سلام نو- سرویس اقتصادی: این روزها از قیمت کره تا قیمت دلار رو به افزایش هستند. برخی از دلار ۴۰ هزار تومانی و تورم صد درصدی سخن می‌گویند و برخی از یک موج افزایش قیمت شبیه موج‌های گرانی و تورم یکی دو سال اخیر.
آیا تصویر اقتصاد ایران آن چنان که برخی می‌گویند تا این اندازه تار است؟ دولت رییسی چه می‌تواند بکند؟ کامران ندری، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با سلام نو تاکید می‌کند که آینده اقتصاد کشور به ارتباط تیم اقتصادی دولت با مردم، برنامه‌های اقتصادی آن‌ها و البته مسائلی مانند برجام وابسته است.
این استاد دانشگاه انتظارات تورمی را مسئله‌ای جدی ارزیابی کرد و افزود: در گام اول می‌شد با انتخاب وزرا و به طور ویژه رییس کل بانک مرکزی – که هنوز انتخاب نشده – تاثیر مثبتی روی انتظارات تورمی جامعه گذاشت. این فرصت مثبتی بود که بخش قابل توجهی از آن ظاهرا از دست رفت چون انتخاب وزرا ظاهرا تاثیر خود را روی فعالین اقتصادی داشته و واکنش‌ها به این انتخاب‌ها در بازار دارایی‌ها بروز پیدا کرده است.
وی ادامه داد: البته عوامل دیگری هم در شکل‌گیری انتظارات تورمی موثر است. مثلا وقتی شما صحبت از مذاکرات و برگشت احتمالی آمریکا به برجام می‌کنید این مسئله می‌تواند تاثیر مثبت قابل ملاحظه‌ای روی اذهان عمومی داشته باشد.
این اقتصاددان انتظارات تورمی را متاثر از واقعیت‌هایی دانست که مردم در بازار می‌بینند و گفت: مثلا مردم بر اساس ارزیابی که از تیم اقتصاد رییس جمهور دارند یا با توجه به موضع دولت جدید نسبت به برجام پیش‌بینی‌هایی می‌کنند، واکنش‌هایی نشان می‌دهند و تصمیم‌هایی می‌گیرند.
ندری مهم‌ترین اولویت دولت را مدیریت افکار عمومی دانست و گفت: به نظر من آقای رییسی باید در چنین حوزه‌هایی مواضع خیلی صریحی بگیرد و مدیریت اذهان و افکار عمومی را به دست فضای مجازی نسپرد. آقای رییسی باید با مردم ارتباط برقرار کرده، آن‌ها را نسبت به برنامه‌های خود قانع کند و نگرانی‌های آن‌ها نسبت به آینده را بر طرف سازد.
وی با اشاره به ضعف دولت در این زمینه گفت: به نظر می‌رسد تیم اقتصادی دولت جدید هنوز نتوانسته کنترل افکار عمومی را در دست بگیرد و ذهنت مردم بر اساس قضاوت‌های شخصی یا اخبار پراکنده فضای مجازی در حال شکل‌گیری است. در نتیجه مردم بر اساس همین ذهنیت اقداماتی مثل خرید ارز، طلا، خودرو یا حتی جهیزیه زود هنگام را انجام می‌دهند.
این اقتصاددان با تاکید بر اهمیت ذهنیت مردم نسبت به بازار گفت: همین ذهنیت‌ها است که در نهایت بازار را شکل می‌دهد چون هر کس بر اساس پیش‌بینی خود از آینده تصمیمات امروزش را می‌گیرد.
وی با اشاره به یکی دیگر از فرصت‌های رییسی برای اثر گذاری بر جو روانی بازار و جامعه گفت: آقای رییسی یک انتخاب مهم دیگر یعنی ریاست بانک مرکزی را دارند که می‌تواند روی افکار عمومی تاثیر بگذارد.
ندری حداقل کاری که دولت رییسی می‌تواند انجام دهد را ارتباط با مردم دانست و ادامه داد: تیم اقتصادی دولت باید با مردم ارتباط برقرار کنند و برنامه‌های خود را برای عامه مردم – و نه تنها طرفداران دولت - تشریح و آن‌ها را نسبت به برنامه‌ها قانع کنند. آن چنان که رهبری هم گفتند دولت باید اعتماد مردم را برگرداند، چون بدون اعتماد و اعتبار لازم کار دولت سخت می‌شود و بهترین برنامه‌ها هم همراهی مردم را جلب نمی‌کند.
ندری با تاکید بر رسالت رسانه‌ای دولت در حوزه اقتصاد گفت: دستگاه رسانه‌ای دولت برنامه‌های آن را با استدلال‌های قوی ولی ساده برای مردم بیان کند و در این راه از حرف‌های شعاری و وعده پرهیز کند. اگر دولت بتواند ارتباط را با مردم برقرار کرده و در عمل هم دو سه گام موثر بردارد به نظرم می‌توان انتظارات تورمی را کنترل کرد.
وی با اشاره به دلیل ضرورت کنترل انتظارات تورمی گفت: نکته مهم این است در شرایط تورمی فعلی انتظارات تورمی نقش کلیدی و مهمی دارد و حتی از رشد نقدینگی هم مهم‌تر است. دولت باید با کمک روابط عمومی وزارتخانه‌ها و کارشناسان با مردم ارتباط برقرار کند چون اگر در این شرایط زمین بازی را به فضای مجازی واگذار کند بازنده خواهد بود.
ندری در پاسخ به این پرسش که دولت چقدر برای ورود به این مسئله فرصت دارد، گفت: دولت قطعا باید به سرعت وارد عمل شود ولی این کارها یک باره به سرانجام نمی‌رسد. در نتیجه قانع و مجاب کردن مردم و بدنه کارشناسی کشور بسیار مهم است. دولت باید بداند این که یک کارشناس بتواند منطق برنامه دولت را بشناسد و مردم را قانع کند بسیار مهم است.
وی با اشاره به ضعف‌های برنامه دولت گفت: همین الان بخشی از برنامه‌های دولت نگران کننده است. مثلا دولت گفته می‌خواهد یک میلیون مسکن در یک سال بسازد. در این رابطه چه توضیحی به مردم داده شده؟ این مسکن چطور قرار است ساخته شود که تورم‌زا نباشد؟
این استاد دانشگاه ادامه داد: انتظاری نیست که دولت با همه کارشناسان مشورت کند، ولی به هر شکل دولت برنامه‌ای دارد که هنوز برای بسیاری مشخص و روشن نیست. این به این معنا است که جزئیات کارهای دولت هنوز مشخص نیست. دولت باید برنامه‌ای را منتشر کند و مثلا به صورت مشخص بگوید چطور می‌خواهد تورم را کنترل کند. وقتی این اتفاق رخ بدهد هر کارشناسی می‌تواند درباره این برنامه نظر خود را ابراز کند.
این اقتصاددان با اشاره به دیگر ضعف‌های برنامه و تیم اقتصادی دولت گفت: تا این لحظه دولت صرفا کلیت‌هایی را مطرح کرده که گاهی می‌بینیم ضد و نقیض است و ما شاهد تعارض سخنان دو وزیر هستیم و کسی هم نیست که بگوید تعارضی نیست و یک برنامه هماهنگ وجود دارد. مثلا وزیر صمت می‌گوید تورم تا دو یا سه سال دیگر طول می‌کشد. خود این حرف باعث انتظارات تورمی می‌شود چون مردم با خود می‌گویند اگر امروز کالایی را بخرند بهتر از فرداست.
وی ادامه داد: ما می‌بنیم برنامه‌های دولت مبهم است، بدتر از آن این برنامه‌ها کلی و شعاری است و بدتر از هر دو این‌ها آن است که هیچ راه ارتباطی با مردم وجود ندارد و کسی در دولت نیست که به مردم همین برنامه‌ها را توضیح دهد. البته نه اینکه یک طرفه سخن بگویند بلکه در برنامه‌های مختلف با منتقدین سخن بگویند تا مردم قانع شوند. اگر این اقدام را نکنند فضای مجازی خلا این ارتباط را پر می‌کند، چنان که اکنون کرده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: امروز یکی از نگرانی‌ها این است که شما می‌بنید معاون اقتصادی خودش یک مکتب اقتصادی دارد، فرمانده اقتصادی دولت یک نگاهی دارد، وزیر اقتصاد یک رویکرد دیگر دارد و وزیر صمت و تعاون هم رویکرد خاص خود را دارد. یک شهروند عادی در این شرایط نسبت به آینده چه ذهنیتی باید داشته باشد؟ این ذهنیت تبدیل به انتظارات تورمی می‌شود.
ندری با تاکید دوباره بر بازسازی سازمان رسانه‌ای دولت به خصوص در حوزه اقتصاد گفت: دولت باید درباره سیاست‌های ارتباطی خود اقدامات اساسی و جدی انجام دهد و ضمن تبیین برنامه برای مردم نشان دهد در هیئت دولت چند دستگی و چند نظری نسبت به مسائل اقتصادی وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه شرایط دولت تا حدی قابل درک است گفت: ما متوجه هستیم که دولت نوپاست و این حرف‌ها را می‌زنیم تا سریع‌تر مشکلات را حل کنند تا به جای فضای مجازی، دولت مدیریت فضا را در اقتصاد در دست بگیرد.
نظر شما