به گزارش سلام نو، بند برج عیار یا صابی کش یکی از بناهای مجموعه بناهای آبی تاریخی شوشتر است که در مسیر رود گرگر قرار واقع شده است. در کنار این بند آثاری از عبادتگاه های صابئین نیز دیده می شود. پیشینه ساخت این بند همانند دیگر بناهای آبی تاریخی شوشتر، به دورهٔ ساسانیان بازمی گردد. این بند به همراه ۱۵ اثر تاریخی دیگر شوشتر در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (۵ تیرماه ۱۳۸۸) در شهر سویل اسپانیا، با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسیده و با شماره ۲۹۴۰ نیز در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
بند برج عیار در جنوب شرق شوشتر، بر روی رود گرگر و پایین تر از محوطه آسیابها و آبشارها بصورت شرقی–غربی قرار گرفته است. این بند از سازه های دوره ساسانی است.
این سازه بصورت دیواره ای قوسی ساخته شده است. این بنا بر بستری صخره ای و به منظور بالا آوردن و انحراف آب به سمت باغ های اطراف احداث شده است. قسمتهای زیادی از بند برج عیار به دلیل دخل و تصرفات و آسیب های وارده از بین رفته و در حال حاضر بقایایی از آن در سه قسمت شرقی، میانی و غربی رودخانه بر جا مانده است. قسمت عمده ای از بخش شرقی بند در خشکی قرار گرفته است و دارای طول ۴۱ متر می باشد. همچنین قسمت میانی بند با احداث پل جدید و خیابان کشی از قسمت شرقی جدا شده است و تنها قسمت هایی از آن در میان رودخانه و بخش شرقی باقی مانده است. بخش میانی نسبت به بخش های شرقی و غربی دارای ارتفاع بیشتری است. در قسمت زیرین این بخش برشهای پلکانی مشاهده می شود که احتمالاً شاخصی جهت اندازه گیری میزان آب بوده است.
بخش دیگر بند که در غرب رودخانه و در خشکی قرار دارد دارای طول تقریبی ده و عرض یک متر می باشد. مصالح بکار رفته در ساخت بند برج عیار، سنگهای ماسه ای لاشه و تراش خورده است که بوسیله ملات ساروج به هم مستحکم شده اند. همچنین سطح بند بوسیله لایه ای از ساروج پلاستر شده است. عرشه بند نیز بوسیله قلوه سنگ های رودخانه ای پوشیده شده است.
در کنار بخش شرقی بند برج عیار بقایای ساختمانهایی وجود دارد که به نیایشگاه صابئین معروف است. این سازه شامل کانالها، حوض و اتاقهایی است که در بستر صخره ای حاشیه رودخانه بصورت دستکند ساخته شده است. گفته می شود که این تأسیسات جهت انجام مناسک آئینی و تعمید صابیان یا مندائیان توسط آنان که در حاشیه رود گرگر مسکون بوده اند و مذهب آنان در ارتباط با آب بوده است، ایجاد شده است.
در کنار بخش شرقی بند برج عیار سه کانال وجود دارد که آب را از پشت بند به نیایشگاه می رساند. در نیایشگاه مذکور کانالها و حوضی صلیبی شکل وجود دارد که به منظور غسل تعمید ایجاد شده است.
موقعیت مکانی
این بند بر روی شاخه گرگر و نزدیک بقعه مقام علی در نزدیکی پل کشتارگاه و پایین تر از محوطه آبشارها قرار دارد. این بند در محاذی دو محله دکان شمس و دکان شیخ می باشد.
منبع: تریپ یار
نظر شما