ایرانشهر یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان است.
این شهر از شمال به خاش و زاهدان، از شمال شرق به ایرندگان، از شرق به سراوان و بابلی، از جنوب شرق به راسک و پیشین، از جنوب به چابهار، از جنوب غربی به نیکشهر، قصرقند و بخش لاشار، از غرب به بم، بمپور و فنوج و از شمال غربی به شهرستان دلگان راه دارد.
این منطقه یکی از اولین سکونتگاههای انسان بوده است. چنانکه دیرینگی برخی آثار تاریخی آن مانند اسپیدژ به ۵هزار سال پیش میرسد.
آثاری از زندگی دورهی پارینه سنگی در حدود ۸۰ تا ۱۰۰هزار سال پیش نیز در این منطقه یافت شده است.
قلعه بمپور، قلعه ایرانشهر، گورستان اسپیدژ و غار ملا سلیمان از آثار تاریخی ایرانشهر هستند.
سفالگری، سوزندوزی، سکهدوزی و نقاشی از صنایعدستی این شهر هستند.
رودخانه بمپور، چشمه آبگرم بزمان، چشمه آبگرم مکسان، چشمه آب معدنی کتوکان، چشمه آب گرم هودیان، رودخانه دامن از جاذبه های گردشگری ایرانشهر هستند.
نام قدیم ایرانشهر، پره، پهره و معرب آن فهره بوده است. در این منطقه میتوان آثاری از اولین سکونتگاه های بشر را یافت. سایتهای باستانی مانند بمپور و خوراب و اسپیدژ و غیره، از جمله این مکانها هستند.
همچنین، وجود قلعههای متعدد در این شهر نشان از رونق و اهمیت آن در ادوار گوناگون می دهد.
قلعه بمپور به دوره ساسانیان باز میگردد و قلعه ناصری در زمان قاجاریان ساخته شده است و نشان دهنده اهمیت این شهر در زمینه حفاظت و دفاع از ناحیه سیستان و بلوچستان می باشد.
جاذبههای بیهمتای ایرانشهر
قلعه ناصری
این بنا به فرمان ناصرالدین شاه قاجار و از خشت و گل و آجر در مرکز ایرانشهر ساخته شده است. در زمان خود این بنا یک قلعه نظامی بزرگ بوده است. قلعه ناصری با ناتوانی ولت قاجار در اواخر حکومت این سلسله و اوایل دوره پهلوی رو به رو شده و با نام قلعه دوست محمدخان مشهور میشود.
قلعه بمپور
ساخت این قلعه به دوران پیش از اسلام (احتمالا دوره های اشکانیان و ساسانیان) مربوط می شود. قلعه بمپور دو بخش با ارتفاع های متفاوت و با خشت و گل ساخته شده است.این بنا، معروف ترین بنای سیستان و بلوچستان و از جاهای دیدنی ایرانشهر است.
گورستان اسپیدژ
این منطقه پنج هزار سال قدمت دارد و مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است. این اثر به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گورستان اسپیدژ بزمان، ۵ هزار سال قدمت دارد و مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان ایرانشهر، بخش بزمان، روستای اسپیدژ واقع شده است.
گورستان اسپیدژ بزمان به دو دورهی پیش از تاریخ تقسیم میشود که یکی مربوط به عصر برنز میانی تا ابتدای عصر آهن و دیگری عصر آهن و مربوط به هزارهی دوم است.
منطقهی باستانی اسپیدژ که در کنار منابع آب و نخلستانی بزرگ به همین نام قرار دارد، آثار سه دورهی پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوران اسلامی را در خود جای داده است.
علاوه بر قبرستانهای باستانی این منطقه آثاری از یک قلعه و استحکامات وابسته به آن نیز که به دوران اسلامی مربوط میشود، هنوز برجا مانده است.این قلعه به دلیل استفاده از سنگهای آهکی سفیدرنگ در ساخت، به نام “قلعه سفید“ یا “دژ سفید” شهرت دارد.
بقایای تاریخی فرهنگ لادیزیان
در سالهای ۶۷-۱۹۶۶ میلادی، گری هیوم از دانشگاه مینه سوتا در منطقه «لادیز» و «مشکید» بلوچستان انجام داد و در نتیجه این تحقیقات، آثار و نمونه ابزارهای سنگی از عهد پارینه سنگی به دست آمد.
هیوم، این آثار به دست آمده را فرهنگ لادیزیان نام نهاد. این یافتهها نشان میدادند، جنوب شرقی ایران در عصر پارینه سنگی (در حدود هشتاد تا صد هزار سال پیش) زیستگاه جماعتهای انسانی بوده است.
غار ملا سلیمان (هو سلیمان)
یکی از منطقه های تاریخی در منطقه لاشار نزدیک روستای کوپچ و از توابع این روستا است. این غار در یکی از درههای رود کوچهک از شعبههای رودخانه کوپچ در کوه های گراوانی به فاصله ۵ کیلومتری جنوب روستای کوپچ واقع شده است.
جاهای دیدنی و گردشگری ایرانشهر
چشمه آب گرم بزمان
چشمه آب گرم بزمان در روستای بزمان در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شمال غربی ایرانشهر واقع شده است که در شمال غرب روستا از شکاف سنگ های توف آندزیتی از زمین خارج می شود. در مظهر چشمه حوضچه ای احداث شده است که اهالی محل در آن استحمام می کنند.
چشمه آبگرم کتوکان ایرانشهر
در قسمت شمالی روستای کتوکان در ایرانشهر، چشمه آب معدنی وجود دارد که تا این شهر ۲۷ کیلومتر فاصله دارد. مظهر چشمه از آن فاصله ای به اندازه ۸ کیلومتر دارد که به صورت قرمز رنگ از لای شکاف سنگ هایی که از جنس آهک هستند خارج می شود.
درجه حرارت این چشمه با توجه به شرایط دمایی محیط تغییر خواهد کرد و املاح بسیاری نیز دارد.
دریاچه جازموریان
هامون جازموریان یک فرونشست زمینساختی جوان در ۱۵۰ کیلومتری باختر ایرانشهر است که ارتفاع آن از سطح دریای آزاد ۳۵۰ متر میباشد.
وسعت این هامون در فصول پر باران ۳۳۰۰ کیلومترمربع است و به دلیل شرایط اقلیمی ویژه در بیشتر مواقع سال بخش اعظم آن به کفه نمکی و کفههای رسی تبدیل میشود. رودها و آبراهههای متعدد دایمی و موقت به این هامون میریزند که از میان آنها رود بمپور و هلیل رود اهمیت بیشتری دارند.
نظر شما