عصرآباد تنها آب انبار جهان است که دارای هفت بادگیر می باشد.
این اثر تاریخی دو مخزن آب نیز دارد که هر کدام از آنها با اندازه بیش از دو متر از سطح زمین ساخته شده اند. این بنای آجری یک گنبد خشتی به رنگ خاگینه ای را نیز شامل می شود که جلوه زیبایی را به آن بخشیده است.
بادگیرهای شش متری بنا با تزئینات دندان موشی زیگزاگی و آجرهای شرقی مزین شده اند.
خاص ترین ویژگی این آب انبار ردیف بودن تمام بادگیرهایش می باشد و همین امر باعث جذب تعداد بسیار زیادی از دوست داران معماری به این منطقه می شود.
نظر شما