در هندسه، اشکال اجسامی هستند که دارای خطوط مرزی، سطوح و زاویه هستند. انواع مختلفی از شکل‌های دو بعدی و سه بعدی وجود دارند. در زندگی روزمره، ما دائماً با اشیاء مختلف که شبیه اشکال مختلف هستند، به عنوان مثال کتاب (مکعب شکل)، لیوان (شکل استوانه‌ای)، مخروط ترافیکی (شکل مخروطی) و غیره، در تعامل هستیم.
اشکال دوبعدی در هندسه شکل‌های مسطح و شکل‌های بسته مانند دایره، مربع، مستطیل، لوزی و غیره هستند و در هندسه فضایی، اشکال سه بعدی مکعب، مکعب مستطیل، مخروط، کره و استوانه است. ما می‌توانیم تمام این اشکال را در زندگی روزمره خود نیز مشاهده کنیم.
در زیر نگاهی به برخی از اشیاء واقعی که از آنها استفاده کرده‌ایم که شبیه برخی از اشکال اولیه هستند، میندازیم.
اشکال هندسی شکل اجسام مختلف را نشان می‌دهند. برخی از شکل‌ها دو بعدی و برخی دیگر سه بعدی هستند. شکل‌های دو بعدی فقط روی محور x و محور y قرار دارند، اما اشکال سه بعدی در امتداد محور x، y و z قرار دارند. محور z نشان دهنده ارتفاع جسم است. اشکال مختلفی در هندسه تعریف شده است مانند دایره، مربع، مستطیل، مثلث و غیره.
برای ایجاد هر یک از این شکل‌ها، با یک خط، یک پاره‌خط یا یک منحنی شروع کنید. بسته به تعداد خطوط و چینش آنها، انواع مختلفی از اشکال مانند مثلث (شکلی که در آن سه پاره‌خط به هم متصل هستند)، پنج ضلعی (قطعات پنج خطی) و غیره به دست می‌آید. اشکال در هندسه می‌توانند باز یا بسته باشند.
شکل باز: شکلی که از نقاط مختلف شروع و به پایان می‌رسد تا با پاره‌خط‌ها یا منحنی‌ها مرز تشکیل دهد، شکل باز نامیده می‌شود.
شکل بسته: شکلی که در یک نقطه شروع و به پایان می‌رسد و با پاره‌خط‌ها یا منحنی‌ها مرز تشکیل می‌دهد، شکل بسته نامیده می‌شود.
اشکال از نظر نظم یا یکنواختی طبقه‌بندی می‌شوند. یک شکل منظم متقارن است مانند مربع، دایره و غیره اشکال نامنظم نامتقارن هستند. به آنها اشکال آزاد یا اشکال ارگانیک نیز می‌گویند. به‌عنوان مثال، شکل درخت نامنظم یا ارگانیک است.
از اشکال هندسی می‌توان برای کاربردهای مختلفی همچون رسم نمودار، طراحی لوگو، انیمیشن‌سازی و بسیاری موارد دیگر استفاده کرد. در سایت فرادرس می‌توانید به کمک آموزش‌های ارائه شده توسط اساتید مجرب نرم‌افزارهای پرکاربرد برای رسم نمودار و مفهوم اشکال هندسی را فرا بگیرید. همچنین آموزش هندسه نقوش در هنرهای سنتی ایران از دیگر آموزش‌های ارائه شده در سایت فرادرس است که برای علاقه‌مندان به این زمینه بسیار مفید است.
• آموزش طراحی لوگو — کلیک کنید
انواع اشکال هندسی و ویژگی‌های آنها
اشکال دو بعدی:
مثلث: مثلث چند ضلعی است که از 3 ضلع یا 3 یال و 3 رأس تشکیل شده است. همچنین مجموع زوایای داخلی آن برابر با °180 است.
دایره: دایره یک شکل گرد هندسی است که تمام نقاط آن از مرکز به یک اندازه فاصله دارند. چرخ مثالی برای دایره در زندگی واقعی است.
نیم دایره: نیمی از دایره را نیم دایره می‌گویند.
مربع: به نوعی چهار ضلعی که تمام اضلاع آن مساوی است و هر زاویه به اندازه °90 است مربع می‌گویند.
مستطیل: به نوع چهار ضلعی که اضلاع مقابل آن دارای طول مساوی و هر زاویه قائمه باشد مستطیل می‌گویند.
متوازی‌الاضلاع: به چهارضلعی متوازی‌الاضلاع گفته می‌شود که هر دو جفت ضلع مقابل آن موازی باشند.
لوزی: به نوعی از چهار ضلعی که همه اضلاع آن برابر است و هر دو جفت ضلع مقابل آن موازی باشند، لوزی گفته می‌شود.
ذوزنقه: به نوعی چهار ضلعی که دقیقاً یک جفت ضلع موازی دارد، ذوزنقه می‌گویند.
چند ضلعی‌ها (پنج ضلعی، شش ضلعی، هفت ضلعی، هشت ضلعی، نه ضلعی، ده ضلعی و غیره): چند ضلعی‌ها از پاره‌خط تشکیل شده‌اند. آنها سازه‌های محصور بر اساس طول‌های مختلف اضلاع و زوایای مختلف هستند.
اشکال سه بعدی:
کره: کره شکل گرد سه بعدی است که شعاع آن در سه بعد کشیده شده است.
مکعب: مکعب یک شکل سه بعدی است که دارای 6 وجه، 8 یال و 12 رأس است. تمام وجه‌های مکعب مربع هستند.
مکعب مستطیل: مکعب یک شکل فضایی سه بعدی است که دارای 6 وجه، 8 یال و 12 رأس است و تمام وجوه آن مستطیل شکل هستند.
مخروط: مخروط شکل فضایی است که قاعده دایره‌ای دارد و در نقطه‌ای به نام رأس به آرامی از سطح به سمت بالا باریک می‌شود. مثال: کلاه تولد
استوانه: استوانه یک شکل فضایی سه بعدی است که دارای دو قاعده مدور موازی است که توسط یک سطح منحنی به هم متصل شده‌اند و رأس ندارد.
چگونه با استفاده از هندسه اثر هنری خلق کنیم؟
هنر با استفاده از اشکال و عناصر هندسی ساخته شده است. هنر هندسی متأثر از هندسه جهان است. شاخه‌ای از ریاضیات مربوط به شکل، اندازه و نحوه قرارگیری اشکال می‌باشد که به هندسه معروف است. این انسان‌ها هستند که اشکال هندسی می‌سازند. الگوهای هندسی را می‌توان در طبیعت نیز یافت، مانند نمونه‌هایی که در کریستال‌ها وجود دارند.
هندسه چگونه در نقاشی استفاده می‌شود؟
با استفاده از هندسه برای جلب نظر بیننده، نقاشان می‌توانند الگوی خاصی را ایجاد کنند که به چشم جذاب به نظر برسد. در نقاشی‌ها معمولاً از مفهوم اشکال هندسی مانند مربع، دایره، لوزی و مستطیل استفاده می‌شود.
چگونه یک طرح هندسی ایجاد کنیم؟
طرح هندسی حول ایجاد اشکال و استفاده از آنها برای ایجاد اشکال جدید متمرکز است. استفاده از مفهوم اشکال هندسی برای ایجاد یک شکل متفاوت ایده خوبی است.
چگونه می‌توان از هندسه در هنر استفاده کرد؟
عناصر هندسی مانند خطوط، زوایا و اشکال امروزه اغلب توسط هنرمندان برای انتقال یک موضوع استفاده می‌شوند هنرمندان از این عناصر هندسی برای ایجاد تصور بعد سوم نیز استفاده کرده‌اند.
هنر الگوریتمی، با محاسبه و نمایش اجسام فراکتال به صورت عکس ثابت یا انیمیشن ایجاد می‌شود و به این هنرها هنر فراکتال نیز می‌گویند. این الگو با خطوط، دایره، مربع و مستطیل طراحی و ایجاد می‌شود.
هنگام ایجاد یک اثر هنری، اشکال اغلب نقش کلیدی ایفا می‌کنند. آنها به ایجاد نقش‌های پیچیده، ترکیب‌بندی‌ها و ایجاد تعادل کمک می‌کنند.
• رشته مهندسی معماری — کلیک کنید
هندسه در معماری
هندسه شاخه‌ای از ریاضیات باستانی است که با نقاط، خطوط، زوایا و سطوح اشکال دو بعدی و سه بعدی کار می‌کند. این پایه و اساس در معماری است. بدون هندسه، نمی‌توانیم مطمئن باشیم که ساختمان‌هایمان ایمن هستند و برای زیبا جلوه دادن آنها نیز کار بسیار سخت‌تری خواهیم داشت. به طور خلاصه، یک معمار نمی‌تواند کار خود را انجام دهد مگر اینکه برخی از مفاهیم اولیه هندسی را درک کند. معماری بدون هندسه غیرممکن خواهد بود. اگر محاسبات مناسب انجام نشود، ساختمان‌ها فرو می‌ریزند یا وحشتناک به نظر می‌رسند.
در گذشته تصور می‌شد که رعایت قوانین هندسی دقیق کلید تضمین زیبایی هر چه بیشتر ساختمان‌ها است. در سال 20 قبل از میلاد، یک معمار رومی به نام مارکوس ویترویوس (Marcus Vitruvius) ده کتاب در مورد معماری نوشت که در آن تناسبات «ایده‌آلی» که یک ساختمان باید داشته باشد را بر اساس تناسبات بدن انسان توضیح داد. هزار و پانصد سال بعد، نوشته‌های او توسط دانشمندان دوره رنسانس مانند لئوناردو داوینچی (که نمونه‌ای از آنها در طراحی «مرد ویتروی (Vitruvian man)» او بود) و لئون باتیستا آلبرتی (که نسخه‌ای از ده کتاب درباره معماری خود را نوشت) دوباره کشف شد.
کدام اشکال هندسی بیشتر در معماری استفاده می‌شوند؟
مثلث، مربع، مستطیل و دایره اشکال هندسی که به طور معمول در معماری استفاده می‌شوند. مثلث قوی‌ترین شکل است، زیرا نمی‌توان آن را تغییر داد. یک مستطیل اگر به اندازه کافی تحت فشار قرار بگیرد به متوازی‌الاضلاع تبدیل می‌شود، اما مثلث همیشه شکل خود را حفظ می‌کند. به همین دلیل است که اغلب در پل‌ها، سقف‌ها و دکل‌های برق استفاده می‌شود که ریزش آنها فاجعه‌بار است. مربع و مستطیل نیز اشکال کاربردی برای معماری هستند. ساخت آنها از مصالح ساختمانی رایج مانند فلز و بتن آسان است. زاویه قائمه آنها استحکام و قابلیت اطمینان را فراهم می‌کند و آنها به روشی ساده با هم هماهنگ می‌شوند و هزینه و ضایعات را کاهش می‌دهند. همچنین بزرگ کردن مربع یا مستطیل آسان است که این موضوع در مورد چندضلعی‌های پیچیده‌تر صدق نمی‌کند. در مورد دایره‌ها، ممکن است فکر کنید که آنها به ندرت در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند، اما در واقعیت این‌طور نیست. مطمئناً، شما آنها را زیاد نمی‌بینید، اما در مواردی مانند گنبدها و قوس‌ها کاربردهای زیادی دارند. آنها به دلایل مختلفی در معماری به‌خوبی کار می‌کنند؛ مثلاً به مواد کمتری نیاز است، آنها به باد اجازه می‌دهند راحت‌تر در اطراف آنها جریان یابد و تقریباً به اندازه مثلث‌ها قوی هستند زیرا تنش و فشار به طور مساوی در کل شکل توزیع می‌شود. با این حال، کار با دایره‌ها بسیار سخت‌تر است.
چرا در طراحی‌های خود به هندسه متکی هستیم؟
هندسه بخشی جدایی‌ناپذیر از طراحی از ابتدا تا انتها است. معماران از هندسه برای مطالعه و تقسیم فضا و همچنین پیش‌نویس نقشه‌های دقیق ساختمان استفاده می‌کنند. سازندگان و مهندسان برای ایجاد ایمنی سازه‌ها بر اصول هندسی تکیه می‌کنند. طراحان از هندسه همراه با رنگ و مقیاس برای ایجاد فضاهای زیبایی در داخل استفاده می‌کنند. استفاده از هندسه در طراحی امری اجتناب‌ناپذیر است. نمونه‌های زیادی از کاربردهای خلاقانه هندسه داریم، از الگوهای پیچیده موجود در معماری اسلامی گرفته تا فراکتال‌های پیچیده در نقاشی‌های پولاک (Pollock) تا خطوط فضای داخلی مدرن.
چرا هندسه پایه کار ما است؟ چگونه می‌توانیم آن را در راه‌هایی به کار ببریم که برای حواسمان جذاب باشد؟ پاسخی کوتاه به این پرسش این است که به طبیعت نگاه کنید.
هندسه طبیعی
الگو را می‌توان در همه جا در طبیعت یافت: شاخه‌های درخت، دانه‌های برف، راه‌راه‌های گورخر. از زمان‌های قدیم این الگوهای طبیعی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و اخیراً با ریاضیات، فیزیک و شیمی قابل توضیح هستند. شاید این رمز و راز و پیچیدگی است که در وهله اول ما را به سمت الگوهای هندسی می‌کشاند.
رایج‌ترین الگوهای طبیعی یافت شده عبارت‌اند از:
تقارن- تکرار یک عنصر الگو با بازتاب یا چرخش
مارپیچ- منحنی پیوسته و به تدریج در حال گسترش در اطراف یک نقطه مرکزی
فراکتال‌ها- الگوهای مشابهی که در مقیاس‌های به تدریج در حال کوچک‌تر شدن تکرار می‌شوند
کاشی‌کاری- الگوهایی که با تکرار کاشی‌ها روی یک سطح صاف شکل می‌گیرند
اشکال هندسی در طراحی لوگو
طراحی آرم هندسی یک روش رایج در دنیای مدرن است. اشکال هندسی چشم‌نواز و مدرن هستند. لوگوهای هندسی مناسب همچنین به انتقال ایده‌های پیچیده در قالبی ساده کمک می‌کنند. کار کردن با اشکال هندسی آسان است و به طرز شگفت‌انگیزی قابل تشخیص و مشخص است. این اجزای لوگو همچنین دارای انعطاف‌پذیری برای افزایش یا کاهش برای سازگاری با طیف وسیعی از محیط‌ها هستند.
لوگوی هندسی تجاری یک تصویر نمادین است که برای شناسایی یک برند طراحی شده است؛ مانند بسیاری از لوگوها، این علامت‌ها معنا و هدفی را نشان می‌دهند. یک لوگوی هندسی متمرکز بر اشکال ساده و واضح و در عین حال منحصر به فرد است. آرم‌های با شکل هندسی می‌توانند الگوهای پیچیده‌ای از دایره‌ها و مربع‌های به هم پیوسته را نشان دهند.
از طرف دیگر، تعداد زیادی لوگوی ساده هندسی به یاد ماندنی نیز وجود دارد. نکته مهم در مورد استفاده از لوگوهایی با اشکال هندسی این است که آنها اغلب انعطاف‌پذیر، ساده و همه منظوره هستند. تطبیق یک لوگوی هندسی برای هر صفحه و طیف رنگی آسان است. به علاوه، معمولاً به خاطر سپردن لوگو آسان است، زیرا با اشکال آشنا ساخته شده است.
اگرچه اشکال هندسی یک آرم و لوگو ممکن است ساده به نظر برسند، اما اغلب معنای عمیق‌تری برای کشف دارند. استفاده از اشکال هندسی در لوگوها به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با آرم‌های خود داستانی را تداعی کنند، بدون اینکه تصویری بسیار پیچیده ایجاد کنند. آرم‌های هندسی به راحتی قابل یادآوری و معنادار هستند. این طرح‌ها به‌ویژه در عصر دیجیتال جدید بسیار ارزشمند هستند، زیرا بیشتر اشکال ساده می‌توانند برای مطابقت با فرمت‌ها و دستگاه‌های مختلف، بزرگ یا کوچک شوند.
همانطور که رنگ‌ها در طراحی لوگو و وب‌سایت احساسات را برمی‌انگیزند، اشکال و الگوهای خاص نیز می‌توانند واکنش‌ها را تحریک کنند.
در ادامه توضیح مختصری در مورد مفهوم اشکال هندسی که معمولاً در طراحی لوگو استفاده می‌شوند ارائه می‌گردد.
دایره- اشکال دایره‌ای از قدیمی‌ترین اشکال شناخته شده برای بشر هستند و در هر فرهنگی یافت می‌شوند. بسیاری از جوامع دایره را نماد حفاظت، روشنگری و وحدت می‌دانند. دایره‌ها می‌توانند عناصر طراحی را محصور کنند یا قلب طراحی لوگو را تشکیل دهند. دایره‌ها اگر به درستی استفاده شوند، می‌توانند تمرکز و دقت را نشان دهند.
مربع و مستطیل- مربع‌ها و مستطیل‌ها استوار و مستحکم هستند. این اشکال هندسی اغلب یکپارچه و پایدار به نظر می‌رسند و به آنها جوهری قابل اعتماد برای برندهایی می‌دهد که امیدوارند اعتماد مشتری را جلب کنند. مربع‌ها و مستطیل‌ها نیز می‌توانند فناوری یا خلاقیت را منتقل کنند. در یک لوگوی هندسی، اشکالی که از یک مربع بیرون می‌آیند، اغلب نشان‌دهنده شرکتی است که خارج از چارچوب فکر می‌کند. هر برندی که به دنبال ارسال پیامی از استحکام و پیچیدگی است می‌تواند از مربع و مستطیل در لوگوی خود بهره‌مند شود. از آنجایی که این اشکال گاهی اوقات به دلیل لبه‌های نوک‌تیز، خشن در نظر گرفته می‌شوند، تمایل به انحنا دادن لبه‌ها برای ایجاد تصویری دل‌پذیرتر وجود دارد.
مثلث- مثلث‌ها نمادهای زیادی نیز برای ارائه دارند. در برخی موارد، آنها احساسات انرژی و قدرت را منتقل می‌کنند. در موقعیت‌های دیگر، مثلث می‌تواند جهت را نشان دهد. مثلث‌هایی که به سمت راست چرخانده شده‌اند، یک ایده رو به جلو را نشان می‌دهند. مثلث‌ها همچنین می‌توانند در صورت پیوند با هم نشان دهنده ارتباط باشند. مثلث‌ها برای نشان دادن حس حرکت نیز عالی هستند.
اشکال هندسی دیگری نیز فراتر از سه گزینه بالا، مانند لوزی و بیضی، وجود دارند، اگرچه اکثر آنها تغییراتی از سه طرح هندسی اصلی در نظر گرفته می‌شوند.
با سایت فرادرس می‌توانید با مفاهیم مختلف اشکال هندسی در هنر، طراحی لوگو و بسیاری موارد دیگر آشنا شوید و همچنین نرم‌افزارهای کاربردی در این زمینه را فرا بگیرید و از ایده‌های مختلف برای تأثیرگذاری بر مخاطبان استفاده کنید.
همانطور که مشاهده نمودید، مفهوم اشکال هندسی با علم روانشناسی در ارتباط است. به همین منظور آموزش های مرتبط با این موضوع در لینک زیر خدمت شما معرفی شده اند.
نظر شما