کندوان یکی از اعجاب‌آورترین روستاهای ایران است که در شمال غرب کشور در ۱۸ کیلومتری شهر اسکو قرار دارد. روستایی صخره‌ای که از نمونه‌های بی‌نظیر سه روستای صخره‌ای جهان محسوب می‌شود و در آن زندگی جریان دارد.
در این روستا مردم در قالب بافت قدیمی و در خانه‌های سنگی که به آن کران می‌گویند، زندگی می‌کنند.
معماری صخره‌ای روستای کندوان متأثر از فعل و انفعالات آتشفشانی کوه‌های سهند است. توده‌ها و گدازه‌های مذاب آتشفشانی، به وسیله باد، برف و باران در طی قرون متمادی تغییر شکل یافته و به فرم کران درآمده است.
روی هم انباشته شدن گدازه‌های کوه سهند در طی هزاران سال و از بین رفتن قسمت‌های کم مقاومت آن در اثر عوامل طبیعی باعث شکل‌گیری این روستای اعجاب‌آور، در یکی از نقاط خوش آب و هوای ایران شده است.
کندوان ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و جاری بودن زندگی در آن سبب شده تا در دنیا یک استثنا به حساب آید و از "گرمه" در کاپادوکیه ترکیه و "داکوتای" آمریکا که هر دو دارای معماری صخره هستند، متمایز باشد.
جذابیت خانه‌های روستای کندوان به دلیل جای گرفتن آنها در دل صخره‌های کله‌قندی و توده‌های مخروطی و هرمی شکل است. خانه‌هایی که با وجود دیوارهایی به قطر ۲ تا ۳ متر، فضایی برای اتاق اصلی، صندوق خانه، مطبخ و تنور در آنها ایجاد شده است. گفتنی است خانواده‌هایی که در این منازل زندگی می‌کنند به کندوان هویت باستانی و تاریخی داده‌اند.
روستای کله‌قندی کندوان، یکی از جاذبه‌های گردشگری استان آذربایجان شرقی است که در کنار رودخانه کندوان قرار دارد. رودخانه‌ای که سر شاخه‌های اولیه آن کوهستانی بودن منطقه تشکیل شده است. اطراف این روستای ییلاقی و تاریخی مراتع سرسبز و چشم‌نوازی وجود دارد که عشایر زیادی را به آنجا می‌کشاند. شرق دره با درختان بید کوهستانی، گردو، نارون و بادام پوشیده شده است.
شکل‌گیری خانه‌های روستایی در کندوان متأثر از عوامل جغرافیایی است. فضای داخلی، تعداد طبقات و فرم بناها بستگی به حجم و شکل کران‌ها دارد و با وجود کران‌های سه و چهار طبقه، بیشتر کران‌ها دو طبقه هستند و به وسیله پله‌هایی از بدنه کران، طبقات به یکدیگر ارتباط و دسترسی پیدا می‌کنند. لازم به ذکر است که در یکی از کران‌ها از طریق پلکان داخلی طبقه همکف زیرزمین(انبار)آن متصل شده است.
به دلیل اهمیت ایستایی سقف و مقاومت بنا، فضای کران‌ها، به نسبت کوچک و چند عملکردی است به طور کلی کران‌ها دارای در ورودی، آستانا(ورودی)، فضای اصلی، یوک یری(جاب رختخواب)،مطبخ، گزنه(صندوق‌خانه)،پنجره و آبریزگاه هستند.
آستانا
قسمت ورودی هر کران است که با توجه به ابعاد کران‌ها به دو نوع تقسیم می‌شود. در کران‌های بزرگ که محدودیت فضایی ندارند، در این قسمت، ورودی جداگانه‌ای وجود دارد و کارهایی از قبیل شست‌وشوی ظروف و لباس و بعضا اهالی خانه در آن انجام می‌پذیرد و در کران‌های کوچک، محل آستانا بوسیله‌ی دیواره‌ی کوتاه سنگی از فضای اصلی جدا شده تا از ورود آب به محل نشیمن جلوگیری کند و شست‌وشو در قسمتی از فضای اصلی با وجود حوضچه‌ای سیمانی که به آب لوله‌کشی روستا متصل است و سوراخی به بیرون جهت دفع آب‌های زائد دارد صورت می‌پذیرد.
فضای اصلی
فضایی چند عملکردی که به عنوان نشیمن، پذیرایی و محل خواب استفاده می‌شود. کف این فضا با گلیم، فرش‌های دستباف محلی و پالاس پوشیده است. از تنور در این فضا باضافه طبخ، در زمستان نیز برای گرم شدن داخل خانه استفاده می‌شده است.
در دیوارهای جانبی، محل‌های با ظرافت و دقت با تیشه دستی کنده شده است تا طاقچه و رف‌هایی باشد که وسایلی مانند چراغ، کتاب و آینه در آنها قرار بگیرد.
در بعضی از کران‌ها سکویی سنگی با ارتفاع کم در قسمتی از فضای اصلی ساخته شده تا محل خواب اعضای خانواده و قرار گرفتن لحاف، تشک و لباس باشد. این محل که یوک یری نام دارد، به وسیله پرده از فضای اصلی جدا می‌شود.
مطبخ
این فضا در کران‌های بزرگ خارج و در مجاورت اتاق اصلی قرار دارد و در کران‌های کوچک، آشپزی در داخل فضای اصلی و با استفاده از تنور موجود در کف آن، صورت می‌پذیرد.
گزنه
همان صندوق‌خانه و یا انبار کوچک درون خانه‌های کندوان است که حبوبات،جو، گندم و آرد در آن نگهداری می‌شود.
پنجره
پنجره‌های چوب با حداقل سطح نورگیری در طبقات بالای کران‌ها و در داخل فضای دیوارها تعبیه شده‌اند.
آبریزگاه
در کندوان فضولات انسانی دفع نمی‌شود بلکه در آبریزگاه جمع و خشک و با خاکستر بدست آمده از تنورها مخلوط می‌شود و بصورت کود برای تقویت خاک مزارع و باغات استفاده می‌شود. در حال حاضر هر خانوار در حریم کران خود یک آبریزگاه خصوصی دارد.
شغل مردم روستای کندوان
دامداری از فعالیت‌های اصلی اهالی کندوان محسوب می‌شود. کشاورزی دیمی در زمین‌های ناهموار و نیز باغداری در این منطقه نشان از گره خوردن روستاییان با طبیعت و استفاده آنان از امکانات و منابع موجود طبیعی برای ایجاد یک زندگی با شرایط مطلوب است.
سوغات روستای کندوان
عسل کوهستان از مهم‌ترین محصولات کندوان به شمار می‌آید. روسری کلاقه‌ای،گلیم و جاجیم از صنایع‌دستی موجود روستا است.
برای رسیدن به کندوان تبریز، این نشانی را دنبال کنید؛
استان آذربایجان شرقی، ۱۸ کیلومتری جنوب شهر اسکو، روستای کندوان
بازدید از روستا رایگان است و اگر دوست دارید تجربه‌ی اقامت و زندگی در کران‌ها و خانه‌های این روستای شگفت‌انگیز رو به خودتان هدیه دهید، می‌توانید سری به اهالی روستا که خانه‌های خود را به گردشگران اجاره می‌دهند، بزنید و یا از بین هتل بین‌المللی و چند اقامتگاه بوم‌گردی، فضایی را انتخاب کنید و سپس برای اعلا شدن روستاگردی‌تان به تماشای روستای زیرزمینی"حیله‌ور" در ۲ کیلومتری کندوان بروید.
نظر شما