نقد و بررسی فیلم «تیغ و ترمه» / فاصله گرفتن کیومرث پوراحمد از سینمای منحصر به فردش

سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر | مرتضی کوه مسکن : فیلم سینمایی «تیغ و ترمه» فیلم درام اجتماعی به نویسندگی و کارگردانی کیومرث پوراحمد و تهیه‌کنندگی سید علی قائم‌مقامی و با حضور بازیگران مطرح سینمای ایران همچون پژمان بازغی، لاله اسکندری، هومن برق نورد، مهران رجبی، کوروش سلیمانی، سیمون سیمونیان و ... در سال 1397 تولید شده است.

فیلم «تیغ و ترمه» در بهمن 1397 برای اولین بار در بخش سودای سیمرغ سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، بر روی پرده سینما ها رفت و موفق به دریافت جایزه و حتی نامزدی در هیچ بخشی از این جشنواره نشد و پس از شکست در جشنواره فیلم فجر، علیرغم تلاش تهیه کننده فیلم نتوانست رنگ پرده سینما را به خود ببیند و با گذشت تقریباً 17 ماه از ۵ خرداد ۱۳۹۹ با توجه به شیوع ویروس کرونا پس از فیلم های «خروج»، «طلا»، «مهمانخانه ماه نو» و ... به صورت اینترنتی و بر بستر شبکه های VOD به اکران آنلاین درآمد.

آخرین اثر بلند سینمایی کیومرث پوراحمد کارگردان مطرح سینما و تلویزیون به شدت اثر ضعیفی است و طبیعتاً با تماشای فیلم توقع تماشاگران از این کارگردان پیشکسوت برآورده نخواهد شد و هیچ رد پایی از کارگردان با سابقه ای که فیلم های شاخصی همچون «قصه های مجید»، «شب یلدا»، «اتوبوس شب»، «خواهران قریب» و ... را کارگردانی کرده در این فیلم دیده نمی شود.

بیشتر بخوانید :

نقد فیلم «خانه» / وصیتی که عملی نشد

نقد فیلم «دوباره زندگی» / فیلمی ساده و روان از زندگی یک زوج پیر

نقد فیلم «حکایت دریا» / حکایت امروز آدمها به روایت بهمن فرمان آرا

نقد فیلم «یلدا» / فیلمی اقتباسی از برنامه «ماه عسل» احسان علیخانی

نقد فیلم «منطقه پرواز ممنوع» / فیلمی علمی در ژانر مغفول نوجوان

فیلم «تیغ و ترمه» پر از فلش بک هایی هست که علاوه بر اینکه بودنشان هیچ کمکی به پیشبرد قصه نمی کند، حتی موجب سردرگمی تماشاگر در نیمه های فیلم نیز می شود و مشخص ترین و بدترین این فلش بک ها، صحنه خودکشی پدر ترمه با بازی کوروش سلیمانی است که حضورش لطمه بدی به فیلم وارد آورده است.

کیومرث پوراحمد در آخرین اثر خود به شدت در شخصیت پردازی ضعیف عمل کرده است و هیچ یک از شخصیت ها برای مخاطب قابل باور نیستند، از نقش ترمه با بازی دیبا زاهدی گرفته که به عنوان نقش اصلی فیلم است و به شدت سردرگم و بی هویت است تا نقش امیر با بازی پژمان بازغی که علیرغم حضور پررنگش در ابتدای فیلم و حذف یکباره آن در یک سوم پایانی فیلم.

فیلم «تیغ و ترمه» از آن دسته فیلم هایی محسوب می شود که تکلیفش با خودش مشخص نیست و کیومرث پوراحمد کارگردان فیلم با این هم سابقه گویا خودش نمیداند می خواهد چکاری انجام دهد، نه هدف فیلم مشخص است نه قصه و نه شخصیت ها، همه چیز همانند شخصیت اول فیلم سردرگم و بی هویت هستند.

نویسندگی فیلم سینمایی «تیغ و ترمه» که یک درام ملتهب اجتماعی زنانه محسوب می شود، همانند کارگردانی آن برعهده کیومرث پوراحمد بوده است، وی نگارش فیلمنامه این فیلم را بر اساس رمانی با عنوان «کی از این چرخ و فلک پیاده می­شوم» نوشته گلرنگ رنجبر اقتباس کرده است، پور احمد پیش از این نگارش اکثر فیلمنامه های آثار خود همچون «خواهران غریب»، «شب یلدا»، «اتوبوس شب»، «گل یخ»، «به خاطر هانیه» و ... را نیز بر عهده داشته است.

اقتباس آثار معمولاً در سینمای ایران به بدترین نحو ممکن صورت می گیرد و معمولاً فیلم تولید شده بسیار ضعیف تر از اثری است که از آن اقتباس شده است، اما کیومرث پور احمد در بیست و هشتمین فیلم بلند سینمایی خود دست به تولید اقتباسی زده است که بی شک می توان آن را ضعیف ترین اثر کارنامه کاری وی برشمرد.

کیومرث پوراحمد که یکی از بهترین کارگردانان معاصر اقتباسی از ادبیات نیز محسوب می شود، بر عکس آثار گذشته اش همانند «قصه‌های مجید»، «خواهران غریب» و «نان و شعر» نتوانسته اقتباس خوبی از رمان«کی از این چرخ و فلک پیاده می­شوم» داشته باشد و به شدت ضعیف عمل کرده و دست به تولید اثری زده است که به اصطلاح هیچ چیزش به هیچ چیزش نمی آید.

خطر اسپویل داستان

داستان فیلم سینمایی «تیغ و ترمه» روایتگر زندگی دختر جوان نقاشی به نام ترمه با بازی دیبا زاهدی است که در کودکی پدر خود را بر اثر سکته قلبی از دست داده و مادرش نیز پس از آن او را ترک می کند و به خارج از کشور میرود و ترمه از همان زمان پیش عموی خود یعنی عمو جهان با بازی هومن برق نورد بزرگ می شود، حال پس از گذشت 12 سال مادرش لیلی با بازی لاله اسکندری بار دیگر به ایران برمیگردد تا هم تکلیف مال و اموال همسرش را مشخص کند و هم اینکه ترمه را با خود به خارج ببرد، وی تصور می‌کند که جهان مال و منال همسرش را بالا کشیده و با همین نیت وارد یک سری درگیری حقوقی با او می‌شود، اما در این بین ترمه که به همراه نامزدش امیر با بازی پژمان بازغی تازه زندگی‌شان را آغاز کرده اند از رازهای جدیدی از مرگ پدرش آگاه می شود و ...

یکی از نکات منفی فیلمنامه این فیلم اقتباس عینی کیومرث پور احمد از رمان گلرنگ رنجبر است، وی حتی در نگارش فیلمنامه سعی در برطرف کردن مشکلات این رمان نداشته است و با وفاداری بیش از حد به متن اصلی این کتاب، بزرگترین لطمه را به فیلمنامه خود زده است، تنها تفاوت هایی که پوراحمد در این اقتباس لحاظ کرده می توان به تغییرهنر ترمه از شاعری به نقاشی و کاهش سن عمو جهان با بازی هومن برق نورد اشاره کرد و مابقی اتفاقات و قصه عین خود کتاب است.

دیگر نکته منفی فیلمنامه «تیغ و ترمه» دیالوگ های شعاری و گل درشت فیلم هست که در بعضی از سکانس ها بیرون می زند و در ذوق مخاطب می خورد و چرایی نوشتن این دیالوگ ها توسط کیومرث پوراحمد و بیان آن توسط بازیگران مطرحی همچون دیبا زاهدی و ستاره اسکندری جای سوال دارد.

تهیه کنندگی این فیلم بر عهده سید علی قائم مقامی است و فیلم سینمایی «تیغ و ترمه» سومین همکاری مشترک این تهیه کننده و کارگردان پس از فیلم های «شب یلدا» و «کفش هایم کو؟» محسوب می شود، وی تهیه کنندگی فیلم هایی نظیر «جشن دلتنگی»، «کفشهایم کو؟» و ... را نیز برعهده داشته است.

در فیلم «تیغ و ترمه» بازیگرانی شاخصی نظیر: دیبا زاهدی، پژمان بازغی، لاله اسکندری، مهران رجبی، کوروش سلیمانی، آویسا سجادی، هومن برق نورد، سیمون سیمونیان، شراره رنجبر و ... به ایفای نقش پرداخته اند.

دیبا زاهدی و لاله اسکندری که نقش های اصلی زن فیلم را ایفا می کنند به شدت ضعیف و غیرقابل باور به ایفای نقش پرداخته اند که با بازی ضعیفشان حتی در دقایقی از فیلم خنده را بر لب های تماشاگر می آورند، اما دو بازیگر دیگر فیلم پژمان بازغی و هومن برق نورد تقریباً بازی قابل قبول تری از خود ارائه داده اند، اما در هر صورت نمی توان فیلم سینمایی «تیغ و ترمه» را اثری قابل قبول در پرونده بازیگری هیچ یک از بازیگران فیلم لحاظ کرد.

سایر عوامل اصلی فیلم «تیغ و ترمه» عبارتند از: نویسنده و کارگردان: کیومرث پوراحمد، تهیه کننده: سید علی قائم مقامی، مدیرفیلمبرداری: علیرضا زرین دست، صدابردار: بابک اردلان، چهره پرداز: مهدی شیرازی، طراح صحنه: کیومرث پوراحمد، طراح لباس: کیومرث پوراحمد، تدوین: خشایار موحدیان، موسیقی: فردین خلعتبری