سلام نو - سرویس فرهنگ و هنر | روح الله کوه مسکن : ساخت فیلم یا سریال درباره تاریخ معاصر، به همان اندازه که جذاب و وسوسه کننده به نظر می رسد به همان نسبت هم می تواند چالشی بزرگ بر سراه سازندگان آن ایجاد کند. چرا که وفاداری کامل به تاریخ و بازسازی نعل به نعل آن، از جذابیت های دراماتیک کار کاسته و می تواند باعث ریزش گسترده مخاطبان خود شود.
سریال ها با توجه به تعدد قسمت، قالب بسیار مناسبی برای روایت های تاریخی به نظر می رسند که در آن فیلمنامه نویس ها دست باز تری برای خلق خرده داستان ها و پیوند زدن آن با تنه اصلی قصه دارند. کاری که در بسیاری از سریال هایی که در بستری از تاریخ معاصر می گذرند انجام شده و نمونه شاخص و درخشان آن را در (هزاردستان) ساخته زنده یاد علی حاتمی مشاهده کرد.
سریال (جیران) ساخته حسن فتحی که در یک دو ماه اخیر جنجال های زیادی پیرامون فیلمنامه آن و شباهت هایش با فیلمنامه (آهوی من مارال) به کارگردانی مهرداد غفارزاده به وجود آمده، تازه ترین نمونه در این باب است که قسمت نخست آن در هفته جاری پخش شده است.
فتحی که ید طولایی در ساخت سریال هایی دارد که قصه آن در تاریخ معاصر گذشته و شخصیت های خود را در این قالب زمانی به تصویر می کشد، به خوانش خود از تاریخ پرداخته و روایتی خیالی با محوریت ناصرالدین شاه قاجار را به تصویر می کشد. فتحی در جیران به سراغ دوره ای از حکومت پنجاه ساله ناصرالدین شاه رفته که امیرکبیر به فرمان او به قتل رسیده و حال شاه از این بابت وضعیت روحی آشفته ای دارد.
در قسمت نخست، فتحی به شیوه مالوف سریال ها شخصیت هایش را معرفی کرده و پس زمینه ای از آنها به دست می دهد. برای مثال می توان به خانواده جیران و سیاوشی که دل به او بسته اشاره کرد که به نوعی زندگی آنها با شاه جوان گره خواهد خورد. همان فرمول کلیشه ای امتحان پس داده که یک عاشق، یک معشوق و یک رقیب در آن خودنمایی می کنند!
فتحی و احسان جوانمرد به عنوان نویسندگان فیلمنامه، در همان معرفی اولیه دست خود را برای تماشاگرانشان رو کرده و کلیشه های به کار رفته در آنها را به رخ می کشند. برای نمونه هم می توان به خود جیران و برادر مکتب دیده اش اشاره کرد که این دومی کاری جز حسادت و مخالفت با سیاوش در قطب قهرمان داستان و نق زدن های پی در پی ندارد!
در پرداخت ناصرالدین شاه هم تلاش بسیار شده تا تفاوت های بنیادین با سایر نمونه های نمایشی داشته باشد. اما این قضیه نه تنها به نفع کار نشده بلکه به کیفیت آن نیز لطمه وارد کرده است. شاه افسرده حالی که هنوز از شوک فرمان قتل شوهرخواهرش بیرون نیامده و از فرط افسردگی پیشنهاد سفری کوتاه جهت شکار با لباس مبدل را می دهد! آن هم درست منطقه ای که جیران و خانواده اش از رعایای خان منطقه قلهک زندگی می کنند و تصادفا هم شاه با جیران برخورد می کند!
این حجم از تصادف را فقط می توان در فیلم های پیش از انقلاب سینمای ایران و سینمای تجاری هند مشاهده کرد که منطق داستانی را به ندرت رعایت می کنند. سیاوش هم شباهت های زیاد با جوان عاشق پیشه سریال شهرزاد داشته و یک جوان امروزی از طبقه کارگر به حساب می آید که اتفاقا هردوی این نقش ها را امیرحسین فتحی بازی کرده است! به لحاظ شخصیت پردازی، شخصیت مهدعلیا به نسبت بهتر از بقیه از کاردرآمده و جلوه هایی از شر را با خود دارد که البته بازی قابل قبول مریلا زارعی هم در این نقش بی تاثیر نبوده است. هر چند که گریم ضعیف او که پهلو به آرایش های امروزی می زند، لطماتی به کیفیت نقش آفرینی وی وارد کرده است.
بهرام رادان نیز که نزدیک به ربع قرن حضور در سینمای ایران را یدک می کشد، انتخاب مناسبی برای ایفای نقش ناصرالدین شاه نبوده و نحوه ادای کلمات و بیانش با شاه قجری صدو پنجاه سال به هیچ وجه تناسب ندارد!
جیران با توجه به یک قسمتی که از آن پخش شده، به نظر می رسد که راه سختی برای جذب و مهمتر از آن نگهداشتن مخاطب در پیش دارد. چرا که از پایه درست شکل نگرفته و سازندگان آن بیش از هر چیز ذوق زده قصه عاشقانه خود شده اند.
نظرات