به گزارش سلام نو، این مسجد در مرکز بخش خاروانا در ۷۰ کیلومتری شهر ورزقان واقع شده‌است. قدمت این مسجد به سده‌های ۶ و ۷ هجری قمری می‌رسد این مسجد در نوع خود کم نظیر بوده و بعد از انقلاب با پیگیری‌های مردم شریف خاروانا و مسئولین وقت مرمت شده است. در این مسجد سه کتیبه وجود دارد که یکی از آنها نشان میدهدکه قدمت مسجد به دوره ایلخانی برمیگردد. این مسجد در دوره ناصرالدین شاه مرمت شده است.
بدلیل شیب خاروانا در ضلع شرقی بیرون مسجد حوضچه و فواره آب تعبیه کرده بودند.این مسجد در جنگ ایران و روس در دوره فتحعلی شاه قاجار که بمدت ۳۱ روز در اراضی خاروانا طول کشید، تخریب گردید.در حال حاضر آثار و بقایای حوض و فواره و سیستم لوله‌کشی مشهود است.
این مسجد زیبا داری دو گنبد و شبستان میباشد.داخل گنبدها رنگ آمیزی شده است. اما بیرون گنبدها توسط افرادی با ایزوگام پوشانیده شده که قدمت این مسجد را مخدوش می‌کند.
گنبدهای آجری مسجد خاروانا بر روی پایه‌هایی سنگی واقع شده که نوع معماری و انتخاب مصالح، زیبایی خاصی را در این منطقه کوهستانی به وجود آورده است. استفاده از مصالح آجر، چوب و سنگ در پیکر این مسجد سنتی و تاریخی عامل زیبایی آن در منطقه کوهستانی ارسباران است.
این مسجد تاریخی دیوارهایی سنگی دارد که داخل سازه‌های سنگی آن کلاف‌های چوبی کار شده و پنجره‌های دایره شکل گچی بر زیبایی آن افزوده است.
دو گنبد مسجد تاریخی خاروانا به صورت دو پشت نوک تیز به هم متصل شده‌اند، در نمای خارجی، یک فضای خالی ما بین گنبدها وجود دارد که موجب چشم نوازی آنها شده است اما نمای داخلی گنبد ها متفاوت بوده و به صورت نیم دایره ساخته شده‌اند. ارتفاع شش متری گنبد مسجد جامع خاروانا یکی از زیبایی های این بنا میباشد. دو گنبد بسیار بزرگ خاروانا، شبستان مسجد محسوب می شوند که این مسجد دارای پلان مربع شبستان و گنبد خانه هشت متری، چایخانه و هشتی، ایوان زنانه است. ساخت گنید بزرگ مسجد بدون استفاده از هیچگونه ستون و یا تکیه گاهی از قسمتهای حیرت برانگیز مسجد به شمار می رود. در پنجره واقع در ضلع جنوبی مسجد سنگ فسفریک قرار دارد. فسفر نور را در روز ذخیره می‌کند و در تاریکی آن را پس می‌دهد.متاسفانه عده‌ای فکر کردند که در داخل آن سنگ جواهر گرانقیمت قرار دارد ، درصدد دزدی این سنگ بی‌ارزش ولی زیبا برآمدند.در حال حاضر با صلاحدید اهالی درون و بیرون این سنگ با سیمان پوشانیده شده است.
کتیبه‌های مسجد جامع خاروانا:
در مسجد خاروانا سه کتیبه موجود است،یکی از آنها در سر در ورودی و دوتای دیگر در داخل مسجد قرار دارد. در کفشکن مسجد جامع کتیبه سنگی بر دیوار شمالی نصب شده است که به شکل محراب است و تاریخی روی آن (اثنی واربعین وسبعمائه،۷۴۲) حک شده است. این لوح و محراب از چهار قطعه سنگ تراشیده ترکیب یافته است. دو قطعه به شکل‌پایه و دو قطعه به عنوان لچک محراب که تاریخ فوق بر بالای آن نقش بسته است. این کتبه نشان می‌دهد که این مسجد قرن‌ها قبل از زمان حیات دختران بایندربیگ دیزماری یعنی در اواخر حکومت ایلخانان مغول ساخته شده است.کتیبه دیگری نشان می‌دهد که مسجد جامع خاروانا توسط دو دختر مومنه بایندربیگ دیزماری و نازلوخاتون در سال ۱۰۵۱ ه-ق و در زمان شاه صفی اول صفوی(-۱۰۳۸ - ۱۰۵۲ ه- ق) مرمت شده است. کتیبه دیگر نشان می‌دهد که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۳۱۱ ه-ق این مسجد توسط معماری بنام کربلایی احمد علی مرمت و تعمیر اساسی شده است.
منبع: تریپ یار
نظر شما