کرونا مرزهای اختلالاتِ روانی را جابه‌جا کرد!

سلام نو - سرویس اجتماعی:  از همان ابتدایی که کرونا شروع شد، همه می‌دانستیم روزی دامنه آسیب‌های آن به روح و روان انسان‌ها نیز گسترش پیدا می‌کند. در این دوران بسیاری از عادت‌های انسان‌ها محدود شده و مخاطرات اقتصادی ایجاد شده دارد اثرات مخرب خود بر روح و روان خانواده را عیان می‌کند. در کنار این دو اضطراب ناشی از ترس مبتلا و قربانی شدن خود یا یکی از عزیزانمان لحظه‌ای ما را راحت نمی‌گذارم و بسیاری نیز دارند روزهای بعد از دست دادن یک عزیز را تجربه می‌کنند. به همین بهانه سلام نو گفت و گویی با دکتر حسن عماری انجام داد تا بیشتر به ابعاد مختلف این معضل پرداخته شود.

دکتر عماری معتقد است مجموعه مسائلی که امروز با آن مواجه هستیم توانایی این را دارد که از یک مشکل تبدیل به اختلالی شود که نیاز به درمان جدی دارد.

حسن عماری، دکترِ روانشناس به خبرنگار سلام نو گفت: در جهان بعداز این وضعیتِ استرس‌زایی که ایجاد شده است یک دوره‌ی پرفشارِ مواجهه یا گذار را خواهیم داشت که حتما با بیماری‌های روانی زیادی در آن روبه‌رو خواهیم بود. من پیش‌بینی می‌کنم شایع ترین این بیماری ها  اختلالات افسردگی اساسی و اختلال استرس بعد از حادثه باشد.

عماری با اشاره به این‌که بعد از حادثه یک‌سری ارجاعات ذهنی به‌وجود می‌آید که انگار اتفاق و رویدادی که در آن حادثه اتفاق افتاده است مجدد تکرار خواهد شد، توضیح داد:  در این بیماری ها فرد در کنار تجربه رنج حاصل از دست دادن یک عزیز، علائم شدیدتری را نیز تجربه می کند. نامِ این بحران مشکل نیست بلکه می‌توان از آن با عنوان اختلال نام برد که نیاز به مداخله و درمان دارد.

این دکتر روان‌شناس ادامه داد: یکی از جدی ترین مسائلی که در پی کرونا ایجاد شده است، مسائل اختلال محور یا اصطلاحا پاتولوژیک است. یعنی این استرس‌هایی که بر فرد وارد می‌شود می‌تواند به مرور اختلالات دیگری هم به آن شخص اضافه کند. مثلا اضطراب که خود یک نوع اختلال روانی است می‌تواند تبعاتی چون افسردگی و وسواس در پی داشته باشد.

وی افزود: من پیش‌بینی می‌کنم در دوره‌ی پسا کرونا با این اختلالات بیشتری مواجه خواهیم شد، به‌طوری که اگر در زمان ماقبل کرونا ۱۰ درصد جامعه مبتلا به اختلال روانی بودند، پس از کرونا با توجه به این‌که تقریبا ۹۰ هزار نفر عزیزان خود را از دست داده‌اند این آمار به ۲۰ الی ۳۰ درصد خواهد رسید. در این شرایط فرد باید به درمانگر مراجعه کند و لازم است برای این مساله از همین الآن پیش‌بینی‌هایی صورت بگیرد.

وی با بیان اینکه بخش دیگری از مسائل حاصل از کرونا مشکل محور است و نه اختلال محور ادامه داد: مشکل یعنی اشخاص توان یا آمادگی ِ لازم را جهت مواجهه با یک مسئله نداشته باشند و ممکن است به همین دلیل در کارکردِ آنها ابهام به‌وجود بیاید. به عنوان مثال مهارت نداشتن در فرزندپروری و یا مسائل زناشویی یک مشکل است ولی اختلال نیست.

دکتر حسن عماری در پاسخ به این پرسش که افراد در مواجهه با این موضوعاتِ روانی باید چه عملکردی داشته باشند، گفت: اختلال باید درمان شود و مشکل با آموزش دیدن قابل حل است. در این شرایط درمانگرها می‌توانند در قالب ارائه آموزش‌های مفید نقش خود را ایفا کنند تا جامعه خود را بازیابی کند، یعنی افراد با آموزش‌هایی که مربوط به بازگشت به دوره‌ی پیشا کرونا است مواجه شوند.

حسن عماری با اشاره به تست های روان‌شناسی و لزوم بازنگری در تفسیر آن‌ها در شرایط کنونی بیان کرد: در حال حاضر با توجه به اختلالات شایعِ پیشِ رو مثل وسواس، افسردگی  و اختلال پس از سانحه، باید مرزهای نتایج تست‌های روان‌شناسی را مورد بازنگری قرار دهیم. به عنوان مثال اگر پیشتر فردی برای تستِ سلامت روان نمره‌ی ۶۰ را به‌دست می‌آورد ما او را دارای اختلال به شمار می‌آوردیم. ولی امروز این عدد به 50 تقلیل پیدا کرده است. 

این روان‌شناس با اشاره به این‌که دولت باید برای جبران فاصله گرفتن مردم از هم برنامه‌های عمومی داشته باشد، اظهار کرد: در این شرایط که افراد بر اثر قرنطینه‌ی خانگی، تفرد و فاصله‌ی اجتماعیِ متاثر از کرونا،  در روابط اجتماعیِ خود دچار مشکل شده‌اند، دولت باید با جشن و مراسم‌های عمومی بخشی از تبعات منفی این مساله را کم کند.

وی افزود: همچنین مسائل و دغدغه‌های اقتصادی در سلامت روان بسیار مهم است. اشخاص در این زمان دچار خسارات مالیِ عدیده ‌ای شده‌اند  و دولت باید یک امیدواری و امنیت اقتصادی به‌وجود آورد تا باری از روی دوش مردم برداشته شود.

عماری درباره‌ی این‌که آیا می‌توان به اقداماتِ دولت در دوره‌ی پسا کرونا امیدوار بود یا خیر، گفت: در روزهای اول در بحران سوگ به افراد مشاوره رایگان داده می‌شد یا خود درمانگرها گذری و موقت از لحاظ روانی به مردم کمک می‌کردند اما به مرور  به قدری تعدادِ بیماران زیاد شد که کمک به آن‌ها از توان درمانگرها نیز خارج بود. نمی‌دانم به دولت می‌توان امیدوار بود یا خیر اما قطعا باید تدبیری در این زمینه بیاندیشد.  بنده روی صحبتم با ان جی او ها است که می‌توانند به مردم کمک بیشتری کنند.