سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر | روح الله کوه مسکن : قدمت کارگردانان ایرانی در سینمای ایران به سال ۱۳۰۹ باز می گردد و امسال ۹۰ سال از حضور یک کارگردان ایرانی در پشت دوربین برای ساخت یک فیلم ایرانی می گذرد، هرچند که پیش از آن نیز کارگردانانی همچون اردشیر ایرانی در کشور هندوستان اقدام به تولید آثاری کرده بود.
آغاز سینمای ایران به سال ۱۲۷۹ و ورود دستگاه سینماتوگراف به ایران در دوره پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار باز می گردد، اما نزدیک به سی سال سینمای ایران فقط به پخش فیلم هایی که در خارج از کشور و توسط عوامل خارجی تولید می شد، اقدام می کرد و «اوانس اوهانیانس» نخستین کارگردان ایرانی است که برای تولید فیلم صامت «آبی و رابی» در سال ۱۳۰۹ پشت دوربین قرار گرفت.
در فیلم «آبی و رابی» که در ژانر طنز تولید شده هنرمندانی همچون محمدخان ضرابی، غلامعلی خان سهرابی‌فرد، محمدعلی قطبی، امیر ارجمند، ابوالقاسم آتشی، مادام سیرانوش، اوانس اوهانیانس، احمد دهقان، عباس طاهباز، کاظم سیار و ... به ایفای نقش پرداخته اند و این فیلم در روز جمعه ۱۲ دی ۱۳۰۹، ساعت ۲ بعد از ظهر در سینما «دیده‌بان» (مایاک سابق) برای علاقمندان به سینما به نمایش درآمد.
سه سال پس از گذشت اولین فیلم ایرانی، «اردشیر ایرانی» نخستین فیلم ناطق ایرانی را در سال ۱۳۱۲ با هنرنمایی بازیگرانی همچون عبدالحسین سپنتا، روح‌انگیز سامی‌نژاد،سهراب پوری و ... جلوی دوربین برد و این فیلم که در بین مردم آن زمان به «جعفر و گلنار» نیز شهرت یافت در ۳۰ آبان سال ۱۳۱۲ در خیابان لاله زار برای علاقمندان به روی پرده سینما «دیده‌بان» (مایاک سابق) رفت.
سینمای ایران چه پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب کارگردانان سرشناسی همچون علی حاتمی، بهرام بیضایی، مسعود کیمیایی،داریوش مهرجویی، ناصر تقوایی، بهمن فرمان آرا، عباس کیارستمی، اصغر فرهادی، خسرو سینایی، امیر نادری و ... را به خود دیده است که در این مطلب به بررسی کارنامه این هنرمندان سرشناس کشور خواهیم پرداخت.
۱- «علی حاتمی»
علی حاتمی با نام کامل عباسعلی حاتمی نویسنده و کارگردان مطرح فقید سینما و تلویزیون ایران متولد ۲۳ مرداد ۱۳۲۳ در خیابان شاهپور، خیابان مختاری، کوچهٔ اردیبهشت در شهر تهران است، وی همسر زری خوشکام و پدر لیلا حاتمی بازیگر مطرح سینما و تلویزیون ایران است که متاسفانه در ۱۴ آذر ۱۳۷۵ در سن ۵۷ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری سرطان پانکراس به دیار باقی شتافت.
وی سابقه کارگردانی فیلم و سریال های مطرحی همچون «هزار دستان»، «دلشدگان»، «مادر»، «کمال الملک»، «طوقی»، «سوته دلان»، «حسن کچل»، «بابا شمل»، «ستارخان»، «جعفر خان از فرنگ برگشته»، «حاجی واشنگتن»، «سلطان صاحبقران» و ... را در کارنامه هنری خود داشت.
۲- «بهرام بیضایی»
بهرام بیضایی نویسنده و کارگردان مطرح ۸۱ ساله سینما و تلویزیون ایران متولد ۵ دی ۱۳۱۷ در شهر تهران است، او همسر مژده شمسایی بازیگر سینما و پدر نیلوفر بیضایی نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر است.
وی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «رگبار»، «کلاغ»، «غریبه و مه»، «چریکه تارا»، «مرگ یزدگرد»، «باشو غریبه کوچک»، «شاید وقتی دیگر»، «مسافران»، «سگ کشی»، «وقتی همه خوابیم» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۳- «مسعود کیمیایی»
مسعود کیمیایی نویسنده و کارگردان مطرح ۷۹ ساله سینما ایران متولد ۷ مرداد ۱۳۲۰ در خیابان چراغ‌برق یا چراغ‌گاز در کوچهٔ سراج‌الملک در شهر تهران است، وی همسر سابق گیتی پاشایی و گوگوش و پدر پولاد کیمیایی بازیگر مطرح سینما و تلویزیون ایران است.
مسعود کیمیایی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «رضا موتوری»، «قیصر»، «داش آکل»، «گوزن ها»، «غزل»، «ضیافت»، «سلطان»، «مرسدس»، «اعتراض»، «سربازهای جمعه»، «خاک»، «سرب» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۴- «داریوش مهرجویی»
داریوش مهرجویی نویسنده و کارگردان مطرح ۸۰ ساله سینما ایران متولد ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در شهر تهران است، وی همسر وحیده محمدی فر نویسنده سینما و تلویزیون ایران است.
وی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «گاو»، «آقای هالو»، «پستچی»، «دایره مینا»، «اجاره نشین ها»، «هامون»، «درخت گلابی»، «لیلا»، «سنتوری»، «مهمان مامان»، «پری»، «سارا»، «بانو» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۵- «ناصر تقوایی»
ناصر تقوایی نویسنده و کارگردان مطرح ۷۹ ساله سینما ایران متولد ۲۲ تیر ۱۳۲۰ در شهر آبادان است، وی همسر سابق شهرنوش پارسی‌پور نویسنده و مترجم مطرح ایرانی است و پس از جدایی از او با مرضیه وفامهر کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون ایران است.
تقوایی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «آرامش در حضور دیگران»، «صادق کرده»، «دایی‌جان ناپلئون»، «نفرین»، «ناخدا خورشید»، «ای ایران» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۶- «بهمن فرمان آرا»
بهمن فرمان آرا نویسنده و کارگردان مطرح ۷۹ ساله سینما ایران متولد ۳ بهمن ۱۳۲۰ در شهر تهران است، فرمان آرا از کارگردانانی است که در حوزه تهیه کنندگی نیز بسیار پرکار بوده است و تهیه کنندگی آثار مطرحی در هالیوود را نیز بر عهده داشته است.
وی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «خانه قمر خانم»، «شازده احتجاب»، «بوی کافور عطر یاس»، «خانه ای روی آب»، «یک بوس کوچولو»، «خاک آشنا» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۷- «عباس کیارستمی»
عباس کیارستمی نویسنده و کارگردان مطرح فقید سینما و تلویزیون ایران متولد ۱ تیر ۱۳۱۹ در خیابان قلهک در شهر تهران است، وی همسر پروین امیرقلی و پدر احمد و بهمن است که متاسفانه در ۱۴ تیر ۱۳۹۵ در سن ۷۶ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری سرطان دستگاه گوارش به دیار باقی شتافت.
او سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «خانه دوست کجاست؟»، «مشق شب»، «زیر درختان زیتون»، «زندگی و دیگر هیچ»، «طعم گیلاس»، «باد ماراخواهد برد» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۸- «اصغر فرهادی»
اصغر فرهادی نویسنده و کارگردان مطرح ۴۸ ساله سینما ایران متولد ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۱ در خمینی شهر از توابع استان اصفهان است، وی همسر پریسا بخت آور کارگردان مطرح ایرانی و پدر سارینا فرهادی بازیگر سینمای ایران است، فرهادی اولین کارگردانی است که جایزه اسکار را برای سینمای ایران به ارمغان آورده است.
وی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «شهر زیبا»، «چهارشنبه‌سوری»، «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «فروشنده»، «رقص در غبار» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۹- «خسرو سینایی»
خسرو سینایی نویسنده و کارگردان مطرح فقید سینما و تلویزیون ایران متولد ۲۹ دی ۱۳۱۹ در شهر ساری است، وی همسر فرح اصولی نقاش ایرانی است که متاسفانه در ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ در سن ۷۹ سالگی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا به دیار باقی شتافت.
سینایی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «عروس آتش»، «هیولای درون»، «زنده باد ...»، «یار در خانه»، «در کوچه های عشق»، «کوچه پاییز» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
۱۰- «امیر نادری»
اصغر فرهادی نویسنده و کارگردان مطرح ۷۵ ساله سینما ایران متولد ۷ خرداد ۱۳۲۴ در شهر آبادان است، او از کارگردانان تأثیرگذار و مهم سینمای موج نو و معناگرای ایران است.
وی سابقه کارگردانی فیلم های مطرحی همچون «خداحافظ رفیق»، «تنگنا»، «دونده»، «تنگسیر»، «ساز دهنی»، «آب، باد، خاک» و ... را در کارنامه هنری خود دارد.
البته جای نام فیلسازان مطرح دیگری همچون «سهراب شهید ثالث»، «پرویز کیمیاوی»، «خسرو هریتاش»، «جعفر پناهی»، «کیومرث پوراحمد»، «سیروس الوند»، «ابراهیم حاتمی کیا»، «مجید مجیدی» و ... در این لیست خالی است.
نظرات