سلام نو _ سرویس گردشگری: شهر بجنورد برای کسانی که از مسیرهای شمالی وارد استان‌های خراسان می‌شوند بیشتر با تفرجگاه بابا امان شناخته شده است و حتما در عبور از این شهر سری هم به این تفرجگاه زیبا می‌زنند.
عمارت آیینه خانه مفخم
بنای آیینه‌خانه یکی از آثار تاریخی مربوطه دوره قاجار بجنورد است. در دوره قاجار بنای آیینه‌خانه همراه با بناهای دیگری از جمله عمارت مفخم، کلاه‌فرنگی، حوضخانه و سردر در باغ بزرگی قرار داشته و مجموعه دارالحکومه مفخم را تشکیل داده است.
این بنا در انتهای خیابان شریعتی شمالی در شهر بجنورد قرار دارد و ۴ مناره در طرفین ورودی اصلی قرار دارد که روی ۲ مناره کلمه محمد ۱۲ بار به شیوه کاشی‌کاری معقلی نوشته شده، همچنین در طبقه دوم، اتاق آیینه‌کاری شده‌ای وجود دارد که بنا، نام خود را از آن گرفته است.
این بنا در دهه ۱۳۰۰ هجری، هم‌زمان با دوره حکومت ناصرالدین شاه به دستور یارمحمد خان شادلو، معروف به سردار مفخم، ساخته شد و به‌عنوان فضای اداری و دیوانی، برای انجام دیدارهای رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی عهد قاجار و نیز انجام مراسم تشریفات نظامی و رایزنی در باب مسائل سیاسی و اجتماعی با سران ایل شادلو و دیگر رجال سیاسی دوره قاجار مورد استفاده قرار می‌گرفت.
طراحی نقشه ساختمانی آیینه‌خانه به دست میرزا مهدی خانشقاقی (ممتحن‌الدوله)، اولین مهندس معمار ایرانی که از دانشکده معماری پاریس فارغ‌التحصیل شده بود، انجام شده است.
ساختمان آیینه‌خانه هم‌زمان با عصر ناصری در داخل باغ بزرگی به نام دلگشا ساخته شد. پلان این بنا مستطیل شکل بوده و در دو طبقه به ابعاد تقریبی ۱۱×۱۸ متر و به ارتفاع حدود ۱۰ متر ساخته شده که درمجموع ۹ اتاق دارد. یکی از اتاق‌های طبقه فوقانی تالاری است به ابعاد ۸×۳ متر که تمام دیوارها و سقف آن با طرح‌های زیبایی آیینه‌کاری شده است. بنای آیینه خانه به شماره ۱۱۶۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از سال ۱۳۷۹ تاکنون به‌عنوان موزه اسناد و نسخ‌خطی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آتشکده اسپاخو
آتشکده اسپاخو یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی استان خراسان شمالی است که در ۱۰۰ کیلومتری غرب شهر بجنورد و در مجاورت روستای اسپاخو قرار دارد و متعلق به دوره ساسانیان است.
مردم محلی این آتشکده را با نام کلیسا می‌شناسند، اما تاکنون هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر حضور مسیحیان در این منطقه پیدا نشده است و از طرف دیگر شکل دایره‌ای محراب، آتشدان و سوراخ‌های درون سقف گنبد که روزنه‌هایی برای خروج دود است، نشان می‌دهد این جایگاه آتشکده‌ای است که زرتشتیان باستان آن را بنا کرده‌اند.
واژه اسپاخو برگرفته از واژه «هسپ» یا «اسپ» است که واژه‌ای پهلوی است و در گذر زمان دگرگون شده و به‌صورت «اسب» درآمده است و آن گونه که برمی‌آید در این منطقه در گذشته اسب پرورش می‌دادند.
حسینیه جاجرمی ها
حسینیه جاجرمی از بناهای اواخر دوره‌ی قاجار در شهر بجنورد است. با توجه به کتیبه موجود، بنا در سال ۱۳۲۵ هجری قمری به دست استاد غلامرضا بنا یزدی ساخته شده است.
این بنا نمونه‌ای از معماری سنتی از نوع حیاط مرکزی است که نوعی معماری درونگرا قلمداد می‌شود و در آن تمام درب و پنجره‌ها و نورگیرهای رو به حیاط باز می‌شوند. طرح کلی پلان بنا مربع شکل است و در ضلع شرقی و غربی از دو طبقه تشکیل شده که درمجموع حدود ۶۰۰ مترمربع مساحت دارد.
ورودی حسینیه از طریق یک هشتی به حیاط مرکزی متصل شده که با دو رشته پلکان در گوشه‌های شمال شرقی و جنوب غربی به مهتابی‌های طبقه فوقانی راه می‌یابد. سقف هشتی بنا در قسمت ورودی و تمام حجره‌های طبقه پایین با قوس کلیل پوشش یافته و طبقه بالا به‌صورت تیرپوش است.
بخش‌های مختلف بنا با آرایه‌های معماری از قبیل آجرکاری، گچ‌بری، مقرنس‌کاری و کتیبه‌هایی تزئین شده است. قسمت بالایی دیوار ایوان شرقی یک افریز تزیینی با کتیبه به خط نستعلیق دارد که در آن گزیده‌ای از ترکیب‌بند مشهور محتشم کاشانی در مرثیه شهدای کربلا (باز این چه شورش است) گچ‌بری شده است. این اشعار متناسب کاربری اصلی این بنا به‌عنوان حسینیه و محل عزاداری سوگواران سید الشهدا (ع) است. این اثر در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۰۵۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کوشک باغ علی آباد
در سه کیلومتری شمال شرقی بجنورد، در روستای علی آباد باغی بزرگ با درختانی کهنسال دیده می‌شود که نشان از قدمت طولانی آن دارد. در مرکز این باغ قدیمی بنای تاریخی دیده می‌شود که آن را کوشک علی آباد می‌نامند.
این ساختمان متعلق به حکمرانان شادلو بوده و مهم‌ترین الگوی باغ ایرانی در خراسان شمالی به شمار می‌رود. درباره معماری ساختمان آن باید گفت این کوشک چهار ورودی دارد که هر ورودی در یکی از جهت‌های اصلی قرار دارد.
طرح کلی آن در طبقه همکف شامل یک حوضخانه با سقف گنبدی در مرکز می‌شود که دو اتاق در ضلع شرقی و غربی دارد. پایه‌های آن از آجر و سنگ و سقف با استفاده از تیرهای چوبی ساخته شده است .
بنا دربرگیرنده اتاق‌های مسکونی و حوضخانه‌ای بوده است که ساکنان از آن‌ها استفاده می‌کرده‌اند. در زیر سقف حوضخانه رسمی‌بندی و کاربندی‌های زیبایی گچی دیده می‌شود که گویای هنر معماری ایرانی است. از این بنا در برخی از سفرنامه‌های قدیمی نیز نام برده شده، به‌عنوان نمونه چارلزمک گریگور در سفرنامه خود، به آن اشاره کرده است. ناصرالدین شاه قاجار هم در سفرنامه دوم خود به این باغ اشاره کرده و آن را از املاک سهام‌الدوله یا همان کلاه فرنگی دانسته است. در زمان حکمرانی سردار مفخم، حاکم بجنورد، این کوشک تفرجگاهی برای گذران وقت و شکار حکمرانان بوده است.
این باغ و بنای تاریخی با شماره ۴۹۵۳ در سال ۱۳۷۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در سال‌های گذشته مرمت شده است.
منبع: کجارو
نظر شما