آینده وضعیت مسکن به زبان آدمی‌زاد

سعید زمانی*: پرسش محوری من در این نوشته تغییرات احتمالی قیمت و حجم خرید و فروش در بازار املاک است. خیلی از مردم هر نوع ارزان شدنی را غیرممکن می‌دانند. با توجه به آنچه در این ۴۰ سال گذشته است این نوع تفکر به حق است اما راه‌هایی برای قابل خرید شدن ملک برای مردم وجود دارد. در ادامه به برخی از این راهکارها که احتمالا از زبان اقتصاد دانان به گوش نامزدهای ریاست‌جمهوری رسیده است را مورد بررسی قرار می‌دهم.

یکم، وام ۶۰ درصدی یا بیشتر

واقعا امروز وام بانک مسکن شامل چند درصد ارزش ملک می‌شود؟
اگر میانگین قیمت املاک کشور را ۱.۵ میلیارد تومان در نظر بگیریم. ۲۵۰ میلیون تومان وام بانک مسکن، تنها ۱۷ درصد ارزش ملک مورد معامله است. وام ۶۰ درصدی یعنی بانک مسکن حداقل ۹۰۰ میلیون تومان وام بپردازد. آیا بانک مسکن از چونین وامی استقبال خواهد کرد و واقعا آن را به متقاضی می‌پردازد. در یک اقتصاد درست بانک‌ها از وام دادن سود می‌برند. اما یک بانک دولتی در اقتصادی که تورم از سود وام بانکی بالاتر است. بعید می‌دانم در این شرایط بتواند بدون آسیب زدن به پول ملی چونین وامی بپردازد. یعنی چه؟ یعنی پرداخت وام در برابر کاهش ارزش پول ملی نهایتا همه چیز را گران‌تر می‌کند.
وام ۶۰ درصدی یک طرح عالی است اگر تورم تا حدی کنترل شود و دولت قصد کاهش هزینه‌های خود را نداشته باشد. (سیاست انقباضی در پیش نگیرد)

دوم، آسان سازی ساخت و ساز

ساخت و ساز در ایران بسیار سخت است از هزینه سنگین جواز تا طرح‌های سخت‌گیرانه شهرداری و بخشداری‌ها برای کاربری زمین‌ها و پول‌های درشتی که بابت تغییر کاربری از مردم می‌خواهند! اگر دولت به مردم اجازه دهد زمین‌های بایر خود یا زمین‌های کشاورزی که آب کافی ندارد را به مسکونی تبدیل کنند مقدار بسیار زیادی مسکن وارد بازار می‌شود و هیچ نیازی هم نیست دولت مسکن بسازد! ای بسا می‌شود مشکل تولید برق را هم با همین اجازه تغییر کاربری زمین‌های بایر به نیروگاه خورشیدی، حل کرد که بحثی دیگر است.

سوم، آپارتمان سازی دولت

یکی از عجیب‌ترین طرح‌های یک دولت می‌تواند ساختن آپارتمان و طرحی مثل مسکن مهر باشد. اما اگر دولت به مردم اجازه ساخت نمی‌دهد و اجازه تغییر کاربری نمی‌دهد یا پول زیادی برای این مجوزها بخواهد لازم است لااقل باید خودش مسکن بسازد تا قیمت کنترل شود. در نهایت ارزان کردن مسکن و تبدیل آن از کالای سرمایه‌ای به مصرفی ممکن است اما آیا این دولت‌ها توان انجام آن را دارند؟ شما بگویید. فراموش نکنید مواردی که گفتم قیمت ملک را کاهش نمی‌دهد بلکه آن را برای مردم قابل خرید می‌کند.

*کارشناس مسکن