به گزارش سلام نو مهدیه یزدیان از تجربه سفر خود به نیشابور نوشت: فیروزه یکی از خاص‌ترین و زیباترین سنگ‌های قیمتی جهان. سنگی که مرغوب‌ترین نوع آن از دل خاک این سرزمین و از معدن فیروزه نیشابور استخراج می‌شود.
کیفیت فیروزه ایران آنقدر بالاست که در دنیا به عنوان مقیاس سنجش مورد استفاده قرار می‌گیرد. معدن فیروزه نیشابور در روستایی به نام معدن در ۴۵ کیلومتری شمال غرب نیشابور و در جاده قدیم سبزوار واقع شده است. استخراج توسط اهالی روستا انجام می‌پذیرد و علیرغم تمام پیشرفت‌های علمی صنعت معدن، اکتشاف معدن نیشابور مسکوت مانده است.
بازدید از معادن کار آسانی نیست. پس از هماهنگی‌های لازم با مدیر عامل گردشگری، قرار بازدید گذاشته شد. ساعت بازدید از معدن محدود و قبل از انفجارها می‌باشد.
در طول مسیر ۴۰ دقیقه‌ای تا روستای معدن، از اوضاع و احوال معدن باخبر شدیم. در گذشته معدن توسط دولت اداره میشده و به دلیل عدم بازدهی، کار به تعطیلی و بیکار شدن کارگران می‌کشد. پس از آن طی روندی طولانی، معدن به بخش خصوصی واگذار می‌شود. کارگران و مردم بومی سهامدار و معدن احیا می‌شود. حال تغییرات اقتصادی منطقه چشمگیر و چشم انداز گردشگری مسیع می‌باشد.
این معدن، اولین معدن در ایران است که هدف گردشگری قرار گرفته و مجوز دارد. تلاش‌ها برای انجام امور ثبت جهانی معدن در دست انجام است.
سرانجام وارد معدن شدیم. مکانی که بر پایه مستندات تاریخی قدمتی هفت هزار ساله دارد و این کوه امانت‌دار مرغوب‌ترین سنگ فیروزه جهان است. وقتی درون تونل‌هایی که صدها سال قبل به صورت دست کند حفاری شده راه می‌روی، گویی گامی در تاریخ به سمت عقب برمی‌داری و صدای پاهای کارگران و قلم و پتک‌هایی که آنان بر دل کوه می‌کوبند را می‌شنوی. رطوبت بالاست و گاهی در تونل‌های قدیمی که حفاری متوقف شده و لوله هوا ندارد، احساس کمبود اکسیژن می‌کنیم. تصور این که در سال‌های دور و بدون امکانات کنونی، چگونه از دل کوه این سنگ گران‌بها را برداشت و فرآوری می‌کرده‌اند، بسیار مشکل است. در زمان بازدید رگه‌های فیروزه که بر بدنه غارها خودنمایی می‌کنند، دیده می‌شوند. جمله کاربردی «اول ایمنی، بعد کار» در جای جای معدن دیده می‌شود.
در هر طبقه‌ای -چه مثبت و چه منفی- که حفاری انجام می‌شود، بافت کوه حفظ شده و تونل‌ها با پایه‌های سنگی محافظت می‌شوند. در طبقات پایین که عمق به بیش از ۱۰۰ متر می‌رسد، آب وجود دارد و سنگ فیروزه با آب عجین می‌شود. همین امر فیروزه را مرغوب‌تر و ارزشمندتر می‌کند. زیرا فیروزه تنها سنگ زنده جهان است و آب باعث شفافیت و درخشندگی و رنگ زیباتر آن می‌شود.
فیروزه بر دو نوع است: فیروزه عجمی که صاف و یکدست می‌باشد و فیروزه شجری که به صورت رگه‌دار استخراج و فرآوری می‌شود. فیروزه عجمی ارزشمندتر است. فیروزه در دل کوه به دو رنگ آبی و سبز تشکیل شده که فیروزه آبی در جواهرسازی و سبز در صنایع دستی کاربرد دارد.
سیاست فروش به دلیل بهره بردی افراد بیشتر و ارزش گذاری واقعی سنگ فیروزه، بر مبنای مزایده سنگ‌های استخراج شده صورت می‌گیرد که همین امر باعث رونق بسیاری در اقتصاد بومیان و ایجاد چشم اندازهای توسعه در گردشگری این منطقه و معدن شده است.
کارگران معتقدند که خداوند رزق آنان را در دل سنگ نهاده و به قول مدیر عامل، نان ما در سنگ است که آجر نشود. همه اقشار، از روستاییان و کارگران گرفته تا مهندسان و مدیران بر این باورند که برداشت سنگ باید با توجه به مجوز ۴۰ نن در سال به حداقل برسد تا گنجینه برای آیندگان حفظ شود و درآمد منطقه فقط از گردشگری معدن کسب شود. بر پایه این برنامه‌ریزی‌ها تا بهار ۱۳۹۷ در داخل محوطه مکانی برای اسکان، رستوران و امکانات دیگر آماده و میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود.
قدیمی‌ترین تراش از فیروزه نیشابور مجسمه‌ای به شکل یک گوساله است که ۷۰۰۰ سال قدمت دارد و در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. جام‌های شراب ناصرالدین شاه که فیروزه‌های آن با نقش چهره و تاج شاه تراشیده شده‌اند نیز، همواره باعث شگفتی میهمانان خارجی بوده است.
نظر شما