مخاطب امروز آثار سینمایی نگاه‌های سطحی را می‌شناسد و از آن‌ها استقبال نمی‌کند

به گزارش سلام نو، رضا مقصودی، کارگردان و نویسنده سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با برنا، اظهار داشت: امروز در آثار کمدی سینما و تلویزیون ما کم و بیش به مسائل اجتماعی روز پرداخته می‌شود و می‌توان گفت که تا حدی سعه صدر برای ساخت اینگونه آثار وجود دارد اما پرداختن به معضلات و مسائل اجتماعی در سینمای کمدی ما به قدری دم دستی و سطحی اتفاق می‌افتد که در بیننده هیچ رغبتی برای دنبال کردن اثر ایجاد نمی‌کند و مخاطب خیلی راحت فیلم را کنار می‌گذارد.

مقصودی در ادامه تصریح کرد: پرداختن به مسائل اجتماعی در آثار سینمایی و تلویزیونی ما به شکلی است که تولیدکنندگان آثار تنها به معضلات اشاره می‌کنند و هیچ راهکار یا چشم‌اندازی به مخاطب خود ارائه نمی‌دهند. منظور من این نیست که یک فیلم یا سریال حتماً باید راهکاری در کنار بیان معضلات به مخاطبش ارائه دهد اما قطعاً باید از نگاه سطحی فاصله گرفت و در مسائلی که مطرح می‌شوند عمیق شد. صرفاً مطرح کردن معضلات نمی‌تواند امتیاز مثبتی برای یک فیلم باشد و لازم است فیلمساز در قالب یک اثر سینمایی برای مضمونی که ارائه می‌دهد تحلیل و تمعق داشته باشد. متأسفانه امروز آثار کمدی ما تنها به مسائل اشاره می‌کنند و خیلی راحت از کنار آن‌ها می‌گذرند، عمیق نمی‌شوند و در بسیاری مواقع به مخاطب خود آدرس غلط می‌دهند به طوری که مشکل در جای دیگری است اما آن‌ها مسئله را به شکلی بیان می‌کنند که مخاطب دچار کج‌فهمی می‌شود.

این کارگردان در ادامه تأکید کرد: این نشانه‌ها در آثار کمدی ما به قدری زیاد شده که دیگر تازگی خود را از دست داده و مخاطب با یک اشاره ساده به مسئله‌ای اجتماعی به وجد نمی‌آید و به دیدن اثر ترغیب نمی‌شود. در سریال‌هایی که بیرون از تلویزیون ساخته می‌شوند این مشخصه بسیار پر رنگ‌تر است و هنوز فیلمسازان تصورشان بر این است که همین اشاره‌های گذرا و سطحی برای جذب مخاطب کافی است در حالیکه مخاطب امروز آثار سینمایی نگاه‌های سطحی را می‌شناسد و از آن‌ها استقبال نمی‌کند.

او درباره نقش محدودیت‌ها در کاهش سطح کیفی آثار کمدی در سینما و تلویزیون گفت: قطعاً بخشی از مشکلات نشأت گرفته از همین محدودیت‌ها است اما نمی‌توان آن را عامل اصلی کاهش سطحی کیفی آثار دانست چون در مسائلی که جزو خط قرمزها نیستند و بیانشان مشکلی برای اثر ایجاد نمی‌کند هم فیلمسازان ما عملکرد خوبی ندارند و همان نگاه چند سال پیش غالب است که سعی می‌شد کنایه‌ای به مسئله‌ای زده شود و بعد روزنامه‌ها به این نکته فیلم یا سریال اشاره می‌کردند و این به یک امتیاز مثبت برای اثر تبدیل می‌شد که هنوز هم فیلمسازان به دنبال آن هستند و ارتقای وجوه هنری آثار هیچ اهمیتی ندارد و در نهایت فقط به خنداندن مخاطب فکر می‌شود. به نظر من امروز مشکل اصلی عدم امکان پرداختن به معضلات نیست، مشکل نوع پرداخت‌ها است و حاکم شدن سیطره سودجویی و پر رنگ شدن وجوه اقتصادی در فیلمسازی و هنر است که آسیب‌زننده شده است. قطعاً من با دغدغه فروش بالای فیلم‌ها هیچ مشکلی ندارم اما اگر تمام دغدغه و تلاش فیلمساز همین مسئله باشد قطعاً یک آسیب به حساب می‌آید. چندی پیش تهیه‌کننده‌ای به من رجوع کرد و از من یک فیلمنامه کمدی خواست و تأکیدش این بود که سال گذشته من فیلمی جدی ساختم که با شکست روبرو شد و بسیار متضرر شدم و می‌خواهم فیلمی کمدی بسازم که بتوانم آن ضرر مالی را جبران کنم. منظور من همین نگاه صرفاً اقتصادی به سینمای کمدی است که به هیچ‌وجه نمی‌توان آن را مثبت دانست.

مقصودی در ادامه اظهاراتش درباره نگاه جشنواره‌های سینمایی به فیلم‌های کمدی گفت: در جشنواره‌های مختلف دنیا هم توجه چندانی به فیلم‌های کمدی نمی‌شود و خیلی کم پیش می‌آید که یک فیلم کمدی در جشنواره‌ای سینمایی بسیار مورد توجه قرار بگیرد اما در ایران این نگاه به مراتب بدتر است. با این حال طی سال‌های اخیر که در هیئت داوران یا هیئت انتخاب جشنواره بوده‌ام و آثار را دنبال کرده‌ام فیلم کمدی جالب توجهی هم ندیده‌ام که بخواهد اثری باکیفیت محسوب شود. البته توجه به سینمای کمدی در جشنواره فجر تجربه شده و فیلم «لیلی با من است» سالی که در جشنواره حضور داشتند جوایزی هم دریافت کرد و یا فیلم «مارمولک» در جشنواره فیلم فجر بسیار مورد توجه قرار گرفت.

نویسنده فیلم سینمایی «من سالوادور نیستم» در پایان اظهاراتش تصریح کرد: یکی دیگر از نگاه‌های آسیب‌زننده به سینمای کمدی نگاهی است که مسئولان به آن دارند. تصور اکثریت بر این است که سینمای کمدی و سریال‌های طنز باید برای تزریق نشاط به جامعه مورد استفاده قرار بگیرند، در این نگاه به نظر می‌رسد که سینما را نوعی مخدر می‌دانند و قرار است سینما در این بین چنین نقشی ایفا کند تا مردم حواسشان از مشکلاتی که برایشان درست شده منحرف شود. در جامعه‌ای که حجم بالایی از مشکلات و مصائب مختلف برای مردم وجود دارد انتظار اینکه با سینما شادی تزریق شود یک انتظار بیهوده و نادرست است. سینما مخدر نیست و اصلاً نمی‌تواند حواس مردم را از این همه مشکل به جای دیگری پرت کند. به طور کل چنین نگاه‌هایی به سینما را نمی‌توان پذیرفت؛ چند سال پیش که بحث ازدیاد جمعیت به تازگی مطرح شده بود در گفت‌وگو با مدیران مختلف مدام این نکته مطرح می‌شد که باید فیلم‌هایی در راستای تبلیغ این موضوع ساخته شوند و تصور بر این بود که سینماگران موظف هستند با فیلم ساختن درباره این موضوع به ترویج آن کمک کنند اما این نگاه به هیچ‌وجه درست نیست و به هیچ‌وجه نمی‌تواند به بالا رفتن سطح کیفی آثار سینما و تلویزیون کمک کند.