به گزارش سلام نو، حدود دو ماه قبل، با اعلامِ خبر کشف دو خمره سفالی در حین فعالیت‌های عمرانی برای ساخت مجتمعی مسکونی در وسط بافت شهری شهرری، سازمان میراث فرهنگی وارد ماجرا شد و کار این کارگاه را که شهرداری منطقه بدون استعلام از معاونت میراث مجوز آن را صادر کرده بود، متوقف کرد. باستان‌شناسان به محل رفتند و به دنبال مطالعات باستان‌شناسی خود، به سیستم آبرسانی، فاضلاب شهری و آجر فرش‌های دوره سلجوقی در کنار اشیا باستانی رسیدند و هنوز این کاوش‌ها تا حدود یک هفته دیگر ادامه دارد، کاوش‌هایی که هر روز به سازه‌های جدیدی در دل بافت شهری ری می‌رسند.
حالا انگار تاریخ زیر پای مردم ری جا خوش کرده، دیوارهای کارگاه کاوش گواه این مدعایند. کوزه‌ها، خمره‌ها و تکه سفال‌هایی که هنوز لای جرز دیوارها باقی مانده‌اند و تیم کاوش نه تنها حواسش به این لایه‌های باستانی و آثاری است، که از سوی دیگر احتمال می‌دهد به واسطه سیل یا هر چیزی به این منطقه آورده شده باشند، بلکه هر روز آوار را از سازه‌هایی جدا می‌کند که به مرور شکل می‌گیرند، از یک سازه‌ی معمولی تا سیستم آب رسانی یا حتی آب انبار یا ….
محسن سعادتی - سرپرست کاوش باستان شناسی ری و کارشناس باستان شناسی شهر ری - در بین خبرنگاران نخست از کشف آثارِ جدیدی که در این فضای کوچک به دست آورده‌اند، خبر می‌دهد و می‌گوید: حتی از دو خمره‌ای که نخست کشف شدند، یافته‌هایی مانند سفال، شیشه و بیشتر خاک به دست آوردیم که بعد از اَلَک کردن، بررسی کامل و مطالعه‌ی یافته‌ها و مرمت خمره‌ها، اطلاعات به دست آمده، برای مطالعه درباره نوشتن مقالات و کتاب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به کشف بقایای استخوان‌های جانوری در بخشی از این کاوش گفت: در بخشی از کاوش با فضایی روبه‌رو شدیم که احتمال می‌دهیم یک چاه باشد، حتی با بقایایی از تنبوشه، خرده سفال، شیشه روبه‌رو شدیم و احتمال می‌دهیم آن بخش یک چاه باشد چون می‌دانیم در ری دوره سلجوقی یک زلزله بزرگ رخ داده و آثار زلزله در این بخش مشهود است.
او با بیان اینکه احتمال می‌دهیم استخوان‌های کشف شده مربوط به حیوان‌هایی مانند گاو یا سگ باشد، ادامه می‌دهد: یافته‌های کشف شده‌ی دیگر، سالم نیستند ممکن است به صورت اتفاقی در این بخش قرار گرفته باشند، اما هنوز نتایج نهایی را نمی‌دانیم و باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.
سرپرست کاوش باستان‌شناسی ری در بافت شهری، همچنین درباره‌ی کشف سفال‌های سالم در این محوطه باستانی اظهار می‌کند: علاوه بر دو خمره بزرگ، پی سوز، چند کوزه و گلدان پیدا کردیم که بیشتر آثار به دلیل فشار بافت شکسته اما قابل مرمت هستند. تعداد زیادی درپوش و شیشه به دست آمده‌اند. حتی چند مهره تزئینی یا «خر مهره» به دست آمد که هنوز جنس سنگ ان‌ها را شناسایی نکرده‌ایم. این خر مهره‌ها به صورت پراکنده در محوطه پیدا شده‌اند.
وی در بخشی از صحبت‌هایش به شایعات مطرح شده درباره‌ی محتویات دو کوزه‌ی بزرگ در این محوطه اشاره می‌کند و می‌گوید: با وجود اینکه برخی عنوان کرده بودند که در این محوطه سکه پیدا شده، اما ما اعلام می‌کنیم تاکنون هیچ سکه‌ای در این محوطه تاریخی کشف نشده است.
سعادتی در توضیح وضعیت خمره‌های به دست امده که تنها شانس این محوطه‌ی تاریخی بوده‌اند، اظهار می‌کند: یکی از خمره‌هایی که پیدا شده شکسته و خمره‌ی دیگر با اندود سفید پوشیده شده است، چون ترک بزرگی داشت که نیاز به مراقبت داشت، به همین دلیل اطراف آن را با گچ و پلاستیک بسته نگاه داشتند.
وی تاکید می‌کند: در پایان کار کاوش، آثار به دست آمده به پایگاه میراث فرهنگی شهرری انتقال داده می‌شوند تا مرمت شوند و تا زمانی که یک موزه در شهرری راه‌اندازی شود در آنجا نگهداری خواهد شد. با توجه به آنکه کاوش را لایه لایه انجام دادیم متوجه شدیم این خمره‌ها در کف دفن شده‌اند.
این باستان‌شناس با اشاره به سازه‌های معماری کشف شده در این بخش از شهر ری می‌گوید: در طول کاوش‌ها سازه‌هایی از معماری کشف شد که احتمال داده می‌شود متعلق به یک حمام دوره سلجوقی باشد. در عین حال تعداد زیادی شیشه‌های خرد شده رنگی پیدا کردیم.
او همچنین درباره‌ی چرایی احتمال دادن این محوطه به دوره سلجوقی، به وجود دو نوع تاریخ گذاری، نسبی و مطلق اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به پلان کشف شده و نوع معماری، سفال‌ها و شیشه‌های کشف شده احتمال می‌دهیم این محوطه به دوره سلجوقی برسد، اما با توجه به آنکه هنوز آزمایش‌های لازم روی داده‌ها انجام نشده، نمی‌توان تاریخ دقیق را به صورت مطلق اعلام کرد.
این باستان‌شناس با بیان اینکه حدود یک هفته دیگر کار کاوش در این محوطه پایان می‌یابد، ادامه می‌دهد: با توجه به آنکه میزان یافته‌ها از سفال و آثار بسیار زیاد است بعد از پایان کاوش نیاز است تا حدود ۳ ماه روی داده‌ها تحقیق و بررسی شود. از آنجایی که باستان‌شناسی یک فعالیت نامشخص است نمی‌توانیم بگوییم که ممکن است در ادامه کاوش‌ها با چه چیزهایی روبرو می شویم.
این باستان‌شناس نیز نسبت به منع ایجاد گودبرداری بیش از دو متر در شهرری تاکید می‌کند و می‌گوید: آنچه که در این منطقه کشف می‌شود در پهنه‌بندی نقشه‌های ری جانمایی شده و اگر در آینده بخواهند در اطراف این منطقه بیش از دو متر گودبرداری کنند، باید از میراث فرهنگی استعلام شود، چون احتمال کشف و پیدا شدن آثار دیگر نیز وجود دارد.
سعادتی با بیان اینکه در هر نقطه از شهر ری که گودبرداری شود به یک بنا یا اثر تاریخی برخورد می‌کنیم، ادامه می‌دهد: اگر به دیواره‌هایی که اکنون در بخشی از این بنا همچنان دیده می‌شود نگاه کنیم شاهد آن خواهیم بود که معماری در زیر خانه‌های اطراف هم هنوز ادامه دارد.
او با اشاره به اینکه با پایان کار کاوش، به اداره کل میراث فرهنگی تهران اطلاع داده می‌شود، که کار کاوش در این محوطه به پایان رسیده است، بیان می‌کند: برای ادامه کار و وضعیت آینده این محوطه، معاونت میراث فرهنگی باید اعلام نظر کند، هر چند البته برای انجام کاوش‌ها با مالک خصوصی این منطقه به تعامل رسیده‌ایم.
وی حتی معتقد است: با توجه به آنکه آثار شاخصی در این محوطه کشف نشده، نیازی برای تبدیلِ این بخش به سایت موزه نیست، بلکه می‌توان یک سایت مجازی و نقشه سه بعدی از آن تهیه کرد.
محسن شیخ‌الاسلامی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران که پیش از این تجربه‌ی چنین اتفاقی را در تهران و بازار حضرتی داشته است، اما در این زمینه اظهار می‌کند: در حال حاضر و تا زمانی که مطمئن نباشیم کار کاوش و مطالعه در این محوطه تاریخی به پایان نرسیده، نمی‌توانیم در این زمینه صحبت کنیم، بر اساس نتایج کاوش در این زمینه اظهار نظر می‌کنیم. اما در حال حاضر و تا پایان کامل بررسی‌های مطالعات باستان‌شناسی امکان ادامه کار مالک در این محوطه تاریخی وجود ندارد.
/ایسنا
