سلام نو – سرویس بین‌الملل: گروه اورگراند ، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های توسعه دهندگان املاک چین، در آستانه ورشکستگی است. موسس آن، هوی کا یان، در جستجوی پول نقد برای پرداخت بدهی ۳۰۰ میلیارد دلاری شرکتش است. پکن به مقامات محلی هشدار داده است که در صورت نابودی این شرکت غول پیکر خود را برای عواقب احتمالی آن آماده کنند. در سراسر جهان ، تحلیلگران مالی می پرسند آیا اورگراند "لحظه لمان" چین است؟ آیا اسلحه مسلح شده و این شروع یک موج مخرب برای ویران شدن بانک‌های چین است و باعث عقب‌گرد اقتصاد چین و دنیا می‌شود؟ اقتصادی که به تازگی از موج همه‌گیری رها شده بود؟
آن طور که مایکل شومن* در آتلانتیک می‌نویسد همه اینها برای حساسیت درباره اتفاقاتی که در این شرکت املاک و مستغلات در حال رخ دادن است کافی به نظر می‌رسد. با این همه اورگراند و مشکلاتی که با آن روبروست داستان مهم‌تر و اساسی‌تری را در مورد چین و آینده آن بیان می کند. این بحران ضعف های عمیق، خطرناک و غالباً ناشناخته در اقتصاد چین را آشکار می کند که می تواند قطار پیشرفت این کشور را از ریل خارج کند و به همراه آن، تلاش پکن برای به چالش کشیدن برتری آمریکا در صحنه جهانی را با مشکل مواجه کند.
این ممکن است زیاده روی به نظر برسد که چنین نقشی را برای یک شرکت قائل شویم، به خصوص وقتی بدانیم مقامات واشنگتن و عموم آمریکایی‌ها تصور می‌کنند که پیشرفت اقتصادی چین مدیون فناوری ۵G و هوش مصنوعی است. اما در حقیقت اورگراند نشان می دهد که مدل اقتصادی چین چقدر شکننده و پرمشکل است.
این جمله آنقدرها که به نظر می رسد بحث برانگیز نیست. سیاستگذاران چینی خود بهتر از هر کسی می‌دانند که موتورهای اقتصاد آنها نیاز به واسنجی دارد و بیش از یک دهه است که دنبال چنین مسئله‌ای هستند سیستم اقتصادی چین نرخ بالایی از رشد را در پی دارد، اما مقدار زیادی ضایعات و تلفات، ناکارآمدی، بدهی و ضررهای مالی را ایجاد می کند.
چنین اقتصادی به بازتولید اورگراندها می‌پرداز، شرکت‌هایی که هیچ محدودیت و خط قرمزی ندارند، به پول دسترسی نامحدودی دارند و مسیر خود را به سمت ویرانی طی می‌کند.
به باور شومن اقتصاد چین امروز به نقطه حساسی رسیده است که دیگر خرج کردن سودهای ساده به دست آمده در آن ممکن نیست و حاشیه خطای سیاست‌گذاری‌ها بسیار اندک شده است. در این شرایط باید تصمیم‌هایی سخت و نه چندان مردم پسند برای به پیش بردن اقتصاد بگیرد.
هر چند در واشنگتن اجماعی قطعی بر سر مقابله با چین وجود دارد و دولت‌های آمریکا نگران پیشی گرفتن چین از این کشور هستند، اما به باور شومن این مسئله قطعی نیست و با وجود مناسب بودن شرایط فعلی چین این کشور وارد فاز جدیدی از توسعه شده که نتایج آن کاملا نامشخص است.
از نظر پکن ، قرن بیست و یکم متعلق به چین است و سیاست گذاران در سراسر جهان بهتر است اولویت ها و وفاداری خود را با یک سیستم جهانی چین محور تنظیم کنند. به باور پکن آن دسته از رهبران جهان که هنوز به ایده نظم لیبرالی تحت رهبری آمریکا پایبند هستند اشتباهی تاریخی می‌کنند.
اینکه آیا این تهدید محقق خواهد شد یا خیر بستگی به آنچه در اقتصاد چین رخ می دهد دارد. قدرت سیاسی و نظامی پکن تنها در صورتی می‌تواند ادامه یابد که منابع اقتصادی و توان تکنولوژیکی آن همچنان ادامه داشته باشد. اگر سیاستگذاران چین بتوانند با موفقیت اقتصاد خود را در جهت پربارتر و پویاتر متمرکز کنند، آن وقت خطر پکن برای واشنگتن واقعی است. با این حال اگر مشخص شود که چین بیشتر شبیه اورگراند است، جاه طلبی های پکن مانند رویاهای این شرکت نقشه برآب می‌شود.
تاریخ مدرن به ما می گوید که توسعه اقتصادی چیز قطعی و مطمئنی نیست و تنها کشورهای معدودی قادر به گذار از یک اقتصاد در حال ظهور به یک اقتصاد پیشرفته بوده‌اند. در این جا کره جنوبی نمونه‌ای نادر را ارائه می دهد. مشکل در عدم تغییر سیاست‌ها است. سیاست‌هایی که کشورها را از فقر خارج می کند لزوماً در برخورد با گام‌ها و چالش‌های بعدی کارآمد نیست.
به باور شومن چین از این الگو پیروی می کند. مشکل اساسی این است که رشد چین بیش از حد به ساختن چیزهایی مانند بزرگراه‌ها، کارخانه‌ها و برج‌های مسکونی اورگراند وابسته است. تمام این ساخت و سازها نرخ رشد اقتصادی را بالا نگه می دارد، کارگران شاغل می شوند و تولید ناخالص داخلی کشور به طور پیوسته در لیست برترین‌های جهان قرار می گیرد. اما مشکل این‌جا است که این رشد متوازن نیست.
شاید بحران اورگراند رهبران چین را از خود راضی بودن خارج کند. با این حال حتی اگر این اتفاق بیفتد ، بعید است آنها راه حل مناسب یعنی آزادسازی جدی اقتصاد را انتخاب کنند و اجازه دهند که هدف سرمایه‌گذاری را به جای اولویت‌های دولت معیارهای شایسته‌گزینی انتخاب کند. به خصوص که این مسیر به کاهش قدرت دولت کنترلی دولت می‌انجامد.
دولت چین در حال حاضر در حال افزایش کنترل خود بر بازار است و امیدوار است با برند ویژه خود یعنی سرمایه‌داری دولتی از بحران عبور کند، اما اگر چنین نکند نمی‌تواند از آمریکا پیشی بگیرد. آن این پرسش مطرح می‌شود که چنین برای پوشش ضعف‌های خود به سمت نقش آفرینی جدی‌تر دیپلماتیک نظامی می‌رود یا خیر؟
مایکل شومان نویسنده کتاب‌های Superpower Interrupt: The Chinese History of the World و The Miracle: The Epic Story of Asia’s Quest for Wealth است. متن بالا خلاصه‌ای از آخرین مقاله مایل شومن در نشریه آتلانتیک تحت عنوان WASHINGTON IS GETTING CHINA WRONG است.
نظر شما