به گزارش سلام نو، علیرضا پورحسین در آرمان ملی نوشت: سخنگوی دفتر سیاسی طالبان پس از مسلط شدن بر کابل گفت که امروز یک روز بزرگ برای مردم افغانستان و مجاهدان بوده و آن‌ها ۲۰سال است که شاهد تلاش‌ها و فداکاری‌های خود بوده‌اند و پس از 20سال، جنگ در کشور به پایان رسیده است. نعیم گفت که نوع و شکل دولت جدید در افغانستان به‌زودی مشخص می‌شود و افزود که طالبان نمی‌خواهد در انزوا زندگی کند و خواستار روابط بین‌المللی مسالمت‌آمیز است. اتفاقی که بسیاری بر این باور هستند به‌واسطه دیدارهای متعدد دیپلماتیک در ماه‌های اخیر، طالبان آن را به گوش مقامات کشورهایی همچون روسیه، چین، ایران و ازبکستان رسانده است. اتفاقی که مشخصا از سوی کارشناسان یکی از دلایل اصلی موفقیت طالبان در هفته‌های اخیر عنوان شده است. در راستای بررسی آینده سیاسی کشور افغانستان پس از سقوط کابل توسط طالبان و تعاملات احتمالی این گروه با ایران، «آرمان ملی» گفت‌وگویی با عبدالرضا فرجی راد، سفیر پیشین ایران در مجارستان داشته است که در ادامه می‌خوانید.
طالبان می‌تواند قدرت را در کابل حفظ کند و آیا گروه‌های دیگر افغانستانی علیه طالبان اقدامی انجام خواهند داد؟
به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت طالبان بتواند اوضاع افغانستان را کنترل کند و در چند روز اخیر نیز توانسته تقریبا تمام افغانستان را تصرف کند، اما باید توجه داشت که عملکرد طالبان در کوتاه‌مدت بسیار مهم است. اگر عملکرد طالبان همچون گذشته باشد، نمی‌تواند قدرت را به صورت طولانی مدت حفظ کند. این امر در زمینه‌های مختلف مهم است، اما در زمینه حقوق شهروندی و زنان از اهمیت به‌سزایی برخوردار خواهد بود. عملکرد رادیکال نسبت به شهروندان و به‌خصوص نسبت به زنان می‌تواند فشار را بر آن‌ها زیاد کند و حتی کمک‌های بین‌المللی به آن‌ها قطع شود. زمانی که کمک‌های بین‌المللی قطع می‌شود، مردم سراسر کشور افغانستان به این نتیجه می‌رسند که اوضاع در زمان اشرف غنی بهتر بوده است و طبیعتا طالبان را در داخل کشور تحت فشار قرار دهند و به‌واسطه فشارهای داخلی و بین‌المللی شاید بار دیگر طالبان نتواند قدرت را حفظ کند. نباید فراموش کرد که اشرف غنی و اطرافیان او مرتکب فساد مالی شده بودند، اما در جوامع شهری افغانستان توانسته بود تحولی ایجاد کند و آن نیز جذب کمک‌های بین‌المللی بود.
امروز 350 هزار نیروی ارتش افغانستان آموزش‌دیده هستند و نمی‌توان آن‌ها را بلاتکلیف رها کرد و این یک عرصه پیچیده برای آن‌ها خواهد بود. طالبان در راستای اینکه بر این عرصه فائق آید، مشخصا به کمک‌های مالی بین‌المللی نیاز دارد. از سوی دیگر اگر طالبان همچون 20سال پیش رفتار مناسبی با گروه‌های دیگر قومی و مذهبی نداشته باشد، باز هم با مقابله آن‌ها مواجه خواهد شد و به‌تدریج نیروهای قومی و مذهبی علیه طالبان قیام خواهند کرد. امروز گروه‌های قومی و مذهبی درافغانستان هر کدام به یک کشور دیگر وابسته هستند و با اتکا به آن‌ها در صورتی که با رفتار مناسب طالبان مواجه نشوند، حرکت‌هایی را علیه طالبان آغاز خواهند کرد. ژاپن، آمریکا و اروپا امروز کمک‌های زیادی به افغانستان انجام می‌دهند و مشخصا به نوع رفتار طالبان با زنان توجه خواهند کرد و اگر طالبان بخواهد با زنان بدرفتاری کند، آن‌ها را همچون گذشته از آموزش و فعالیت‌های اجتماعی بازدارد، حبس کند یا آن‌ها را مجبور به ازدواج کند، طبیعتا دیگر کمکی دریافت نخواهد کرد و فشار بر طالبان نیز بیشتر می‌شود. یادمان نرود که بی‌ثباتی‌های سال‌های اخیر افغانستان سبب شده است تا تعداد بسیاری از افغان‌ها به کشورهای دیگر پناه ببرند که همگی نیروهای قوی بوده و از سوی دیگر کاملا مخالف طالبان هستند و به همین علت نیروهای داخلی افغانستان که مخالف این گروه هستند نیز می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند و طالبان را تحت فشار قرار دهند. طالبان از امروز مسئولیت دارد و باید پاسخگوی اذهان عمومی و مردم افغانستان باشد.
ایران امتیاز یا تعهدی از طالبان در دیدارهای اخیر گرفته است؟
طالبان امتیازی به ایران نداده است و غالب همسایگان افغانستان چندین دور با طالبان مذاکره کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به چین، ازبکستان و روسیه اشاره کرد. طالبان در دیدارهای دوجانبه استدلال‌های خود را مطرح کرده است و کشورهای همسایه افغانستان نیز نگرانی‌های خود را مطرح کرده‌اند. طالبان در این میان تعهد داده است که اجازه ندهد گروه‌های تروریستی در افغانستان رشد کنند. باید توجه داشت که اشرف غنی خصومت خاصی با ایران داشت و این را مخفی می‌کرد، اما در مواردی شدت این خصومت را در صحبت‌های او مشاهده کرده‌ایم. در آخرین برهه زمانی که طالبان در افغانستان قدرت را در دست داشت، حقابه بیشتری نسبت به امروز در اختیار ایران قرار می‌داد و وضعیت آبی ایران به این واسطه در شرق کشوربهتر بود. به احتمال زیاد طالبان همچون گذشته حقابه بیشتری به ایران می‌دهد که البته این را نیز نمی‌توان امتیاز تلقی کرد؛ زیرا در قرارداد میان ایران و افغانستان در سال 1352 ذکر شده است که باید به ایران حقابه تعلق گیرد. اشرف غنی در این اواخر زخم زبان به ایران می‌زد و در قبال حقابه نفت از ایران می‌خواست، اما طالبان به‌نظر می‌رسد درخصوص آب ایران عملکردش همچون گذشته باشد. ایران وارد گفت‌وگو با طالبان شده است و تا این لحظه پالس منفی از سوی طالبان دریافت نکرده است، اما واقعیت این است که دل ما برای مردم افغانستان با اتفاقات پیش آمده می‌سوزد و نگران آن‌ها هستیم.
ایران باید چگونه در قبال طالبان رفتار کند؟
به‌نظر باید حسن همجواری با افغانستان و طالبان حفظ شود. ایران باید گفت‌وگوهای بیشتر با طرف‌های افغانستانی داشته باشد. ایران می‌تواند طالبان را کنترل کرده و اجازه ندهد تا تندروی کنند. تجربه طالبان در تشکیل دولت کم است و ایران می‌تواند در این خصوص به طالبان کمک کند و آن‌ها را در مسیری قرار دهد که تندوری نداشته باشند. ایران باید با تعامل با طالبان با دو مقوله قاچاق انسان و موادمخدر برخورد داشته باشد و از آن‌ها بخواهد که جلوی این دو پدیده شوم را بگیرند و همچنین بر مردم افغانستان فشار وارد نکند.
نظر شما