به گزارش سلام نو، رییس کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور ضمن تشریح عوامل موثر در گسترش بیماری ایدز در ایران می‌گوید: علاوه بر استفاده از سرنگ‌های آلوده که اکثرا هنگام تزریق مشترک مواد مخدر رخ می‌دهند، خالکوبی و رفتارهای غیرایمن و پرخطر جنسی، مصرف انواع مواد محرک همچون شیشه، اکستازی و قرص‌های روانگردان و الکل، کتامین نیز در بروز بیماری ایدز موثر است، چراکه استفاده از این مواد در درک و قضاوت مصرف‌کننده تغییراتی ایجاد می‌کند، تا جایی که فرد پس از مصرف، رفتارهای غیرعاقلانه و پرخطری بدون توجه به عواقب آن از خود بروز می‌دهد.
مجتبی غالبی، با بیان اینکه بیماری ایدز علاوه بر مشکلات جسمانی و درمانی مشکلات مالی و اجتماعی زیادی برای بیماران و جامعه ایجاد می‌کند، اظهار کرد: در سال ۱۳۸۱ که ایران با اپیدمی و گسترش ویروس اچ آی وی مواجه شد، آمارها نشان داد که ۹۷ درصد مبتلایان به این بیماری مرد و سه درصد زن بودند و حدود ۷۰ درصد آنها از طریق اعتیاد تزریقی دچار این بیماری شده بودند.
وی با بیان اینکه شیوع بیماری ایدز در معتادان بیشتر از سایر افراد است، ادامه داد: آمارهای سال ۸۱ حاکی از آن بود که حدود ۳۰۰ هزار نفر از معتادان کشور تزریقی بودند که در این میان حدود ۲۵ درصد از معتادان تزریقی دچار بیماری ایدز بودند. در همین راستا از آن سال، مراکز درمان اعتیاد سرپایی راه‌اندازی شد تا انتقال ایدز از راه تزریق کنترل شود و درصد زیادی از معتادان تزریقی تحت پوشش این مراکز قرار بگیرند. از آن سال تاکنون میلیون‌ها بیمار معتاد در مراکز درمان سرپایی تحت درمان قرار گرفته‌اند و هم اکنون حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار معتاد، تحت درمان و آموزش در این مراکز هستند.
کاهش شیوع ایدز از طریق اعتیاد تزریقی
غالبی یادآور شد: این مراکز موفق شده‌اند شیوع ایدز در معتادان تزریقی را از ۲۵درصد به حدود نصف کاهش دهند و هم اکنون در نتیجه اقدامات درمانی صورت گرفته در مراکز درمان اعتیاد، انتقال ویروس HIV از راه تزریق، کمتر از انتقال آن از راه روابط غیرایمن جنسی شده است.
این درمانگر اعتیاد با اشاره به اینکه در حال حاضر ۷۵۰۰ مرکز درمان اعتیاد سرپایی در کشور در حال فعالیت است، اظهار کرد: آخرین گزارشات دریافتی حاکی از آن است که در حال حاضر حدود ۱۲ درصد معتادان تزریقی، مبتلا به ویروس اچ آی وی هستند.
ویروس HIV در زنان افزایش یافته است
غالبی در ادامه با اشاره به وضعیت شیوع ایدز در زنان و مردان تاکید کرد: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که بروز ویروس اچ آی وی طی سال‌های اخیر در زنان ۱۰ الی ۲۰ برابر افزایش یافته است که این موضوع نیز ناشی از رفتارهای غیر ایمن جنسی است. البته این موضوع باعث نشده که آمار زنان مبتلا به ایدز بیشتر از مردان باشد.
تاثیر مصرف مواد محرک و قرص‌های روانگردان در بروز ایدز
رییس کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور در ادامه به تشریح عوامل موثر در بروز بیماری ایدز در معتادان پرداخت و افزود: به طور کلی معتادان از طریق استفاده از سرنگ‌های آلوده، خالکوبی و رفتارهای پرخطر جنسی مبتلا به این بیماری می‌شوند. البته هم اکنون نیز مصرف مواد محرک مانند شیشه و همچنین الکل، قرص‌های روانگردان، اکستازی، کتامین و... نیز در بروز این بیماری دخیل است؛ زیرا استفاده از این مواد در درک و قضاوت مصرف‌کننده تغییراتی ایجاد می‌کند، به طوری که فرد، پس از مصرف اینگونه مواد، رفتارهای غیرعاقلانه و پرخطری را بدون توجه به عواقب آن از خود بروز می‌دهد.
این درمانگر اعتیاد ادامه داد: در این میان معتادانی که در زندان‌ها نگهداری می‌شوند نیز به دلیل وجود آلودگی‌های این اماکن ممکن است دچار بیماری ایدز شوند. معتادانی هم هستند که به دلیل فقر و بیکاری و جهت تهیه مواد، به رفتارهای پرخطر روی می‌آورند. چنانچه فرد معتادی مبتلا به این ویروس شود، احتمال اینکه با مراجعه سریع به مراکز درمانی جلوی پیشرفت این بیماری و انتقال آن به دیگر افراد را بگیرد، بسیار کمتر از افراد عادی است.
انتقاد نسبت به نحوه نگهداری معتادان دارای بیماری خاص
وی در ادامه ضمن انتقاد نسبت به نحوه نگهداری معتادان دارای بیماری‌های خاص در مراکز اقامتی تاکید کرد: معتادان مبتلا به ایدز به صورت موقت در مراکز اقامتی و کمپ‌ها اسکان دارند و تحت درمان قرار می‌گیرند این درحالیست که آنها برای پیشگیری از بیماری‌های پرخطر مانند ایدز نیازمند آموزش‌های مهارتی همراه با مصرف دارو و درمان‌های بلند مدت و نگهدارنده هستند.
این درمانگر اعتیاد با بیان اینکه خانواده معتادان نیز نیازمند آموزش هستند، اضافه کرد: در مراکز اقامتی و بستری و ندامتگاه به دلیل اقامت موقت، امکان ارائه آموزش کامل و خدمات مناسب و مستمر به خانواده‌ها و حتی بیماران وجود ندارد. از آنجایی که ویروس اچ ای وی با اعتیاد رابطه تنگاتنگی دارد و ایران نیز دارای شرایط جمعیتی خاصی است، مسئولان باید از پتانسیل مراکز درمان اعتیاد استفاده کنند. اگر زیرساخت‌ها فراهم و قوانین و شرح وظایف افراد بازنگری شود می‌توان جهت پیشگیری رفتار پرخطر به معتادان آموزش‌های مناسبی ارائه کرد.
رییس کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور در ادامه درباره به اظهاراتی مبنی بر نگهداری معتادان دارای بیماری خاص در مراکز خاص گفت: هر جایی که معتادان تحت درمان قرار می‌گیرند باید معتادان دارای بیماری خاص نیز در همان مراکز تحت درمان قرار گیرند. برچسب زدن بر معتادان دارای بیماری خاص موجب فراری دادن آنها از مرحله درمان و بازتوانی خواهد شد.
وی ادامه داد: ۷۵۰۰ مرکز درمان و بازتوانی سرپایی اعتیاد، توسط بخش خصوصی و بدون یک ریال کمک از سوی دولت راه‌اندازی شده است که حدود ۴۰ هزار پرسنل آموزش‌دیده و متخصص از جمله پزشک، روانشناس، مددکار و پرستار در این مراکز مشغول ارائه خدمات سلامتی به معتادان هستند. مسئولان قصد دارند تعدادی مراکز انگشت شمار جهت ارائه خدمات به معتادان راه‌اندازی کنند، این درحالیست که به نظر اجرای این ایده‌ها بیش از آنکه بر کلان جامعه تاثیرگذاری داشته باشد، تاثیر تبلیغاتی دارد، چراکه جمعیت معتادان نیازمند، بسیار بیشتر از تعدادی معتادانی است که در این مراکز، آن هم به صورت موقت پوشش داده می‌شوند.
به گفته این درمانگر اعتیاد، برای حل معضل میلیون‌ها بیمار وابسته به مواد، بهترین، موثرترین و کم‌هزینه‌ترین اقدام استفاده و بها دادن به ۴۰هزار کارشناس آماده به کار و خبره است، نه تضعیف مراکز سرپایی درمان اعتیاد؛ استفاده از پتانسیل و نیروی انسانی زبده مراکز سرپایی در زمینه انجام تست تشخیص سریع ایدز، آموزش پیشگیری از رفتارهای پرخطر به بیماران و خانواده‌های آنها و حتی کل جامعه و انجام پژوهش‌های کارآمد به کمک این افراد، می‌تواند راهگشا باشد.
رابطه اعتیاد با ایدز
غالبی در بخش دیگری از این گفت‌وگو یادآور شد: اگر معتادان مبتلا به ویروس اچ آی وی در زمان به موقع تحت درمان قرار گیرند، هم می‌توان بیماری آنها را کنترل کرد و هم از گسترش آن جلوگیری به عمل آورد. این درحالیست که معتادان پس از ابتلا به این بیماری، نسبت به تشخیص بیماری خود و درمان به موقع اقدام نمی‌کنند و حتی پس از تشخیص نیز از مصرف دارو در زمان تعیین شده امتناع می‌کنند؛ همه این عوامل منجر می‌شود که اعتیاد با ویروس اچ آی وی رابطه تنگاتنگی داشته باشد. هر زمان که بیماری ایدز وجود دارد، سرنخی از اعتیاد نیز پیدا می‌شود.
بنابر اظهارات رییس کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور، ایران سالهاست با بحران و خطر گسترش ایدز روبه‌رو است؛ بحرانی که می‌تواند خطرساز و حتی خطرناکتر از جنگ باشد. همیشه ایرانیان درمان را بر پیشگیری مقدم می‌دانسته‌اند. اگرچه در زمینه درمان بیماری ایدز نسبت به کشورهای منطقه‌ای در رتبه اول قرار داریم، اما در زمینه پیشگیری به خوبی درمان، عمل نکرده‌ایم.
عوامل موثر در گسترش بیماری ایدز در ایران
وی با اشاره به بی‌توجهی‌هایی که موجب گسترش بیماری ایدز در ایران می‌شود، تصریح کرد: مسئولان کشور نسبت به درمان معتادان ضعیف عمل می‌کنند و از سوی دیگر جمعیت جوان ایران به دلیل افزایش مسائل اقتصادی توانایی تشکیل خانواده را ندارند. میزان طلاق و بی‌سرپرست شدن زنان نیز رو به افزایش و سیاست‌های تنظیم خانواده نیز در حال تغییر است. ترویج فرهنگ غربی در ایران نیز موجب شده قداست خانواده تحت تاثیر قرار گیرد و خویشتنداری مردم کم شود و از سوی دیگر نیز به دلیل حیا و دیدگاه‌های قدیمی نسبت به پیشگیری از این بیماری به درستی عمل نمی‌کنیم. در این میان هم زمزمه‌هایی جهت تغییر سیاست‌های درمان اعتیاد به گوش می‌رسد که این موضوع نیز منجر به تضعیف مراکز سرپایی و در نتیجه تضعیف درمان اعتیاد و بدون تردید، تضعیف پیشگیری از ایدز در کشور خواهد شد. و به طور کلی همه این عوامل در گسترش بیماری ایدز در ایران بسیار موثر است.
این درمانگر اعتیاد گفت: ارائه خدمات درمانی به اینگونه افراد از سال ۸۱ تا کنون نمودهای گسترده‌ای از جمله کاهش انتقال ایدز از راه تزریق را داشته است که برخی مسئولان قدر این خدمات را نمی‌دانند.
غالبی در ادامه به طرح توزیع داروی متادون و مخدر در داروخانه‌ها اشاره کرد و گفت: همانطور که در روستای چنار محمودی از توابع لردگان تعداد کمی از معتادان تزریقی مبتلا به ویروس ایدز بحرانی ایجاد کردند. در صورت اجرای طرح واگذاری داروهای مخدر به داروخانه‌های خاص که بدون شک به تضعیف و تعطیلی تعداد زیادی از مراکز درمان اعتیاد منجر خواهد شد، با اپیدمی گسترده و شیوع تصاعدی ایدز روبه‌رو خواهیم شد.
مشکلات مالی و درمانی معتادان دارای بیماری خاص
رئیس کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور در ادامه با اشاره به مشکلات مالی و درمانی معتادان دارای بیماری خاص تاکید کرد: در سال‌های گذشته سازمان بهزیستی برای درمان معتادانی که دچار ضعف مالی بودند، یارانه‌ای اختصاص داده بود، این درحالیست که هم اکنون این یارانه‌ها برای برخی معتادان قطع شده و برای برخی دیگر، مبلغ بسیار کمی پرداخت می‌شود. از سوی دیگر نیز بیمه درمان معتادان که سالهاست مصوبه مجلس و الزام قانونی دولت بوده تنها در سال ۹۷ به صورت محدود و با تاخیر پرداخت شد و از ابتدای سال ۹۸ قطع شد.
غالبی تصریح کرد: علاوه بر مشکلات مالی، این دسته از معتادان به دلیل برخی خلاءهای قانونی با مشکلات جدی نیز مواجه هستند؛ به عبارت دیگر برخی مقررات دست و پاگیر موجود در مراکز درمان اعتیاد موجب شده تا در روند درمانی معتادان اختلالاتی به وجود آید. براساس قوانین مراکز درمان اعتیاد، معتادان تحت پوشش باید به صورت روزانه برای درمان به مراکز خود مراجعه کنند اما باید مقررات به نحوی اصلاح شود تا معتادان خاصی که توانایی مراجعه روزانه را به مراکز ندارند نیز تحت پوشش قرار گیرند. به ویژه این که اکثر بیماران پرخطر توان مراجعه منظم و پرداخت هزینه را نداشته و نیاز به توجه و حمایت ویژه دارند.
این درمانگر اعتیاد با بیان اینکه در گذشته سازمان بهزیستی بر مبنای طرحی وسایلی مانند سرنگ، پنبه، الکل وسایل حفاظتی از بیماری‌های جنسی و... را به صورت رایگان در اختیار مراکز درمان اعتیاد قرار می‌داد تا مراکز آن را میان بیماران توزیع کند، اظهار کرد: در حال حاضر معتادانی که از تمکن مالی برخوردار نیستند، در سطح شهر بدون دریافت هیچ‌گونه درمانی پراکنده‌اند و یا پلیس درباره جمع‌آوری آنها تصمیم می‌گیرد و از سوی دیگر نیز سازمان بهزیستی اظهار می‌کند که توانایی پرداخت هزینه‌های آنها را ندارد. در شرایطی که بیمه درمان معتادان قطع شده و سازمان بهزیستی نیز از ارائه وسایل بهداشتی خودداری می‌کند این بیماران باید چه کار کنند؟./ایسنا
