چند نکته درباره اهمیت اقتصادی دریای خزر

سلام نو – سرویس اقتصادی: دریاچه خزر به عنوان بزرگترین پهنه آبی محصور در خشکی با 360 هزار کیلومتر مربع مساحت مواهب اقتصادی بسیاری برای کشورهای همسایه خود دارد. امری که در سال های اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش سلام نو، در گذشته ( بیش از پنجاه میلیون سال قبل) بخشی از دریای تتیس بود که اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس متصل می کرد. قسمت شمالی خزر به طور میانگین کمتر از 5 متر عمق دارد. این در حالی است که حدود 130 رودخانه مسیرشان منتهی به خزر است و عمدتا از شمال غربی به این دریا می پیوندند.

منطقه خزر شاید به اندازه خلیج فارس منطقه نفت خیزی نباشد اما با این همه از اهمیت استراتژیکی برخوردار است. خزر یکی از منابع اصلی نفت و گار ایران است.

دریای خزر حاوی ذخایر نفت و گاز زیادی است به صورتی که حجم آن معادل 65 تا 75 میلیارد بشکه نفت خام می باشد. ضمن اینکه زمین‌شناسان تخمین زده اند حدود هشتاد تا دویست میلیارد بشکه هیدروکربورهای نفتی در سرتاسر بستر این دریا وجود داشته باشد.  بر اساس پیش بینی های انجام شده ، درسال ۲۰۲۰ ، ۵/۳ درصد عرضه جهانی نفت و ۶ درصد عرضه جهانی گاز  به  دریای خزر اختصاص خواهد داشت. در این بین مواردی همچون بهره برداری از ذخایر نفت خام بخش ایرانی دریای خزر، مشارکت در توسعه میادین نفت و گاز کشورهای تازه استقلال یافته منطقه و انتقال منابع یادشده به بازارهای جهانی انرژی نقش مهمی در اقتصاد سیاسی ایران ایفا خواهد کرد.

کسب درآمد ارزی و توسعه نفوذ کنترل ایران بر کشورهای منطقه خزر از مهمترین دستاوردهایی است که ایران در حوزه دریای خزر پتانسیل کسب آن را دارد. در حوزه کسب درآمد ارزی به جز بهره برداری از منابع انرژی بحث گردشگری و اکوتوریسم خزر هم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر چه در سال های اخیر شاهد رشد گردشگری در سواحل جنوبی کشور بوده ایم متاسفانه در شمال کشور این طور نبوده است. مهم ترین دلیل آن را هم انبوه زباله های کنار دریای خزر است. اگر چه در حوزه گردشگری داخلی شمال کشور و سواحل دریای خزر سهم بالایی دارند اما در حوزه گردشگری خارجی آن چنان که باید و شاید نتوانسته ایم گردشگران را برای گذراندن وقت در شمال ایران مجاب کنیم.

دریای خزر یکی از بی بدیل ترین بوم‌شناخت‌های آبی جهان است به دلیل داشتن محیطی مناسب برای زندگی و رشد خاویار، مرغوب‌ترین ماهی‌های جهان را دارا است به طوری که نود درصد صید ماهیان خاویاری مختص به این دریاست. 850 جاندار آبزی و بیش از 500 میلیون نوع گیاه در این دریا هستند که به خودی خود یک منبع بسیار غنی به حساب می آیند. ارزش بازاری منابع دریای خزر حدود 10 میلیارد دلار برآورد شده است.

اگر بخواهیم به دیگر نقطه مورد توجه خزر به لحاظ اقتصادی بپردازیم نباید از راه های گوناگون کشتی رانی دریای خزر چشم پوشی کرد. خط‌ کشتی‌رانی خزر – ولگا و خط کشتی رانی خزر – دریای سیاه – دریای مدیترانه از مهم ترین خطوط حمل و نقل دریایی دریای خزر است.

لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اخیرا اظهار کرده این دریا از پتانسیل تبدیل شدن به بزرگترین مسیر ترانزیتی جهان برخوردار است. اگر چه در ماه های اخیر اختلاف نظر بر سر تملک دریای خزر مطرح بوده اما آنچه مسلم است این است که جمهوری اسلامی ایران همواره بر استفاده مشترک ازمنابع خزر تاکید کرده است چرا که همکاری مشترک توسعه اقتصادی و منافع ملی کشورهای ساحلی منطقه نیز تضمین می کند.